Hoá học 11 Bài 23: Phản ứng hữu cơ

1.1.1. Phản ứng thế

• Phản ứng thế là phản ứng trong đó một nguyên tử hoặc nhóm nguyên tử trong phân tử hợp chất hữu cơ bị thay thế bởi một nguyên tử hoặc nhóm nguyên tử khác.
• Ví dụ: Phản ứng của metan với clo

CH₄ + Cl₂ CH₃Cl + HCl

• Thay thế nhóm -OH của axit bằng nhóm C₂H₅O của ancol etylic

• Phản ứng của ancol etylic với axit HBr tạo thành etyl bromua

C₂H₅OH + HBr  C₂H₅OH + H₂O

1.1.2. Phản ứng cộng

• Phản ứng cộng là phản ứng trong đó phân tử hợp chất hữu cơ kết hợp với phân tử khác tạo thành phân tử mới.

• Ví dụ: Phản ứng của etilen với dung dịch brom

C₂H₄ + Br₂→ C₂H₄Br₂

• Phản ứng của axetilen với hidro clorua

C₂H₂ + HCl → C₂H₃Cl

1.1.3. Phản ứng tách

• Phản ứng tách là phản ứng trong đó hai hay nhiều nguyên tử bị tách ra khỏi phân tử hợp chất hữu cơ.
• Ví dụ: Tách nước (đềhidrat hóa) ancol etylic để điều chế etilen trong phòng thí nghiệm

• Tách Hidro (Đềhidro hóa) ankan điều chế anken

1.2.1. Các phản ứng hoá học trong hữu cơ thường xảy ra chậm. Do các liên kết trong phân tử các chất hữu cơ ít phân cực nên khó phân cắt.

• Trộn NaOH với HCl phản ứng xảy ra ngay lập tức
• Phản ứng este hóa của ancol etylic và axitaxetic phải kéo dài nhiều giờ.

1.2.2. Phản ứng hữu cơ thường thu được nhiều sản phẩm. Do các liên kết có độ bền tương tự nhau nên trong cùng một điều kiện có thể phân cắt nhiều liên kết.

Khi cho clo tác dụng với metan (có ánh sáng khuyếch tán) thu được hỗn hợp CH₃Cl, CH₂Cl₂, CHCl₃ ...

Bài 1:

Cho các phản ứng:

A. Benzen tác dụng với Brom khi có mặt bột sắt

B. Etilen tác dụng với Hidrobromua.

C. Axetilen tác dụng với nước trong điều kiện có to và xúc tác.

Hãy viết các PTPƯ .

Hướng dẫn:

A. C₆H₆ + Br₂  C₆H₅Br + HBr

B. C₂H₄ + HBr  → C₂H₅Br

C. C₂H₂ + H₂O   CH₃CHO

Sau bài học cần nắm:

• Khái niệm, định nghĩa về cách phân loại thế nào là phản ứng thế, phản ứng cộng, phản ứng tách,...
• Đặc điểm của phản ứng hữu cơ trong hóa học hữu cơ.

Bài kiểm tra Trắc nghiệm Hóa học 11 Bài 23 có phương pháp và lời giải chi tiết giúp các em luyện tập và hiểu bài.

• Câu 1:

  Cho các phản ứng:

  a.(CH₃)CCl + OH-  → (CH₃)₃COH + Cl

  b.C₂H₆   C₂H₄ + H₂

  c.C₂H₂ + HCl   CH₂ = CHCl

  d.CH₃CCH + AgNO₃ + NH₃   →     CH₃CCAg + NH₄NO₃

  Trong các phản ứng trên, phản ứng thế là:

  • A. b, c
  • B. a, b
  • C. a, d
  • D. c, d

• Câu 2:

  Phát biểu nào sau đây sai.

  • A. Phân tử Br₂ dưới tác dung của ánh sáng phân cắt đồng li tạo ra gốc tự do
  • B. Trong môi trường nước, phân tử C₂H₅OH kết hợp với phân tử H₂O tạo ra các ion C₂H₅O^- và H₃O⁺
  • C. Chỉ có phân tử hợp chất hữu cơ chứa liên kết đơn mới tham gia phản ứng thế.
  • D. Chỉ có phân tử hợp chất hữu cơ chứa liên kết bội mới tham gia phản ứng cộng.

• Câu 3:

  Ankadien là những hidrocacbon không no, mạch hở, có công thức chung là:

  • A. C_nH_2n-2 (n ≥ 2) 
  • B. C_nH_2n (n ≥ 2)
  • C. C_nH_2n+2 (n ≥ 1)
  • D. C_nH_2n-2 (n ≥ 3)

Câu 3- Câu 5: Xem thêm phần trắc nghiệm để làm thử Online 

Các em có thể hệ thống lại nội dung bài học thông qua phần hướng dẫn Giải bài tập Hóa học 11 Bài 23.

Bài tập 23.2 trang 33 SBT Hóa học 11

Bài tập 23.3 trang 33 SBT Hóa học 11

Bài tập 23.4 trang 33 SBT Hóa học 11

Bài tập 23.5 trang 33 SBT Hóa học 11

Bài tập 23.6 trang 34 SBT Hóa học 11

Bài tập 23.7 trang 34 SBT Hóa học 11

Bài tập 1 trang 131 SGK Hóa học 11 nâng cao

Bài tập 2 trang 131 SGK Hóa học 11 nâng cao

Bài tập 3 trang 132 SGK Hóa học 11 nâng cao

Bài tập 4 trang 132 SGK Hóa học 11 nâng cao

Bài tập 5 trang 132 SGK Hóa học 11 nâng cao

Bài tập 6 trang 132 SGK Hóa học 11 nâng cao

Trong quá trình học tập nếu có bất kì thắc mắc gì, các em hãy để lại lời nhắn ở mục Hỏi đáp để cùng cộng đồng Hóa HOC247 thảo luận và trả lời nhé.