Hoá học 9 Bài 16: Tính chất hóa học của kim loại

1.1.1. Tác dụng với Oxi

• Các em quan sát thao tác tiến hành thí nghiệm và chú ý hiện tượng của phản ứng trong Video sau đây:

Video 1: Phản ứng giữa Sắt và Oxi

• Hiện tượng: Sắt cháy sáng trong oxi
• Giải thích:      Fe (r)             +   O₂(k)        →   Fe₃O₄(r)

               (trắng xám)        (không màu)            (đen)

• Nhiều kim loại khác như Al, Zn, Cu ...phản ứng với oxit tạo  thanh các oxít Al₂O₃, ZnO, CuO...

1.1.2. Tác dụng với phi kim khác

• Các em quan sát thao tác tiến hành thí nghiệm và chú ý hiện tượng của phản ứng trong Video sau đây:

Video 2: Phản ứng giữa Natri và khí Clo

• Hiện tượng: Natri cháy sáng trong khí Clo (vàng lục)
• Giải thích: Do phản ứng xảy ra giữa Natri và Clo như sau:

   2Na  +   Cl₂      →   2NaCl

            vàng lục     trắng

• Hầu hết kim loại(trừ Ag, Au, Pt...) phản ứng với oxi ở nhiệt độ thường hoặc nhiệt cao tạo thành oxít(thường là oxít bazơ), ở nhiệt độ cao kim loại phản ứng với nhiều phi kim khác tạo thành muối.

• Ví dụ: Phản ứng của Kẽm và dung dịch axit clohidric

Video 3:  Phản ứng của Kẽm và dung dịch axit clohidric

• Hiện tượng: Có thoát khí, khí này làm căng phồng quả bong bóng.
• Giải thích: Khí thoát ra là khí H₂ với phương trình phản ứng là  Zn+2HCl→ ZnCl₂  + H₂ 
• Một số kim loại phản ứng với dd axít tạo thành muối và giải phóng khí H₂

1.3.1. Phản ứng của đồng với dd AgNO₃

• Các em quan sát thao tác tiến hành thí nghiệm và chú ý hiện tượng của phản ứng trong Video sau đây:

Video 4: Phản ứng của đồng với dd AgNO3

• Hiện tượng: Xuất hiện một lớp màu xanh bám lên đoạn đồng.
• Giải thích: Do Ag sinh ra cùng muối đồng intrat có màu xanh do phản ứng tạo ra  Cu+2AgNO₃ → Cu(NO₃)₂+2Ag
• Kết luận: Đồng đã đẩy bạc ra khỏi dd muối, ta nói đồng hoạt động hoá học mạnh hơn bạc

1.3.2. Phản ứng của kẽm với dd CuSO₄

• Các em quan sát thao tác tiến hành thí nghiệm và chú ý hiện tượng của phản ứng trong Video sau đây:

Video 5: Phản ứng của kẽm với dd CuSO4

• Hiện tượng: Miếng kẽm tan ra một phần, một thời gian sau thfi dung dịch nhạt màu xanh, có lớp kim loại màu nâu đỏ bám ngoài miếng kẽm
• Giải thích: Lớp kim loại màu nâu đỏ bám bên ngoài miếng kẽm là Cu sinh ra từ phản ứng  

Zn  +  CuSO₄ → ZnSO₄  + Cu

• Kết luận: Kẽm hoạt động hoá học mạnh hơn đồng
• Kim loại hoạt động hoá học mạnh hơn(trừ Na, K, Ca..) có thể đẩy kim loại hoạt động hoá học yếu hơn ra khỏi dd muối, tạo thành kim loại mới và muối mới.

Bài 1:

Cho 5,60 gam Fe tác dụng với dung dịch HCl vừa đủ thu được dung dịch X. Cho dung dịch X tác dụng với dung dịch AgNO₃ thì thu được m gam kết tủa. Biết các phản ứng là hoàn toàn, giá trị của m là

Hướng dẫn:

Fe+ 2HCl → FeCl₂ + H₂

FeCl₂ + 3AgNO₃ → 2AgCl + Ag + Fe(NO₃)₃

m↓ =m_Ag + m_AgCl = 0,1. 108 + 0,2. 143,5 = 39,5 gam

Bài 2:

Cho 8 gam hỗn hợp X gồm Mg và Cu tác dụng với dung dịch H₂SO₄ loãng dư. Đến khi kết thúc phản ứng thu được 4,48 lít khí H₂ (đktc). Phần trăm khối lượng của Mg trong X là:

Hướng dẫn:

Chỉ có Mg phản ứng với H₂SO₄

=> n_Mg = n_H2 = 0,2 mol

=> %m_Mg = 60%

Sau bài học cần nắm:

• Tính chất hoá học của kim loại nói chung.
• Tác dụng của kim loại với phi kim, với dd axít, với dd muối.

Bài kiểm tra Trắc nghiệm Hóa học 9 Bài 16 có phương pháp và lời giải chi tiết giúp các em luyện tập và hiểu bài.

• Câu 1:

  Đơn chất tác dụng với dung dịch H₂SO₄ loãng giải phóng khí H₂ là:

  • A. Đồng
  • B. Lưu huỳnh
  • C. Kẽm 
  • D. Thủy ngân

• Câu 2:

  Các kim loại tác dụng với dung dịch Cu(NO₃)₂ tạo thành kim loại đồng là:

  • A. Al, Zn, Fe
  • B. Mg, Fe, Ag
  • C. Zn, Pb, Au
  • D. Na, Mg, Al

• Câu 3:

  Đồng có thể phản ứng được với

  • A. Dung dịch HCl
  • B. Dung dịch H₂SO₄ loãng
  • C. Dung dịch H₂SO₄ đặc, nóng
  • D. Dung dịch NaOH

• Câu 4:

  Ngâm dây kẽm trong dung dịch FeSO₄ trong một thời gian , lấy dây kẽm ra rửa sạch đem cân lại thì khối lượng dây kẽm so với ban đầu là: 

  • A. Tăng
  • B. Giảm
  • C. Không thay đổi
  • D. Có thể xảy ra cả 3 trường hợp a, b , hoặc c

• Câu 5:

  Dung dịch nào được dùng để làm sạch bột đồng có lẫn bột sắt? 

  • A. Dung dịch HCl
  • B. Dung dịch Ca(OH)₂
  • C. Dung dịch NaOH
  • D. Dung dịch FeSO₄

• Câu 6:

  Cho các kim loại Fe, Cu, Ag, Al,  Mg. Kết luận nào sau đây là sai:

  • A. Kim loại không tác dụng với H₂SO₄ đặc nguội: Al, Fe
  • B. Kim loại tác dụng với dung dịch H₂SO₄ loãng, HCl là Cu. Ag
  • C. Kim loại tác dụng với dung dịch NaOH là Al
  • D. Kim loại không tan trong nước ở nhiệt độ thường là: Tất cả các kim loại trên

Câu 3- Câu 5: Xem thêm phần trắc nghiệm để làm thử Online 

Các em có thể hệ thống lại nội dung bài học thông qua phần hướng dẫn Giải bài tập Hóa học 9 Bài 16.

Bài tập 15.14 trang 20 SBT Hóa học 9

Bài tập 15.15 trang 20 SBT Hóa học 9

Bài tập 15.16 trang 20 SBT Hóa học 9

Bài tập 15.22 trang 21 SBT Hóa học 9

Bài tập 15.23 trang 21 SBT Hóa học 9

Bài tập 15.24 trang 21 SBT Hóa học 9

Bài tập 15.25 trang 21 SBT Hóa học 9

Bài tập 15.26 trang 21 SBT Hóa học 9

Bài tập 15.27 trang 21 SBT Hóa học 9

Bài tập 15.28 trang 21 SBT Hóa học 9

Bài tập 15.29 trang 22 SBT Hóa học 9

Bài tập 15.30 trang 22 SBT Hóa học 9

Trong quá trình học tập nếu có bất kì thắc mắc gì, các em hãy để lại lời nhắn ở mục Hỏi đáp để cùng cộng đồng Hóa HOC247 thảo luận và trả lời nhé.