`1. `Cuộc kháng chiến chống quân Mông `-` Nguyên

`-` Nguyên nhân

`+` Dùng đoàn (binh) chế trường (trận) là sự thường của bình pháp. Nếu chỉ huy thấy quân nó kéo đến như lửa, như gió thì thể dễ chế ngự. Nếu nó tiến chậm như cách tằm ăn, không cầu thắng chóng, thì phải chọn dùng tướng giỏi, xem xét quyền biển, như đánh cờ vậy, tùy vào thời tạo thế, có được đội quân một lòng như cha con thì mới dùng được.

`+` Khoan thư sức dân để làm kế sâu rễ bền gốc, đó là thượng sách giữ nước vậy".

`2.`     

`-` Nguyên nhân chủ quan:

`+`Bắt nguồn từ tinh thần yêu nước, ý chí bất khuất của người Việt. Lòng yêu nước và tư tưởng không chấp nhận mất nước, không cam chịu làm nô lệ là cội nguồn sức mạnh to lớn của quốc gia, dân tộc khi đối diện với các cuộc chiến tranh xâm lược, can thiệp từ bên ngoài.

`+` Các cuộc kháng chiến mang tính chính nghĩa, nhằm mục đích bảo vệ độc lập dân tộc và chủ quyền lãnh thổ, chống lại hành động xâm lược và ý đồ nô dịch của các thế lực ngoại bang.

`+` Gắn liền với tinh thần đoàn kết dân tộc, từ đoàn kết trong nội bộ vương triều, giữa tướng lĩnh và binh sĩ đến đoàn kết giữa triều đình với nhân dân, giữa các tầng lớp nhân dân và các dân tộc.

`+` Đường lối chiến lược, chiến thuật đúng đắn, hiệu quả cùng nghệ thuật quân sự sáng tạo, độc đáo và sự chỉ huy tài tình của các tướng lĩnh cũng là những yếu tố quan trọng, góp phần đưa đến thắng lợi của các cuộc kháng chiến.

`-` Nguyên nhân khách quan:  các thế lực ngoại xâm phải đối diện với nhiều khó khăn,

`+` Hành quân xa, sức lực hao tổn

`+` Không thông thuộc địa hình, không quen thuỷ thổ,

`+` Không chủ động được nguồn lương thực, thực phẩm,...

`->` không phát huy được sở trường, rơi vào thế bị động và từng bước suy yếu.