Phong trào Tây Sơn có những diễn biến chính như:
`–` Năm `1771`, ba anh em nhà Tây Sơn dựng cờ khởi nghĩa ở Tây Sơn thượng đạo (nay thuộc An Khê, Gia Lai). Nghĩa quân Tây Sơn đã chiếm được phủ thành Quy Nhơn vào năm `1773` và kiểm soát vùng đất rộng lớn từ Quảng Nam đến Bình Thuận vào năm `1774` .
`–` Năm `1777`, nghĩa quân Tây Sơn đã lật đổ chính quyền họ Nguyễn ở Đàng Trong. Sau đó, nghĩa quân Tây Sơn đã phải đối mặt với sự can thiệp của Xiêm La và quân Lê `–` Trịnh. Năm `1785`, Nguyễn Huệ đã dẫn quân tiến vào Gia Định và giành chiến thắng Rạch Gầm – Xoài Mút trước `50` vạn quân Xiêm La .
`–` Năm `1786`, Nguyễn Huệ đánh vào thành Phú Xuân và tiêu diệt quân Lê `–` Trịnh, giải phóng toàn bộ Đàng Trong. Cùng năm đó, Nguyễn Huệ đã tiến quân vào Thăng Long và bắt được chúa Trịnh Căn. Nguyễn Huệ đã giao chính quyền Đàng Ngoài cho vua Lê Chiêu Thống .
`–` Năm `1788`, Nguyễn Huệ đã lên ngôi Hoàng đế với niên hiệu Quang Trung. Cùng năm đó, Quang Trung đã tiến quân ra Bắc để chống lại quân Thanh xâm lược do Lê Chiêu Thống cầu viện. Năm `1789`, Quang Trung đã đại phá quân Thanh tại các trận Hà Nội, Ngọc Hồi `–` Đống Đa và giải phóng Thăng Long .
`–` Năm `1792`, Quang Trung chuẩn bị một cuộc tấn công lớn vào Gia Định để tiêu diệt thế lực Nguyễn Ánh được Pháp ủng hộ. Quang Trung đã băng hà vào tháng `9` năm đó khiến cho sự nghiệp của ông dang dở.
Phong trào Tây Sơn đã trải qua ba giai đoạn chính: giai đoạn lật đổ chính quyền họ Nguyễn `(1771-1786)`, giai đoạn thống nhất đất nước và chống quân Xiêm `(1786-1789)` và giai đoạn chống quân Mãn Thanh và xây dựng chính quyền `(1789-1802)`. Trong suốt quá trình phát triển của phong trào, Nguyễn Huệ là người có vai trò quan trọng nhất. Ông đã lãnh đạo quân và dân ta giành được những chiến thắng vang dội như Rạch Gầm `–` Xoài Mút `(1785)`, Ngọc Hồi `–` Đống Đa `(1789)` và Quy Nhơn `(1792)`. Ông cũng đã tiến hành một số cải cách để củng cố chính quyền và phát triển kinh tế `–` xã hội.