a)

Khung cảnh được nói tới trong bài thơ là một đêm khuya giữa rừng Việt Bắc. Câu mở đầu được viết theo lối so sánh ẩn dụ :

*Tiếng suối trong như tiếng hát xa:

Giữa bộn bề công việc của một vị tổng chỉ huy thật khó có một chút thảnh thơi để có thể cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên. Nhưng với Hồ Chí Minh, tình yêu thiên nhiên dường như đã trở thành một nét phẩm chất tâm hồn. Còn nhớ, khi phải tù đày trong nhà lao Tưởng Giới Thạch (từ tháng 8 – 1942 đến tháng 9 – 1943), Người đã từng vượt lên hoàn cảnh trớ trêu mà đắm mình vào sự kì thú của tạo vật:

"Mặc dù bị trói chân tay,

Chim ca rộn núi hương bay ngát rừng.

Vui say ai cẩm ta đừng,

Đường xa âu củng bớt chừng quạnh hiu.

Rồi:

Trong tù không rượu củng không hoa,

Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ.

Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ,

Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ…"

Ngay trong phẩm chất chiến sĩ cách mạng của Người, tình yêu thiên nhiên vẫn luôn luôn thường trực. Bởi thế, âm thanh tiếng suối mặc dầu rất quen nhưng được gợi ra trong bài thơ rất lạ :

Tiếng suối trong như tiếng hát xa

Giữa bao căng thẳng và hỗn tạp thanh âm, nghe suối chảy đã có thể cảm nhận âm thanh và sắc độ của nó. Chợt nhớ câu thơ nổi tiếng của đại thi hào Nguyễn Trãi viết khi ở ẩn :

Côn Sơn suôi chảy rì rầm

Ta nghe như tiếng đàn cầm bền tai…

(Bài ca Côn Sơn)

Hai nhà chính trị, quân sư lỗi lạc, hai thi nhân tầm vóc thời đại sống cách nhau năm thế kỉ, cùng gặp gỡ diệu kì ở cảm hứng mãnh liệt trước thiên nhiên tươi đẹp. Chỉ có điều, nghe tiếng suối, Nguyễn Trãi liên tưởng tới tiếng đàn huyền diệu mà nghệ sĩ thiên nhiên ban tặng, còn Hồ Chi Minh lại liên tưởng tới âm hưởng hùng tráng vang ngân trong tiếng hát của đoàn quân chiến thắng. Bài ca Côn Sơn được sáng tác khi người anh hùng dân tộc Nguyễn Trãi sống nhàn tản, bất đắc chí tại Chí Linh ; còn cảnh khuỵa được nhà cách mạng Hồ Chí Minh viết trong cương vị một người tổng chỉ huy ở chiến khu Việt Bắc. Hai cảnh ngộ, hai tâm trạng khác nhau đều có chung tiếng suối làm mạch nguồn cảm xúc, nhưng sự cảm nhận và liên tưởng của mỗi người đều thể hiện nét riêng mang đậm dâu ấn cá nhân và tinh thần thời đại.

Trở lại bài thơ cảnh khuya, câu thứ hai – vẫn theo bút pháp tả thực – Hồ Chí Minh viết:

Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa

Trên cái nền rạo rực và gợi cảm của âm thanh tiếng suôi, ánh trăng hiện lên thật bao la huyền ảo, mở ra bức tranh thiên nhiên vời vợi và thi vị hẳn lên.

Thực ra, đã không ít lần Hồ Chí Minh rung động trước vẻ đẹp kì diệu của trăng, kể cả trong hoàn cảnh Người bị giam hãm tù đày, nhưng ở đây ánh trăng mang một sắc thái lung linh tuyệt mĩ:

Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa        

Anh trăng tở mở và chiếu toả không gian, ngỡ như xuyên thấm hồn tạo vật. Ánh trăng như chảy qua kẽ lá, choàng ánh sáng xuống bóng cổ thu. Nếu xem hai câu thơ trên là biểu hiện của một sức nghe (câu thứ nhất) và một sức nhìn (câu thứ hai) tình tế đặc biệt thì câu thứ ba của bài thơ nêu lên một tình huống :

Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ

Cảnh đẹp như tránh quyến rũ nhường vậy mà Người còn thao thức, không nỡ ngủ hay không thể ngủ được trước vẻ hữu tình của thiên nhiên ? Câu thơ cuối bật ra thật bất ngờ :

Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà

Giản dị và chân thực, câu thơ cuối bộc lộ sức nghĩ của Người về vận mệnh dân tộc, trước cuộc kháng chiến cam go và trước thiên nhiên tươi đẹp.

Kết hợp nhuần nhuyễn giữa bút pháp so sánh ẩn du, tả thưc và khả năng liên tưởng, tưởng tượng bay bổng phong phú, bài thơ thể hiện tình yêu thiên nhiên tha thiết trong phẩm chất của thi sĩ – chiến sĩ cách mạng Hồ Chí Minh.

Có thể nói : cảnh khuya là một trong những bài thơ xuất sắc của thơ ca giai đoạn kháng chiến chống thưc dân Pháp và của văn học Việt Nam hiện đại.

b)

sâu lắng, đối lập

Sâu lắng: từ ghép đẳng lập

Đối lâp: từ ghép chính phụ

c)

Qua những câu văn trên, em thấy Bác Hồ xứng đáng là vị cha già của dân tộc Việt Nam. Bác có đầy đủ những phẩm chất đạo đức tốt để chúng ta noi theo: giản dị, khiêm tốn, yêu thiên nhiên,... Nhờ đó, Bác có thể viết ra những câu thơ bay bổng và đẹp đẽ đến thế. Trong những bài thơ như "Ngắm trăng", "Cảnh khuya",.. Bác đều viết lên tựa như hoà vào thiên nhiên. Qua đó, thấy được Bác yêu thiên nhiên và đất nước ta đến thế nào.

chúc em hc giỏi

⇒ Nội dung đoạn trích:

- Giữa bộn bề công việc của một vị tổng chỉ huy thật khó có một chút thảnh thơi để có thể cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên. Nhưng với Hồ Chí Minh, tình yêu thiên nhiên dường như đã trở thành một nét phẩm chất tâm hồn. Còn nhớ, khi phải tù đày trong nhà lao Tưởng Giới Thạch (từ tháng 8 – 1942 đến tháng 9 – 1943), Người đã từng vượt lên hoàn cảnh trớ trêu mà đắm mình vào sự kì thú của tạo vật.
- Đoạn văn giúp em gợi nhớ đến văn bản đã học: Đêm nay Bác ko ngủ

Từ ghép:

- Bác Hồ của chúng ta. Từ người mang ý phiếm chỉ, người là đối lập với trăng, với cây cổ thụ, với hoa. Từ láy đẳng lập 

- Con người không chỉ lắng nghe mà cùng trong với giọng suối, cùng xa với tiếng hát, cùng xôn xao thầm lặng với trăng chiếu hoa lồng, cùng yên lặng lắng sâu với cảnh khuya.      Từ láy chính phụ

⇒ Cảm nghĩ về Bác Hồ:

→ Không chỉ là người cha già kính yêu của dân tộc, Người còn là một vị lãnh tụ vĩ đại của đất nước. Cả cuộc đời Bác dành hết cho sự nghiệp giải phóng dân tộc. Con người vĩ đại đó đã ra đi tìm đường cứu nước khi còn rất trẻ với hai bàn tay trắng. Để rồi sau bao nhiêu năm vất vả gian khó, Người đã tìm được một con đường giải phóng cho dân tộc, lãnh đạo quân và dân ta đứng lên khởi nghĩa chống lại quân xâm lược. Chính Người đã dẫn đường, chỉ lối và soi sáng cho Đảng và cách mạng ta, đưa dân ta từ bóng tối lầm than đến ánh sáng tươi mới của cách mạng dân tộc, giúp dân ta thoát khỏi kiếp nô lệ hàng nghìn năm để đến được với tự do độc lập. Trong bốn cấp độ về đạo đức nêu trên, Bác Hồ luôn xem đạo đức làm người là gốc, là nền tảng. Bác Hồ cho rằng trời có bốn mùa, đất có bốn phương, người có bốn đức: cần, kiệm, liêm, chính. Thiếu một đức không thành người. Ở trang đầu cuốn sổ vàng của Trường Nguyễn Ái Quốc, là trường Đảng ở Trung ương, nơi bồi dưỡng, đào tạo cán bộ trung, cao cấp, Bác Hồ viết: "Học để làm việc, làm người, làm cán bộ. Học để phụng sự đoàn thể, giai cấp và nhân dân, Tổ quốc và nhân loại. Muốn đạt được mục đích thì phải cần, kiệm, liêm, chính; chí công vô tư".

                    `#` `Tranhoang40860`