Hãy bình luận nội dung bài thơ Nói với con của Y Phương (Bài 5)

Đối với mỗi người, hình ảnh người cha luôn là một hình ảnh rất thân quen. Cha là người thầy dạy cho con những bước đi đầu tiên, những bài học đầu tiên trong cuộc sống. Cha là người cho con niềm tin, lòng dũng cảm mỗi khi con gặp khó khăn, vất vả. Bằng cách nói giàu hình ảnh cụ thể, mộc mạc mà có tính khái quát, vẫn giàu chất thơ, bài thơ Nói với con của tác giả Y Phương đã gợi về cội nguồn sinh dưỡng của mỗi con người và sức sống mạnh mẽ, bền bỉ của quê hương mình, đồng thời thể hiện tình cảm cha con rất sâu sắc.

Bài thơ như một lời nhắn nhủ tâm tình của người cha với người con, đồng thời cũng là bài học đầu đời cha dành cho con. Người cha đã gợi lên cho con rằng con lớn lên trong tình yêu thương, sự đùm bọc của cha mẹ, của quê hương, từ đó thể hiện những đức tính cao đẹp của người đồng mình và những lời nhắn gửi đầy tình yêu thương trìu mến của mình cho con.

Ngay từ những câu đầu của bài thơ, tác giả đã gợi lên một không khí gia đình rất đầm ấm, quấn quýt từ bước đi, lời nói cho đến tiếng cười:

  Chân phải bước tới cha

 Chân trái bước tới mẹ

    Một bước chạm tiếng nói

Hai bước tới tiếng cười

Người cha đã nói với con những lời nói rất ấm áp, những lời động viên, khích lệ ngay từ những bước đi đầu tiên của con. Trong suốt quãng thời gian con tập đi luôn có sự đồng hành của cha, mẹ. Cha mẹ đã dìu dắt, nâng đỡ con từ những bước chân đầu tiên. Cha mẹ là nguồn động viên, an ủi, cổ vũ lớn lao nhất. Cha mẹ luôn ở bên con, là chỗ dựa, là nơi con tìm về để tiếp thêm niềm tin khi gặp khó khăn, vấp ngã. Những thành công đầu tiên của con được đón nhận bởi cha mẹ, được chúc mừng bằng tiếng cười của mẹ, bằng giọng nói của cha. Con lớn lên trong tình yêu thương của cha mẹ, trong lời dạy dỗ, chỉ bảo ân cần của cha, trong giọng nói, nụ cười hiền dịu, ấm áp của mẹ. Con lớn lên trong sự đùm bọc của quê hương, trong cuộc sống lao động miệt mài, cần cù vui tươi của những người dân quê. Con còn sống trong sự ôm ấp của núi rừng. Núi rừng che chắn, bảo vệ cho ngôi làng con ở, đem cho con những gì đẹp đẽ, quý báu nhất, cho con những bông hoa rừng đầy sắc hương. Con lớn lên trong sự đùm bọc của quê hương. Trên bước đường con đi có sự ủng hộ, giúp đỡ của những người cùng làng không chỉ có cha dạy cho con những bài học mà những người đồng mình còn dạy cho con biết lao động. Họ dạy con lao động là vô cùng cần thiết, lao động gắn với cuộc sống của con và lao động cho con niềm vui. Thành quả lao động do tự tay con làm nên sẽ mang lại cho con niềm vui bởi nó mang lòng nhiệt tình của con cũng như sống trong ngôi nhà do tự tay mình dựng. Những người đồng mình cảm thấy gắn bó, thân thiết hơn bởi họ không chỉ dựng nhà bằng gỗ, bằng tranh mà dựng bằng cả tấm lòng, ken vào vách nhà những câu hát, câu ca của quê hương.

Không chỉ gợi cho con về nguồn sinh dưỡng, cha còn nói với con về những đức tính cao đẹp của người đồng mình. Đó là lòng yêu lao động, hăng say lao động với cả tấm lòng. Đó là sức sống bền bỉ, mạnh mẽ, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ:

Người đồng mình thương lắm con ơi

                                     Cao đo nỗi buồn

                                     Xa nuôi chí lớn

Dùng những từ ngữ rất mạnh mẽ như cao, xa, lớn, tác giả muốn nhấn mạnh cuộc sống khoáng đạt, mạnh mẽ của những người đồng mình. Những người đồng mình dù khó khăn, đói nghèo còn nhiều nhưng không nhụt chí, ý chí của họ vẫn rất vững chắc, kiên cường:

  Người đồng mình thô sơ da thịt

Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con

                   Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương

Còn quê hương thì là phong tục

Những người đồng mình vượt qua vất vả để bám trụ lấy quê hương. Bằng cuộc sống lao động không mệt mỏi, họ xây dựng quê hương với những truyền thống cao đẹp. Những người đồng mình mộc mạc, thẳng thắn nhưng giàu chí khí, niềm tin… Người cha đã kể với con về quê hương với cảm xúc rất tự hào.

Tình cảm của người cha dành cho con rất thiết tha, trìu mến. Tình cảm này bộc lộ tự nhiên, chân thực qua những lời nhắn gửi của cha cho con. Người cha muốn con sống phải có nghĩa tình, thuỷ chung với quê hương, biết chấp nhận những khó khăn, vất vả để có thể:

Sống trên đá không chê đá gập ghềnh

         Sống trong thung không chê thung nghèo đói

Sống như sông như suối

 Lên thác xuống ghềnh

 Không lo cực nhọc

Người cha mong cho con mình sống ngay thẳng, trong sạch, sống với ý chí, niềm tin để vững vàng vượt  qua mọi thử thách khó khăn. Người cha mong cho con sống phải luôn tin vào khả năng của mình, tin tưởng vào bản thân. Có như vậy, con mới có thể thành công, mới không thua kém ai. Người cha đã nói với con bằng tất cả lòng yêu thương của mình, nói với con những điều từ đáy lòng mình. Điều lớn nhất người cha đã truyền dạy cho con chính là niềm tự tin vào bản thân và lòng tự hào với sức sống mạnh mẽ, bền bỉ, với truyền thống của quê hương.

Bài thơ nhắc nhở chúng ta về tình cảm gia đình ấm cúng, ca ngợi truyền thống cần cù, sức sống mạnh mẽ của quê hương, của dân tộc. Qua lời nói với con, ta phần nào hiểu rõ hơn, cảm nhận sâu sắc hơn những tình cảm của người cha dành cho con. Những bài học mà người cha trong bài thơ nói với con có lẽ là những bài học mà bất kì người cha nào cũng muốn dạy cho con mình. Và những bài học giản dị, mộc mạc đó có lẽ sẽ theo con suốt trên chặng đường đời, bài học của cha - bài học đầy ý nghĩa sâu sắc.