Hoá học 8 Bài 33: Điều chế khí hiđro - Phản ứng thế

1.1.1. Trong phòng thí nghiệm

Cách tiến hành

• Nguyên liệu thường được dùng để điều chế H₂ trong phòng thí nghiệm là axit HCl và kim loại Zn.
• Cho viên kẽm vào dung dịch axit HCl

Video 1: Phản ứng điều chế khí H₂ từ phản ứng của Zn và Axit HCl

Hiện tượng - Giải thích

• Hiện tượng:
  • Khi cho viên kẽm vào dung dịch axit HCl → dung dịch sôi lên và có khí thoát ra, viên kẽm tan dần.
  • Sau khi phản ứng kết thúc, lấy 1-2 giọt dung dịch trong ống nghiệm đem cô cạn → thu được chất rắn màu trắng.
• Giải thích: Phương trình hóa học:   Zn  + 2HCl   →  ZnCl₂  + H₂

Kết luận

• Để điều chế H₂ trong phòng thí nghiệm người ta có thể thay dung dịch axit HCl bằng H₂SO₄ loãng và thay Zn bằng Fe, Al, …
• Ống nghiệm vừa tiến hành thí nghiệm nóng lên rất nhiều chứng tỏ phản ứng xảy ra là phản ứng toả nhiệt.
• Khí H₂ ít tan trong nước và nhẹ hơn không khí nên ta có thể thu H₂ theo 2 cách: Đẩy nước và đẩy không khí.

Hình 1: Phương pháp và điều chế khí Hiđro

A - Thu khí bằng phương pháp đẩy nước

B - Thu khí Hiđro bằng phương pháp đẩy không khí

• Khi thu O₂ bằng cách đẩy không khí người ta phải chú ý để miệng bình hướng lên trên, vì O₂ nặng hơn không khí.
• ⇒ Vậy khi thu H₂ bằng cách đẩy không khí ta phải hướng miệng ống nghiệm xuống dưới vì khí H₂ nhẹ hơn không khí.

1.1.2. Trong công nghiệp

Video 2: Thí nghiệm điện phân nước để điều chế Oxi, Hidro

• Người ta điều chế H₂ bằng cách điện phân nước hoặc dùng than khử oxi của H₂O trong lò khí than hoặc điều chế H₂ từ khí thiên nhiên, khí dầu mỏ
• Ví dụ:  

Hình 2: Điều chế khí Hiđro trong công nghiệp 

A) Từ thiên nhiên - khí dầu mỏ    B) Điện phân nước   C) Từ nước và than

1.2.1. Ví dụ

• Phương trình phản ứng: 

    Zn      +        2HCl      →     ZnCl₂      +  H₂

(đơn chất)       (hợp chất)      (hợp chất)    (đơn chất)    

• Nhận xét: Nguyên tử Zn đã thay thế nguyên tử H trong hợp chất HCl
• Phương trình phản ứng: 

•     Fe      +        H₂SO₄      →     FeSO₄         +  H2

  (đơn chất)       (hợp chất)        (hợp chất)     (đơn chất)    

• Nhận xét: Nguyên tử Fe đã thay thế nguyên tử H trong hợp chất H₂SO₄

1.2.2. Kết luận

• Phản ứng thế là phản ứng hóa học giữa đơn chất và hợp chất, trong đó nguyên tử của đơn chất thay thế nguyên tử của 1 nguyên tố trong hợp chất.

Hình 3: Sơ đồ tư duy bài Điều chế khí Hiđro - Phản ứng thế

Bài 1:

Trong những phản ứng sau, phản ứng nào là phản ứng thế ? Hãy giải thích sự lựa chọn đó?

a. 2Mg + O₂   2MgO

b. KMnO₄ K₂MnO₄+MnO₂+O₂

c. Fe  +  CuCl₂  FeCl₂  + Cu

d. Mg(OH)₂   MgO + H₂O

e. Fe₂O₃ + H₂   Fe  + H₂O

f. Cu  + AgNO₃ →  Ag  + Cu(NO₃)₂

Hướng dẫn:

Phản ứng thế là: c ; e ; g vì các  nguyên tử của đơn chất (Fe , H₂ , Cu) đã thay thế nguyên tử của 1 nguyên tố trong hợp chất (CuCl₂ ; Fe₂O₃ ; AgNO₃).

Sau bài học cần nắm:

• Cách điều chế H2 trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp
• Khái niệm phản ứng thế.

Trắc nghiệm Hóa học 8 Bài 33 có phương pháp và lời giải chi tiết giúp các em luyện tập và hiểu bài.

• Câu 1:

  Phản ứng nào dưới đây có thể tạo được khí Hiđro

  • A. Cu + HCl
  • B. CaO + H₂O
  • C. Fe + H₂SO₄
  • D. CuO + HCl

• Câu 2:

  Có mấy phương pháp thu khí hiđro?

  • A. 1
  • B. 2
  • C. 3
  • D. 4

• Câu 3:

  Đâu là phản ứng thế trong các phương trình sau:

  • A. CuO + HCl → CuCl₂ + H₂O
  • B. NaOH + HCl → NaCl + H₂O
  • C. Cu + 2FeCl₃ → CuCl₂ + 2FeCl₂
  • D. Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂

Câu 3- Câu 5: Xem thêm phần trắc nghiệm để làm thử Online 

Các em có thể hệ thống lại nội dung bài học thông qua phần hướng dẫn Giải bài tập Hóa học 8 Bài 33.

Bài tập 33.1 trang 46 SBT Hóa học 8

Bài tập 33.2 trang 47 SBT Hóa học 8

Bài tập 33.3 trang 47 SBT Hóa học 8

Bài tập 33.4 trang 47 SBT Hóa học 8

Bài tập 33.5 trang 47 SBT Hóa học 8

Bài tập 33.6 trang 47 SBT Hóa học 8

Bài tập 33.7 trang 47 SBT Hóa học 8

Bài tập 33.8 trang 48 SBT Hóa học 8

Bài tập 33.9 trang 48 SBT Hóa học 8

Bài tập 33.10 trang 48 SBT Hóa học 8

Bài tập 33.11 trang 48 SBT Hóa học 8

Bài tập 33.12 trang 48 SBT Hóa học 8

Trong quá trình học tập nếu có bất kì thắc mắc gì, các em hãy để lại lời nhắn ở mục Hỏi đáp để cùng cộng đồng Hóa HOC247 thảo luận và trả lời nhé.