Dàn ý Cảm nhận bức tranh mùa thu trong Câu cá mùa thu

     Câu cá mùa thu là một bài thơ được sáng tác khi tác giả Nguyễn Khuyến lui về quê ở ẩn. Bài thơ không những là một bức họa tài tình về cảnh thiên nhiên mà còn ẩn chứa nhiều ý nghĩa sâu sắc. Cùng nhau tham khảo dàn ý Cảm nhận về bức tranh mùa thu trong bài Câu cá mùa thu để hiểu rõ hơn về vẻ đẹp thiên nhiên và nghệ thuật tài tình của nhà thơ.

Cảm nhận về bức tranh mùa thu trong Câu cá mùa thu

a) Mở bài

-     Về tác giả và tác phẩm:

   + Nguyễn Khuyến là nhà thơ Nôm nổi tiếng nhất trong nền văn học Việt Nam.

"Câu cá mùa thu" là một bài thơ tiêu biểu được sáng tác, nằm trong một loạt ba bài thơ được viết bằng chữ Nôm của Nguyễn Khuyến.

-    Tổng quan về bức tranh mùa thu trong bài thơ: xuất hiện với vẻ đẹp cổ điển vốn có của thơ cổ với sự tĩnh lặng trong cảnh và tâm trí của người nghệ sĩ.

b) Thân bài

* Khái quát về bài thơ

-    Bối cảnh sáng tác: Nhà thơ sáng tác bài thơ này khi trở về quê hương để ở ẩn với những thú vui tuổi già như câu cá. Cảnh mùa thu trôi đi lặng lẽ và nhẹ nhàng, cộng hưởng với tâm trạng buồn bã của nhà thơ, lo lắng về số phận của người nhân dân, bật lên tứ thơ Thu điếu.

-    Giá trị nội dung: Bài thơ là một bức tranh về phong cảnh mùa thu ở đồng bằng Bắc Bộ, đồng thời thể hiện tình yêu thiên nhiên, đất nước và tâm trạng đau đớn của tác giả trước thời đại.

* Luận điểm: Cảnh mùa thu được khắc họa từ quan điểm thay đổi

-    Bức tranh mùa thu được khắc họa từ quan điểm:

   + Từ gần đến cao: từ "thuyền câu bé tẻo teo" trong "ao thu" đến "tầng mây lơ lửng".

   + Từ trên cao trở về gần: Từ "trời xanh ngắt" trở về với ao thu, thuyền thu.

=> làm thế nào để thay đổi góc nhìn tạo nên một bức tranh mùa thu toàn diện: từ một cái ao, khung cảnh mùa thu mở ra sống động theo nhiều hướng.

* Luận điểm: Bức tranh mùa thu trong bài viết là bức tranh mùa thu tiêu biểu nhất, tiêu biểu nhất cho "mùa thu của làng quê Việt Nam".

-    Những nét đặc trưng nhất của mùa thu miền Bắc được phác thảo trong bức tranh mùa thu với đầy đủ màu sắc và đường nét:

   + Màu sắc:

"Trong veo": sự nhẹ nhàng và sang trọng của mùa thu

Cảm nhận về bức tranh mùa thu trong Câu cá mùa thu

-    Sóng biếc: Gợi lên hình ảnh nhưng đồng thời nó gợi lên màu sắc, nó là một màu xanh nhẹ nhàng và mát mẻ, đó có phải là sự phản chiếu của bầu trời mùa thu trong màu xanh.

-    Lá vàng trước gió: Hình ảnh và màu sắc đặc trưng của mùa thu Việt Nam

-    Hình ảnh bầu trời xanh ngắt: màu xanh lá cây của mùa thu tiếp tục được sử dụng, nhưng nó không phải là màu xanh nhẹ nhàng, mát mẻ mà là màu xanh tinh khiết trên quy mô lớn -> đặc trưng của mùa thu.

   + Nét đặc trưng của mùa thu được gợi lên từ khung cảnh nhẹ nhàng, thanh bình:

-    Không khí mùa thu: trong lành, nhẹ nhàng, làn nước trong vắt, sóng xanh, những đường nét năng động nhẹ nhàng

-    Điều thú vị nằm ở tông màu xanh lá cây: ao xanh, tre xanh, bầu trời xanh, màu xanh trộn với một chút vàng của lá mùa thu rơi.

   + Đường nét, chuyển động:

   "hơi gợn tí": chuyển động rất nhẹ -> sự chú ý của tác giả.

   "Khẽ đưa vèo": chuyển động rất nhẹ, rất nhẹ -> Cảm giác sâu sắc và tinh tế.

-   Âm thanh của con cá "đớp động dưới chân bèo" -> "sự tĩnh tĩnh được tạo ra từ một cái động rất nhỏ".

-   Sự hài hòa trong phối hợp màu sắc:

-   Những màu sắc thanh lịch đặc trưng cho mùa thu không chỉ được cảm nhận riêng lẻ, mà nhìn chung, vẫn nhận ra sự hài hòa.

Cảm nhận về bức tranh mùa thu trong Câu cá mùa thu

Các sắc thái khác nhau của màu xanh lá cây tăng dần về cường độ: màu xanh "trong veo" của ao, màu xanh của sóng, "xanh ngắt" của bầu trời.

Hài hòa với màu xanh lá cây là "lá vàng": Màu sắc mùa thu nổi bật hài hòa với màu xanh của trời đất, tạo nên sự hài hòa càng yên bình hơn.

=> Nét độc đáo của mùa thu làng được gợi lên từ những hình ảnh bình dị, đó là "cái hồn dân dã", "đọc lên, như thấy trước mắt làng cảnh ao chuôm nông thôn đồng bằng Bắc Bộ, trong tiết thu; rất là đất nước mình, có thật, rất sống, chứ không theo ước lệ như ở văn chương sách vở"(Xuân Diệu).

* Luận điểm: Bức tranh mùa thu được miêu tả đẹp, nhưng điềm tĩnh và buồn bã

-    Không gian của cảnh thu được được phóng to cả về chiều cao và chiều sâu nhưng tĩnh:

   + Hình ảnh ngôi làng được gợi lên với "ngõ trúc quanh co": hình ảnh quen thuộc

   + Khách bị teo: Gieo vần "eo" gợi lên sự thanh thản, yên tĩnh, yên tĩnh, làng quê, ngôi làng nơi không có hoạt động của con người.

   + Chuyển động nhưng chuyển động rất mềm: sóng "hơi gợn tí", mây "lơ lửng", lá "khẽ đưa" -> đủ để tạo ra âm thanh.

-    Toàn bộ bài thơ mang đến một biểu hiện bình tĩnh cho đến khi câu cuối cùng xuất hiện:

   + Âm thanh của những con cá "đớp động dưới chân bèo" → chú ý của các nhà thơ trong không gian yên tĩnh của mùa thu, nghệ thuật "tĩnh"

=> Âm thanh rất nhẹ nhàng, rất nhẹ nhàng trong một không gian rộng lớn, làm tăng sự yên tĩnh, "sự tĩnh lặng được tạo ra từ một cái động rất nhỏ".

=> không gian của làng cảnh quan mùa thu Việt Nam được mở rộng lên cao và sau đó hướng thẳng vào không gian sâu thẳm, yên tĩnh và thanh bình.

* Đánh giá đặc sắc nghệ thuật miêu tả

-    Lấy động tả tĩnh

-    Ngôn ngữ đơn giản, tinh tế, giàu hình ảnh biểu cảm

-    Cách sử dụng vần "eo"

-    Sử dụng hình ảnh ước lệ tượng trưng

-    Tận dụng tối đa ngữ âm của ngôn ngữ

c) Kết bài

-    Tổng quan về vẻ đẹp của hình ảnh mùa thu trong bài thơ.

-    Nói lên cảm xúc của nhà thơ về cảnh thiên nhiên đó.