Phái chủ chiến là phe ủng hộ sự kháng chiến quyết liệt, không ngừng nghỉ, không thương lượng với Pháp, coi Pháp là kẻ thù của dân tộc. Phái chủ chiến được ủng hộ bởi các quan lại cao cấp như Nguyễn Trường Tộ, Nguyễn Lộ Trạch, Phạm Phú Thứ… và các vị tướng quân sự như Lê Văn Lương, Nguyễn Huệ, Nguyễn Ánh…

         Phái chủ hòa là phe ủng hộ sự nghị hoà với Pháp, mong muốn giải phóng một phần đất nước để tiếp tục cuộc khởi nghĩa. Phái chủ hòa được ủng hộ bởi các quan lại thấp cấp như Lê Chí Tín, Đoàn Thọ, Tôn Thất Thường… và các vị tướng quân sự như Tôn Thất Giao, Nguyễn Bá Nghi…

          Hai phe chủ chiến và chủ hòa đã có những tác động khác nhau đối với cuộc đấu tranh chống Pháp xâm lược. Một số tác động của phái chủ hòa là: làm suy yếu sức mạnh của triều đình; làm mất đi lòng tin của dân tộc vào triều đình; gây ra sự cô lập giữa hai miền Bắc - Nam; gây ra sự suy thoái của nền văn minh Việt Nam…

Phái chủ chiến : là nhóm có chủ trương chống lại Pháp một cánh kịch liệt

Phái chủ hoà :  là nhóm có chủ trương muốn đám phán và không muốn chiến tranh