Nhà văn Kim Lân là một trong những nhà văn, nhà thơ tài hoa của nền văn học Việt Nam, ông đã có đóng góp rất lớn vào sự phát triển văn học qua nhiều thời kì. Ai biết đến Kim Lân, chắc hẳn cũng biết ông có sở trường viết truyện ngắn, có cái nhìn thân thương và sự am hiểu về cuộc sống, phong tục đời sống của làng quê mộc mạc Bắc Bộ. Đề tài xuyên suốt trong các tác phẩm của ông là những người nông dân. Phong cách văn học của Kim Lân nhẹ nhàng, giản dị, mộc mạc, chân chất nhưng lại mang một sức hút vô cùng lớn.

    Những áng văn của Kim Lân đậm màu thôn quê qua hình ảnh giản dị những điều thân thương và gần gũi nhất với con người thôn quê. Với một sự nghiệp sáng tác không nhiều nhưng với những gì Kim Lân để lại cho văn học Việt Nam những thành công và tạo ấn tượng sâu sắc trong tâm trí bạn đọc bởi tài năng của ông. Điều gì giản dị mà mộc mạc nhất - tất cả đều ở Kim Lân. Trong các tác phẩm của ông, nổi bật nhất có lẽ là truyện ngắn Con chó xấu xí lấy trong tập truyện cùng tên được ra mắt năm 1962, mang đậm phong cách sáng tác của Kim Lân - ông đã lên án tố cáo thế lực trong xã hội qua hình ảnh chú chó xấu xí.

       Tác phẩm Con chó xấu xí của nhà văn Kim Lân được hiện lên nổi bật là hình ảnh chú chó được một gia đình nhận nuôi, được người vợ đưa về để nuôi trong nhà cho bọn trẻ. Nếu chú cho đó đẹp và xinh xắn thì câu chuyện có lẽ đơn giản hơn hẳn. Nhưng chú chó là một con chó xấu xí, xấu đến nỗi chưa được người chồng lại gần và vuốt ve, âu yếm, chú chó vẫn chưa có tên. Con chó hiện lên với vẻ đáng thương, chỉ vì xấu mà bị mọi người chê trách, miệt thị.

         Một ngày nọ, người bạn của ông chủ là Đặng vào thăm nhà, khi ấy con chó mới được yên thân với số phận mà Đặng định cho nó. Tính tình của Đặng là một người xấu tính, giọng cười man rợ, chỉ lăm le thịt con chó. Ấy thế là con chó đã bị chờ đem đi thịt để làm mồi cho chủ và hai người bạn Dự và Đặng.

        Từ sự việc bấn loạn của chiến tranh mà bỏ đi, thời gian thấm thoát trôi, khi tất cả được ổn định và xong xuôi, người chủ quay trở về nhưng không nhớ gì về chú chó đáng thương, cho đến khi thấy Đặng ở đầu ngõ, nhân vật tôi mới sực nhớ đến nó, vội vàng hỏi vợ. Ấy vậy mà từ hôm bị bở lại, chú chó không chịu ăn uống gì hết, chỉ lăm le về nhà chủ cũ.

         Chú chó gặp được chủ vui mừng, quẫy đuôi vẫy vẫy như gặp một điều gì may mắn, Nó chết.” Đọc đến cảnh con chó khốn khổ chết đói trên đường về nhà chủ, người đọc có lẽ không khỏi cảm động, thương xót cho thân phận của nó, dù bị hắt hủi nhưng vẫn trung thành đến giây phút cuối đời.

        Đến đây, ta đã hiểu được tài năng của Kim Lân khi ông đã thật sự thành công khi khắc họa và vẽ lên số phận chú chó bạc bẽo, tội nghiệp và xấu xí nhưng có lòng trung thành với chủ. Cuộc đời bạc bẽo là vậy, cho đến tận lúc chết đi cũng không ai nhớ. Không chỉ đơn giản mà tác giả Kim Lân viết truyện ngắn này, tất cả đều có lí do để ông bài tỏ nỗi lòng và quan điểm của mình. Trong Con chó xấu xí, Kim Lân đã sử dụng hình ảnh con chó xấu xí - một chú chó tuy xấu nhưng lại có lòng trung thành với chủ, qua đó lên án, phê phán loại người lười nhác, hèn hẹ sống không ra gì thậm chí thua cả một con chó.