Phân biệt quang hợp và hô hấp là một trong những kiến thức trọng tâm nằm trong chương trình Sinh học lớp 10 sách Cánh diều, Chân trời sáng tạo và Kết nối tri thức với cuộc sống.

So sánh sự giống nhau và khác nhau của hô hấp và quang hợp mang đến cho các bạn câu trả lời hay chính xác nhất. Qua bài so sánh quang hợp và hô hấp giúp các bạn nắm vững kiến thức, biết cách vận dụng vào giải bài để đạt được kết quả cao trong các bài kiểm tra, bài thi sắp tới. Bên cạnh đó các bạn tham xem thêm: phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện, Phân biệt miễn dịch đặc hiệu và miễn dịch không đặc hiệu.

1. Hô hấp là gì?

Hô hấp là một quá trình sinh hóa chuyển hóa thức ăn thành năng lượng với oxy, và nó diễn ra bên trong tế bào của tất cả chúng sinh. Trong quá trình hô hấp, năng lượng sinh hóa của thực phẩm chuyển hóa thành adenosine triphosphate (ATP) và carbon dioxide do việc sử dụng oxy. Carbon dioxide là chất thải và sản phẩm chính ATP là dạng năng lượng có thể sử dụng được của sinh vật.

Trên thực tế, nó là tiền tệ năng lượng của các cơ thể sống. Vì vậy, hô hấp là con đường chính để thu nhận năng lượng, có ý nghĩa sống còn để duy trì tất cả các quá trình sinh học. Do đó, có thể nói rằng hô hấp tạo ra năng lượng bằng cách đốt cháy thức ăn bên trong tế bào. Đường (glucose), axit amin và axit béo là một trong những chất nền đường hô hấp được sử dụng nhiều trong quá trình hô hấp.

*Đặc điểm của quá trình hô hấp ở cây xanh

Quá trình hô hấp ở cây xanh rất đặc điểm như thế nào và có vai trò rất quan trọng, đặc điểm cơ bản cần lưu ý của quá trình này như sau:

• Nhiệt độ được duy trì thuận lợi cho các hoạt động sống trong cơ thể thông qua việc năng lượng được thải ra ở dưới dạng nhiệt cần thiết
• Năng lượng được tích lũy ở trong ATP được dùng để: vận chuyển các vật chất trong cây, sinh trưởng, tổng hợp chất hữu cơ, đồng thời sửa chữa những hư hại của tế bào …
• Trong quá trình hô hấp ở cây xanh và nhiều sản phẩm trung gian được hình thành, các sản phẩm trung gian này chính là nguyên liệu của nhiều quá trình tổng hợp nhiều chất khác trong cơ thể.

*Ảnh hưởng của môi trường đối với quá trình hô hấp của cây xanh

Hô hấp ở cây xanh luôn phải chịu ảnh hưởng của môi trường và điều chỉnh các yếu tố môi trường là biện pháp bảo quản tốt nhất cho nông phẩm. Trong quá trình hô hấp, cây xanh lấy Oxy để thực hiện phân giải các chất hữu cơ và sản sinh ra năng lượng cần cho các hoạt động sống, đồng thời ra thải khí CO2 và hơi nước (H2O). Ở cây xanh, hô hấp bao gồm có hô hấp hiếu khí và hô hấp kị khí.

+ Hô hấp là các phản ứng hóa học phải có sự xúc tác của thành phần enzim, vì thế luôn phụ thuộc rất nhiều vào nhiệt độ.

+ Nước trong cây liên quan ảnh hưởng trực tiếp đến cường độ hô hấp, lý do là vì nước chính là dung môi và là môi trường nơi các phản ứng xảy ra. Nước cũng tham gia vào quá trình oxi hóa các nguyên liệu hô hấp.

+ Vai trò của oxi đối với hô hấp của cây rất quan trọng. Oxi tham gia trực tiếp vào việc oxi hóa những chất hữu cơ và là chất nhận điện tử cuối trong cùng trong chuỗi truyền điện tử . Nếu như bị thiếu Oxy, cây chuyển sang hô hấp kị khí rất bất lợi cho toàn bộ tế bảo cũng như cơ thể cây.

+ CO2 trong môi trường với hàm lượng cao khiến cho quá trình hô hấp cây bị ức chế.

Như vậy, chúng ta có thể kết luận sự hô hấp của cây xanh luôn bị phụ thuộc chặt chẽ vào môi trường. Nó có mối liên hệ chặt chẽ và giúp hệ thực vật phát triển và sinh sôi.

2. Quang hợp là gì?

Quang hợp là quá trình sinh hóa chuyển đổi năng lượng của ánh sáng mặt trời thành các hợp chất hữu cơ sử dụng carbon dioxide. Điôxít cacbon (CO₂) phản ứng với nước (H₂O) trong sự có mặt của ánh sáng mặt trời để tạo thành glucose (C₆H₁₂O₆) và oxy (O₂).

Quá trình quang hợp xảy ra trong lục lạp của tế bào thực vật, tảo lục và vi khuẩn lam. Quan trọng nhất, quang hợp duy trì mức CO2 toàn cầu ở mức thấp và cải thiện mức O2 của khí quyển. Tuy nhiên, các hoạt động gần đây của con người có tác động bất lợi đến quá trình quang hợp thanh lọc CO₂ trong bầu khí quyển.

*Vai trò quan trọng của quang hợp đối với cây xanh

Quá trình quang hợp đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sự sống của các sinh vật trên Trái đất. Đặc biệt là quá trình quang hợp ở các loài cây xanh, tạo ra khí Oxy, đây là nguồn sống của hầu hết các sinh vật hiện nay. Dưới đây là 3 vai trò quan trọng nhất của quá trình quang hợp ở nhóm thực vật mà chúng ta cần lưu ý đó là.

• Tổng hợp chất hữu cơ: sản phẩm của quang hợp được tạo ra hợp chất hữu cơ cung cấp nguồn thức ăn cho tất cả các sinh vật và thường dùng làm nguyên liệu cho công nghiệp hoặc dùng để chế tạo ra thuốc chữa bệnh cho con người.
• Tích lũy năng lượng: Quá trình chuyển hóa năng lượng ánh sáng mặt trời thành các liên kết hóa học, cung cấp và tích lũy nhiều năng lượng cho các hoạt động sống của sinh vật.
• Điều hòa không khí: Quá trình quang hợp ở cây xanh giúp hấp thụ khí CO₂, giải phóng khí O₂ và hơi nước còn có tác dụng điều hòa không khí, đồng thời giảm hiệu ứng nhà kính nhằm đem lại bầu không khí trong lành, mát mẻ cho trái đất.

3. So sánh quang hợp và hô hấp.

– Giống nhau :

• Đều là quá trình chuyển hoá vật chất và năng lượng trong tế bào.
• Đều là các chuỗi phản ứng ôxi hoá – khử phức tạp.
• Đều có sự tham gia của chất vận chuyển êlectron.

– Khác nhau :

4. Phân biệt quá trình quang hợp và quá trình hô hấp