Soạn Sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông sách Cánh diều giúp các em học sinh lớp 10 xem gợi ý tham khảo để trả lời các câu hỏi trang 34→44 thuộc chủ đề 3: Một số nền văn minh thế giới thời kì cổ - trung đại.
Lịch sử 10 bài 6 các em sẽ biết cách trả lời toàn bộ các câu hỏi của bài Một số nền văn minh phương Đông chủ đề 3 trong sách giáo khoa Lịch sử 10 Cánh diều. Đồng thời đây cũng là tư liệu hữu ích giúp giáo viên soạn giáo án cho riêng mình. Vậy sau đây là nội dung chi tiết bài Soạn Sử 10 bài 6 trang 34 mời các bạn cùng theo dõi và tải tại đây.
Giải Lịch sử 10 Bài 6: Một số nền văn minh phương Đông
Lý thuyết Một số nền văn minh phương Đông
1. Văn minh Ai Cập cổ đại
- Điều kiện tự nhiên: gắn liền với dòng sông Nin
- Kinh tế: công cụ lao động bằng đá, đồng… Nông nghiệp đóng vai trò chủ đạo
- Chính trị: Nhà nước quân chủ chuyên chế trung ương. Quyền lực tối cao thuộc về vua (gọi là Pha-ra-ông)
- Xã hội: Phân chia thành quý tộc, nông dân, nô lệ… tạo ra một bộ phận chuyên sản xuất, phục vụ,…
- Dân cư: gồm các bộ lạc từ Đông Bắc châu Phi và Tây Á.
2. Văn minh Trung Hoa cổ-trung đại
- Điều kiện tự nhiên: lưu vực Hoàng Hà và Trường Giang có đồng bằng rộng lớn, dất đai màu mỡ, khí hậu tính ôn hòa,…
- Kinh tế: Nghề nông ngày càng phát triển và là ngành kinh tế chính. Thủ công nghiệp, thương nghiệp phát triển.
- Chính trị: Chế độ quân chủ chuyên chế trung ương tập quyền.- Xã hội: Quý tộc và nông dân công xã (cổ đại), địa chủ và nông dân (trung đại).
- Dân cư: Người Hoa Hạ, người Mãn, Mông,…
Giải Luyện tập và vận dụng Lịch sử 10 bài 6 trang 44
Câu 1
Lập bảng về thành tựu tiêu biểu của các nền văn minh Ai Cập cổ đại, Trung Hoa và Ấn Độ cổ- trung đại theo mẫu sau:
| Nền văn minh Thành tựu | Chữ viết | Tư tưởng, tôn giáo | Toán học | Kiến trúc, điêu khắc | Lĩnh vực khác |
| Ai Cập cổ đại | ? | ? | ? | ? | ? |
| Trung Hoa cổ - trung đại | ? | ? | ? | ? | ? |
| Ấn Độ cổ - trung đại | ? | ? | ? | ? | ? |
Gợi ý đáp án
| Nền văn minh\ Thành tựu | Chữ viết | Tư tưởng, tôn giáo | Toán học | Kiến trúc, điêu khắc | Lĩnh vực khác | |||
| Ai Cập cổ đại | Chữ tượng hình viết trên giấy Pa-pi-rút hoặc khắc trên đá. | Việc sùng bái tự nhiên chiếm địa vị quan trọng như thần mặt trời, thần sông, rắn thần… | Nghĩ ra phép toán đếm đến 10, tính được số Pi bằng 3,16. | Kim tự tháp, tượng Nhân sư… | Y học: kĩ thuật ướp xác. | |||
| Trung Hoa cổ - trung đại | Cư dân Trung Hoa cổ đại sáng tạo ra chữ viết của mình từ đời nhà Thương, trải qua nhiều loại hình khác nhau như Giáp cốt văn, Kim văn, Tiểu triện,... | Nho giáo giữ vai trò quan trọng. Người đầu tiên khởi xướng Nho giáo là Khổng Tử. Đạo giáo chính thức ra đời vào vào cuối thế kỉ II, là một trong những tôn giáo lớn của Trung Hoa. Phật giáo phát triển, nhiều ngôi chùa lớn được xây dựng. | Cửu chương toán thật được biên soạn dưới thời nhà Hán nêu ra các phương pháp tính diện tích, khối lượng,... | Tiêu biểu là Vạn Lí Trường Thành, Tử Cấm Thành, tượng Phật chùa Lạc Sơn,.... |
- Kĩ thuật: có 4 phát minh quan trọng là kĩ thuật in, kĩ thuật làm giấy, thuốc súng và la bàn. | |||
| Ấn Độ cổ - trung đại | Cư dân Ấn Độ sớm tạo ra chữ viết, điển hình là chữ Phạn. | Là nơi ra đời của nhiều tôn giáo lớn như Hin-đu giáo, Phật giáo, là nơi du nhập, phát triển Đạo Hồi. | Sáng tạo ra hệ thống chữ số tự nhiên, đặc biệt là phát minh ra chữ số 0. Tính được căn bậc 2, căn bậc 3. | Phổ biến là những công trình được khoét trong núi đá. Gắn liền với những ngôi chùa là những pho tượng Phật được tạc bằng đá rất tinh xảo. | Văn học: tiêu biểu là Kinh Vê-đam sử thi Ma-ha-bha-ra-ta và Ra-ma-y-a-na. | |||
Câu 2
Trong vai một hướng dẫn viên du lịch, hãy giới thiệu với bạn học một công trình kiến trúc tiêu biểu của nền văn minh Ai Cập cổ đại hoặc văn minh Trung Hoa, Ấn Độ cổ - trung đại.
Gợi ý đáp án
Chùa hang A-gian-ta được tạo thành từ một dãy núi đá, nay thuộc bang Ma-ha-ra-xtra, được hoàn thành vào thế kỉ IV, gồm 29 hang, phủ đầy những bức vẽ nhiều màu sắc và hình chạm khắc kể về sự tích Đức phật. Thế kỉ thứ VII, khi nhà sư Huyền Trang từ Trung Quốc tới, ông đã thốt lên: “Vô cùng kì vĩ, vô cùng tinh tế”. Chùa hang A-gian-ta tọa lạc ở lưng chừng núi, bên dưới hang động là dòng sông Waghora uốn khúc. Hang động được bố trí theo dạng hình móng ngựa, khoét sâu vào bên trong vách núi đá thẳng đứng cao 76m. Di tích hang động A-gian-ta có tất cả 30 hang, bao gồm Thánh đường Phật giáo và các khu phụ cận. Các nhà khảo cổ đã đánh dấu các hang theo số thứ tự. Quần thể hang động A-gian-ta không được tạo dựng trong một thời kỳ liên tục nên các nhà nghiên cứu phân chia các hang động theo từng thời kỳ xây dựng. Cụm hang được tạo dựng vào giai đoạn đầu thế kỷ II trước Công nguyên gồm hang số 8,9,10,12,13,15 mang nhiều màu sắc của Phật giáo nguyên thủy. Cụm hang sau được xây dựng vào thế kỷ V, mang màu sắc Phật giáo mới và một số hang vẫn đang dang dở chưa được hoàn tất. Mặc dù còn nhiều chỗ chưa hoàn thiện nhưng chùa hang vẫn là một trong những công trình lớn được tạo ra do bàn tay của con người. Một trong những điểm đặc biệt của quần thể hang động này chính là một số lượng khổng lồ những bức tượng điêu khắc về đạo Phật. Đây được coi là những tác phẩm hội họa đẹp nhất của nghệ thuật Phật giáo ở Ấn Độ.
Câu 3
Sưu tầm tư liệu và giới thiệu về một công trình kiến trúc ở Việt Nam chịu ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ cổ- trung đại.
Gợi ý đáp án
Thánh địa Mỹ Sơn chịu ảnh hưởng rất lớn của Ấn Độ cả về kiến trúc (thể hiện qua các đền tháp đang chìm đắm trong huy hoàng quá khứ), và về văn hóa—thể hiện qua các dòng bia ký bằng chữ Phạn cổ trên các tấm bia. Dựa trên các tấm bia văn tự khác, người ta biết nơi đây đã từng có một đền thờ đầu tiên được làm bằng gỗ vào thế kỷ IV.Thánh địa Mỹ Sơn, với hơn 70 đền tháp xây dựng bắt đầu từ giữa thế kỉ VII. Các vua Chăm trước đây chọn Mỹ Sơn để đóng đô có lẽ do tính chất thiêng liêng của vùng đất để tôn thờ thần thánh và cũng do đây là vị trí phòng ngự tốt trong trường hợp kinh đô Trà Kiệu bị đe dọa. Theo văn bia để lại, tiền thân của nó là một ngôi đền làm bằng gỗ từ thế ki thứ IV để thờ thần Di-va Bha-dre-xve-ra. Nhưng đến khoảng cuối thế kỉ VI, một cơn hoả hoạn đã thiêu cháy ngôi đến gỗ. Sau đó vào đầu thế kỉ VI, vua Sam-bhu-vac-man (trị vì từ năm 577 đến năm 629) đã dùng gạch để xây dựng lại ngôi đền còn tồn tại đến ngày nay. Các triều vua sau đó vẫn tiếp tục tu sửa lại các đền tháp cũ và xây dựng các đền tháp mới để thờ các vị thần. Mỹ Sơn là khu thánh địa quan trọng nhất của đân tộc Chăm suốt từ cuối thế kỉ IV đến thế kỉ XV. Giá trị của các di tích ở Mỹ Sơn còn được thể hiện qua nghệ thuật điêu khác, chạm nổi trên gạch, trên đá với những hình ảnh sống động về các vị thần, tu sĩ, vũ nữ, hoa lá, muông thú và các vật tế lễ, .... Với những giá trị lịch sử văn hoá, thấm mĩ, Thánh địa Mỹ Sơn đã được UNESCO bình chọn là Di sản văn hoá thế giới năm 1999.
