Giải SBT Văn 7 Bài 6. Bài học cuộc sống (Phần 1: Đọc hiểu và thực hành Tiếng Việt) có...

Theo em, đối với người thợ mộc, ba trăm quan tiền có phải là số tiền lớn không? Căn cứ vào đâu để khẳng định như vậy?

Chi tiết người thợ mộc bỏ ra ba trăm quan tiền mua gỗ thể hiện điều gì?

Vì sao những lời góp ý của người qua đường không giúp người thợ mộc bán được cày?

Đặt một câu có sử dụng thành ngữ đẽo cày giữa đường.

Em hãy tìm một thành ngữ có ý nghĩa tương tự thành ngữ đẽo cày giữa đường.

Những con vật nào được ếch đem so với mình? Sự so sánh đó ảnh hưởng gì đến nhận thức của ếch?

Nêu cảm nhận của em về nhân vật ếch. Qua nhân vật này, em rút ra được bài học gì cho bản thân?

Hãy giải thích ý nghĩa thành ngữ ếch ngồi đáy giếng. Đặt một câu có sử dụng thành ngữ này.

Mối đưa ra lí lẽ gì khi chọn lối sống lười lao động?

Các từ ngữ: gầy, béo, ở ăn, nhà cao cửa rộng, tủ hòm,... trong lời thoại thể hiện mối tập trung quan tâm điều gì?

Lí lẽ của kiến khi chọn lối sống chăm chỉ là gì?

Các từ ngữ: sinh tồn, đi đời, đàn, tổ, xứ sở,... trong lời thoại cho thấy kiến tập trung quan tâm điều gì?

Em có thiện cảm với mối hay kiến? Vì sao? Em có lí lẽ nào để biện hộ cho nhân vật còn lại không? Nếu có thì lí lẽ đó là gì?

Theo em, tác giả căn cứ vào tập tính nào của mối và kiến để chọn những con vật này làm nhân vật trong truyện? Nếu muốn đổi nhân vật trong truyện ngụ ngôn này, em có thể chọn hai nhân vật nào khác để thay thế kiến và mối? Liệu có sự khác biệt gì khi đổi nhân vật như vậy?

Vì sao thiên nga, cá măng và tôm hùm càng gắng sức kéo thì xe càng đứng im?

Câu tục ngữ “Thuận vợ thuận chồng tát bể đông cũng cạn." có ý nghĩa gì?

Đặt một câu có sử dụng cụm từ mỗi người một phách.

Đọc các câu tục ngữ sau và trả lời câu hỏi:

(1) Chớp đông nhay nháy, gà gáy thì mưa.

(2) Nói người chẳng nghĩ đến ta, thử sờ lên gáy xem xa hay gần.

(3) Tháng Tám nắng rám trái bưởi.

(4) Không nước không phân, chuyên cần vô ích.

(5) Cấy thưa thừa thóc, cấy dày cóc được ăn.

(6) Sa chân đỡ lại, sa miệng đỡ không lại.

(Nguyễn Xuân Kính (Chủ biên) - Nguyễn Thuý Loan – Phan Lan Hương - Nguyễn Luân, Kho tàng tục ngữ người Việt (tập 1, tập 2), NXB Văn hoá - Thông tin, Hà Nội, 2002)

Nêu một số dấu hiệu về nội dung và hình thức giúp em nhận biết các câu trên đây là tục ngữ.

Về nội dung, các câu tục ngữ trên có thể chia làm mấy nhóm?

"Nói người chẳng nghĩ đến ta, thử sờ lên gáy xem xa hay gần." - hình thức của câu tục ngữ này có gì khác so với các câu còn lại?

Giải thích ý nghĩa của câu “Sa chân đỡ lại, sa miệng đỡ không lại. Nêu bài học mà em rút ra được từ câu tục ngữ đó.

Hãy tìm một câu tục ngữ có nội dung tương tự câu (2) trên đây và nêu những điểm giống nhau giữa chúng.

Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ nói quá ở câu tục ngữ “Cấy thưa thừa thóc, cấy dày cóc được ăn.”

Đọc các câu tục ngữ sau và trả lời câu hỏi:

(1) Tấc đất tấc vàng.

(2) Con trâu là đâu cơ nghiệp.

(3) Dâu non ngon miệng tằm.

(4) Sao mau thì mưa, sao thưa thì nắng

(5) Đừng tham lợi nhỏ mà bỏ nghĩa lớn.

(6) Một nghề cho chín, hơn chín mười nghề.

(Nguyễn Xuân Kính (Chủ biên) - Nguyễn Thuý Loan - Phan Lan Hương - Nguyễn Luân, Kho tàng tục ngữ người Việt (tập 1, tập 2), Sđd)

Hãy phân chia 6 câu tục ngữ trên thành các nhóm dựa trên kinh nghiệm mà tác giả dân gian rút ra được.

Em hiểu như thế nào về ý nghĩa của câu “Một nghề cho chín, hơn chín mười nghề.”? Em rút ra bài học gì cho bản thân từ câu tục ngữ trên?

Trong các câu tục ngữ trên, câu nào sử dụng biện pháp tu từ nói quá? Hãy phân tích tác dụng của biện pháp tu từ đó.

Hãy đặt một câu có sử dụng câu tục ngữ “Một nghề cho chín, hơn chín mười nghề".

Đọc truyện ngụ ngôn Thầy bói xem voi và trả lời các câu hỏi:

Nhân buổi vãn khách, năm ông thây bói1 ngồi chuyện gẫu với nhau. Thầy nào

cũng phàn nàn không biết hình dáng con voi nó ra thế nào. Chợt nghe người ta nói có voi đi qua, năm ông thầy chung nhau tiền biếu người quản tượng, xin được xem voi. Thầy thì sờ vòi, thầy thì sờ đuôi. Đoạn, năm thầy ngồi lại tán với nhau. Thầy sờ vòi bảo:

- Tưởng con voi nó thế nào, hoá ra nó sun sun như con đỉa ấy, các bác ạ.

Thầy sờ ngà bảo:

- Không phải, nó chân chẵn như cái đòn càn2.

Thầy sờ tai bảo:

- Đâu có, nó bè bè như cái quạt thóc ấy.

Thầy sờ chân cãi:

- Ai bảo, nó sừng sững như cái cột nhà.

Thầy sờ đuôi vội nói:

- Các thầy nói đều không đúng cả. Chính là nó tua tủa như cái chổi sể3 cùn.

Năm thầy, thầy nào cũng cho là mình nói đúng, không ai chịu ai, cuối cùng

thành ra xô xát, đánh nhau toạc đầu, chảy máu.

(Tuyển tập văn học dân gian Việt Nam, tập III, NXB Giáo dục, Hà Nội, 1999, tr. 659 - 660)

1 Thầy bói: người hành nghề mê tín, chuyên đoán trước việc lành dữ cho người khác. Xưa, thầy bói thường là người khiếm thị.

2 Đòn càn: dụng cụ làm bằng tre nguyên ống, vát nhọn hai đầu, thường dùng để xóc những bó lúa, rơm, rạ,... mà gánh.

3 Chổi sể: loại chổi thường được làm bằng các nhánh cây bện lại, dùng để quét sân.

Vì sao không ông thầy bói nào tả đúng con voi mặc dù đã được tiếp xúc với voi thật?

Em rút ra được bài học gì từ câu chuyện này?

Giải thích nghĩa các từ láy sau: sun sun, chân chẵn, bè bè, sừng sững, tua tủa.

Thầy bói xem voi là một thành ngữ khá phổ biến. Em hãy nêu một tình huống có thể dùng thành ngữ này.

Đọc truyện ngụ ngôn Sư tử và chuột và trả lời các câu hỏi:

Với mọi người vui lòng giúp đỡ,

Nhiều khi cần kẻ nhỏ hơn ta.

Ngụ ngôn đôi chuyện nêu qua,

Còn bao sự việc thật là đáng tin.

Chúa sơn lâm có sư tử nọ,

Chuột lơ ngơ vừa ló ra ngoài

Nhảy vào chân chúa, chao ôi!

Bao dong1 lượng cả 2, may đời chuột con.

Ơn trời bể chuột còn ghi nhớ,

Có ai ngờ chúa lỡ sa cơ 3

Lọt trong tấm lưới bất ngờ

Chúa gầm, chúa rống chỉ chờ chết thôi.

Chuột chạy vội đến nơi nguy hiểm

Dùng hàm răng gậm nhấm lưới dày,

Một mắt đứt kéo cả dây.

Thời giờ không tiếc lại dày 4 kiên tâm 5

Khoẻ gân, cuồng nhiệt sao bằng.

(Nguyễn Đình - Huỳnh Lý dịch, Ngụ ngôn chọn lọc La Phông-ten, NXB Văn học, Hà Nội, 1985, tr. 47)

Bao dong: bao dung.

Lượng cả: rộng lượng.

Sa cơ: rơi vào tình thế rủi ro.

Dày: nhiều.

Kiên tâm: bên lòng.

Sức mạnh nào đã khiến chú chuột nhỏ yếu hơn nhưng lại cứu được sư tử?

Vì sao chuột vội đến nơi nguy hiểm để cứu sư tử?

Em rút ra được bài học gì từ câu chuyện này?

Nêu cảm nhận của em về nhân vật sư tử.