Dàn ý Phân tích cái tôi ngất ngưởng của Nguyễn Công Trứ trong bài thơ Ngất ngưởng

Đề bài

Đề bài: Phân tích cái tôi ngất ngưởng của Nguyễn Công Trứ trong bài thơ Ngất ngưởng

Hướng dẫn giải

-Đôi nét về tác giả Nguyễn Công Trứ và Bài ca ngất ngưởng: Tác giả là một con người có bản ngã độc đáo, đầy tài năng và tâm huyết với chí làm trai hào hùng. Bài ca ngất ngưởng là một tác phẩm tiêu biểu trong số những sáng tác của ông

-Trong bài hát nói, tác giả đã bộc lộ cái tôi ngất ngưởng một cách rõ nét

1.Thế nào là cái “tôi” ngất ngưởng?

-Cái “tôi” : Cá tính, dấu ấn cá nhân của nhà văn trong tác phẩm

- “ngất ngưởng”: thế cao chênh vênh, không vững, nghiêng ngã.⇒ tư thế, thái độ cách sống ngang tàng, vượt thế tục của con người.

⇒ Cái tôi ngất ngưởng: Cá tính của tác giả bộc lộ trong tác phẩm: ý thức rất rõ về tài năng và bản lĩnh của mình, kể cả khi làm quan, ra vào nơi triều đình và khi đã nghỉ hưu.

2.Cái tôi ngất ngưởng chốn quan trường

- Sự xuất hiện của con người với tài năng, bản lĩnh và cá tính phóng khoáng

    + “ Vũ trụ nội mạc phi phận sự”: thái độ tự tin khẳng định mọi việc trong trời đất đều là phận sự của tác giả ⇒ Tuyên ngôn về chí làm trai của nhà thơ.

    + “Ông Hi Văn…vào lồng”: Coi nhập thế là việc làm trói buộc nhưng đó cũng là điều kiện để bộc lộ tài năng

- Cái tôi ngất ngưởng được thể hiện tác giả điểm lại việc mình đã làm ở chốn quan trường và tài năng của mình:

    + Tài năng: Giỏi văn chương (khi thủ khoa), Tài dùng binh (thao lược) ⇒ Tài năng lỗi lạc xuất chúng

    + Khoe danh vị, xã hội hơn người: Tham tán, Tổng đốc, Đại tướng (bình định Trấn Tây), Phủ doãn Thừa Thiên

⇒ khẳng định tài năng và lí tưởng phóng khoáng khác đời ngạo nghễ của một người có khả năng xuất chúng

3.Cái tôi ngất ngưởng trong phong cách, lối sống

-Cái tôi ngất ngưởng thể hiện ở cách sống theo ý chí và sở thích cá nhân

    + Cưỡi bò đeo đạc ngựa.

    + Đi chùa có gót tiên theo sau.

⇒Sở thích kì lạ, khác thường, thậm chí có phần bất cần và ngất ngưởng

    + Bụt cũng nực cười: thể hiện hành động của tác giả là những hành động khác thường, ngược đời, đối nghịch với quan điểm của các nhà nho phong kiến.

⇒ Cá tính người nghệ sĩ mong muốn sống theo cách riêng

-Cái tôi ngất ngưởng thể hiện trong triết lí tự nhiên , ung dung tự tại, lấy tận hưởng lạc thú làm lẽ tồn tại

    + “ Được mất ... ngọn đông phong”: Tự tin đặt mình sánh với “thái thượng”, tức sống ung dung tự tại, không quan tâm đến chuyện khen chê được mất của thế gian

    + “Khi ca… khi tùng” : tạo cảm giác cuộc sống phong phú, thú vị, từ “khi” lặp đi lặp lại tạo cảm giác vui vẻ triền miên .

    + “ Không …tục”: Khẳng định lối sống riêng độc nhất của bản thân mình

⇒Con người ngất ngưởng ở đây là con người thoát mình khỏi những tư tưởng phong kiến siêu hình, bảo thủ

4.Tuyên ngôn khẳng định bản lĩnh, cá tính, cái tôi ngất ngưởng

-Khái quát về cái tôi ngất ngưởng được thể hiện trong con người với hai đặc điểm: đạo lí trung quân và cá tính vượt ra ngoài khuôn khổ:

    + “ Chẳng trái Nhạc.. Nghĩa vua tôi cho trọn đạo sơ chung”: Sử dụng điển cố , ví mình sánh ngang với những người nổi tiếng có sự nghiệp hiển hách như Trái Tuân, Hàn Kì, Phú Bật…

⇒ khẳng định bản lĩnh, khẳng định tài năng sánh ngang bậc danh tướng. Tự khẳng định mình là bề tôi trung thành.

    + “Trong triều ai ngất ngưởng như ông”: vừa hỏi vừa khẳng định vị trí đầu triều về cách sống “ngất ngưởng”

⇒Lời tuyên ngôn của một cái tôi ngất ngưởng không chịu bó mình theo khuôn khổ,đi theo quan niệm, triết lí của mình và tự tin, ngạo nghễ trước điều đó

-Tổng kết một số nét đặc sắc trên phương diện nghệ thuật thể hiện thành công cái tôi ngất ngưởng của Nguyễn Công Trứ

-Suy nghĩ bản thân về cái tôi ngất ngưởng của tác giả