Giải Lịch sử 6 Bài 4 Cánh diều giúp các bạn học sinh có thêm nhiều gợi ý tham khảo để trả lời các câu hỏi phần nội dung bài học và luyện tập vận dụng bài Xã hội nguyên thủy.

Soạn Lịch sử Địa lí Lớp 6 Cánh diều Bài 4 Xã hội nguyên thủy được biên soạn với các lời giải chi tiết, đầy đủ và chính xác bám sát chương trình sách giáo khoa. Hi vọng đây sẽ là tài liệu cực kì hữu ích hỗ trợ các em học sinh lớp 6 trong quá trình giải bài tập. Đồng thời phụ huynh có thể sử dụng để hướng dẫn con em học tập và đổi mới phương pháp giải phù hợp hơn.

Trả lời câu hỏi phần Nội dung bài học

1. Tổ chức xã hội nguyên thủy

Câu hỏi (trang 17 sgk cánh diều)

Dựa vào sơ đồ hình 4.2, hãy mô tả sơ lược các giai đoạn tiến triển của xã hội nguyên thủy.

Gợi ý đáp án

Các giai đoạn tiến triển của xã hội nguyên thủy gồm:

Ở giai đoạn Người tối cổ, con người sinh sống bầy đàn gồm 5 - 7 gia đình lớn, có sự phân công lao động giữa nam và nữ.

Ở giai đoạn Người tinh khôn, xã hội được chia thành thị tộc, bộ lạc. Thị tộc gồm vài chục gia đình có quan hệ huyết thống mà đứng đầu là tộc trưởng. Bộ lạc gồm nhiều thị tộc cư trú trên cùng bản địa, người đứng đầu là tù trưởng.

=> Như vậy, người nguyên thủy đã tổ chức xã hội của mình từ giai đoạn bầy đàn chuyển lên giai đoạn thị tộc, bộ lạc.

2. Đời sống vật chất của người nguyên thủy

Câu hỏi (trang 18 sgk cánh diều)

Quan sát hình 4.3 đến 4.8 và cho biết:

Đời sống vật chất của người nguyên thủy thể hiện trên những phương diện nào?

Công cụ lao động, cách thức lao động, địa bàn cư trú của Người tinh khôn có gì khác so với Người tối cổ?

Gợi ý đáp án

Đời sống vật chất của người nguyên thủy thể hiện trên những phương diện:

• Công cụ lao động: rìu đá
• Cách thức lao động: săn bắt là chính
• Địa bàn cư trú: hang động

Công cụ lao động, cách thức lao động, địa bàn cư trú của Người tinh khôn khác với Người tối cổ ở chỗ:

3. Đời sống tinh thần của người nguyên thủy

Câu hỏi (Trang 19 sgk cánh diều)

Nêu đời sống tinh thần của người nguyên thủy?

Quan sát các hình 4.1, 4,10 và 4.11, hãy kể tên một số loại hình nghệ thuật thời nguyên thủy. Em ấn tượng với loại hình nghệ thuật nào nhất? Vì sao?

Gợi ý đáp án

Đời sống tinh thần của người nguyên thủy rất phong phú, trong đó nổi bật là đời sống tâm linh và nghệ thuật.

Một số loại hình nghệ thuật thời nguyên thủy:

• Hình 4.1: tranh bích họa động vật
• Hình 4.10: làm đồ trang sức bằng vỏ trứng, đá điều
• Hình 4.11: làm sáo bằng xương chim

Trong các loại hình nghệ thuật trên, em ấn tượng nhất là làm sáo bằng xương chim. Bởi nó vừa thể hiện óc sáng tạo của loài người mà còn là phát minh đầu tiên của loài người dùng xương động vật để chế tác thành nhạc cụ.

4. Đời sống người nguyên thủy ở Việt Nam

Câu hỏi (trang 21 sgk cánh diều)

Dựa vào các hình từ 4.12 đến 4.17 và đọc thông tin, hãy nêu những nét chính về đời sống vật chất và tinh thần của cư dân thuộc các nền văn hóa Hòa Bình, Bắc Sơn, Quỳnh Văn.

Gợi ý đáp án

Những nét chính về đời sống vật chất và tinh thần của cư dân thuộc các nền văn hóa Hòa Bình, Bắc Sơn, Quỳnh Văn là:

• Văn hóa Hòa Bình: Chế tạo rìu ngắn, khắc hình trên vách hang Đồng Nội
• Văn hóa Bắc Sơn: Chế tạo công cụ mài, chày và bàn nghiền thức ăn
• Văn hóa Quỳnh Văn: dùng vỏ sò, vỏ điệp trang trí, chế tạo đồ gốm đáy nhọn.

Trả lời câu hỏi phần Luyện tập và vận dụng

Câu 1

Vẽ sơ đồ tư duy về đời sống người nguyên thủy?

Gợi ý đáp án

Sơ đồ tư duy

Câu 2

Trình bày đời sống vật chất và tinh thần của người nguyên thủy ở Việt Nam

Gợi ý đáp án

Gợi ý 1

Đời sống vật chất và tinh thần của người nguyên thủy ở Việt Nam

Đời sống vật chất:

• Người nguyên thủy đã có những bước tiến trong chế tạo công cụ đá và sáng tạo thêm nhiều công cụ, vật dụng mới.
• Họ biết trồng trọt và chăn nuôi gia sức, quần tụ thành thị tộc, bộ lạc.

Đời sống tinh thần:

• Biết làm đồ trang sức bằng vỏ ốc, vỏ điệp.
• Biết viết lên vách những hình mô tả cuộc sống.

Gợi ý 2

Đời sống của con người nguyên thủy được định hình bởi hai yếu tố chính là trình độ vật chất và tinh thần. Trong đời sống vật chất, người nguyên thủy sống theo cách tự nhiên và dựa vào những tài nguyên tự nhiên mà môi trường cung cấp.

Người nguyên thủy chủ yếu độc thân và sống trong các nhóm nhỏ, thường là gia đình mở rộng hoặc bộ tộc. Họ thu thập và săn bắn để có thức ăn, tạo ra các công cụ và vật dụng từ những nguyên liệu tự nhiên như gỗ, đá, da thú. Đời sống vật chất của họ được quyết định bởi quy luật sinh tồn và cung cấp cho họ những thứ cần thiết để sống sót và phát triển.

Tuy nhiên, không chỉ có đời sống vật chất, tinh thần cũng đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của người nguyên thủy. Tinh thần của họ là sự kết hợp giữa tôn giáo, niềm tin và quan niệm về thế giới xung quanh.

Người nguyên thủy sống trong một thế giới đầy loài vật, thần linh và tự nhiên mà họ không thể hiểu và không thể kiểm soát một cách hoàn toàn. Do đó, tôn giáo và thần linh đóng vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của họ. Họ tin rằng có những thần linh và lễ hội để cầu mong bình an, mưa thuận gió hòa và tài nguyên phong phú. Thông qua niềm tin và tôn giáo, người nguyên thủy cảm nhận và tìm kiếm sự thỏa mãn tinh thần.

Ngoài ra, tinh thần của người nguyên thủy còn được thể hiện thông qua văn hóa và truyền thống. Họ có những câu chuyện truyền miệng, những bài hát và điệu nhảy để truyền đạt những quan niệm và giá trị của họ cho thế hệ sau. Điều này giúp giữ gìn và duy trì sự liên kết trong cộng đồng và tạo ra một tinh thần đoàn kết mạnh mẽ.

Tuy nhiên, đời sống vật chất và tinh thần của người nguyên thủy cũng không phải lúc nào cũng êm đềm và hoà hợp. Họ phải đối mặt với những khó khăn và thách thức từ môi trường, trận chiến và cuộc sống hàng ngày. Điều này tạo ra một sự cân bằng đặc biệt giữa đời sống vật chất và tinh thần, và người nguyên thủy phải tìm cách thích nghi và vượt qua những khó khăn đó.

Tóm lại, đời sống của người nguyên thủy là sự kết hợp giữa trình độ vật chất và tinh thần. Họ sống trong môi trường tự nhiên, sử dụng tài nguyên để đáp ứng nhu cầu sinh tồn, trong khi đó tinh thần của họ được hình thành từ niềm tin, tôn giáo, văn hóa và truyền thống. Đây là một cuộc sống đơn giản và mộc mạc, nhưng không kém phần đầy sức sống và ý nghĩa.

Câu 3

Qua các hình từ 4.3 đến 4.6, hãy nêu vai trò của lao động đối với quá trình phát triển của người nguyên thủy. Từ đó, phát biểu cảm nhận của em về vai trò của lao động đối với bản thân, gia đình và xã hội ngày nay.

Gợi ý đáp án

Lao động có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển của người nguyên thủy. Từ rìu đá, con người đã biết chế tác thành lưỡi cuốc và đồ dùng bằng gốm để phục vụ sản xuất và sinh hoạt dễ dàng hơn. Từ việc chỉ biết săn bắt, con người dần dần biết cách chăn nuôi và trồng trọt.

=> Từ đó giúp con người tự tạo ra được lương thực, thức ăn cần thiết để đảm bảo cuộc sống của mình.

Phát biểu cảm nghĩ: Theo em, lao động giúp con người tạo ra sản phẩm vật chất, tinh thân nuôi sống bản thân, gia đình, góp phần xây dựng xã hội phát triển. Nó giúp con người làm chủ bản thân, làm chủ cuộc sống của chính mình, nó đem đến cho con người niềm vui, tìm thấy được ý nghĩa thực sự của cuộc sống. Quan trọng hơn hết, lao động chính là phương tiện để mỗi người khẳng định được vị trí và sự có mặt của mình trong cuộc sống...

Do đó, mỗi người cân thấy được lao động là vinh quang, là quyền và nghĩa vụ thiêng liêng của bản thân, từ đó phải biết lao động tự giác, sáng tạo không ngừng, cải tiễn nâng cao năng suất lao động. Biết quý trọng giá trị đích thực của lao động, khi đó thi sự có mặt của bạn trong xã hội này mới thật sự ý nghĩa.