bài 1.Ví dụ thực tế: Cuộc thi hùng biện, các cuộc tranh luận trên lớp, một bài diễn thuyết trước trường…

Ví dụ chứng minh về sự cần thiết của việc sắp đặt ý tứ rành mạch. Hai cách kể về chuyện Hai con dê (Tập đọc 1) sau:

a) Con nào cũng muốn tranh sang trước, không con nào chịu nhường con nào. Chúng húc nhau, cả hai đều rơi tõm xuống suối. Dê đen và dê trắng cùng qua một chiếc cầu hẹp. Dê đen đi đàng này lại. Dê trắng đi đàng kia sang.

b) Dê đen và dê trắng cùng qua một chiếc cầu hẹp. Dê đen đi đàng này lại. Dê trắng đi đàng kia sang. Con nào cũng muốn tranh sang trước, không con nào chịu nhường con nào. Chúng húc nhau, cả hai đều rơi tõm xuống suối.

 bài 2.Bố cục của câu chuyện Cuộc chia tay của những con búp bê có thể gồm các phần nội dung sau:

– Mẹ bắt hai anh em Thành và Thủy phải chia đồ chơi.
– Hai anh em Thành, Thủy rất thương nhau.
– Chuyện về hai con búp bê.

– Thành đưa em đến lớp chào cô giáo và các bạn.

– Hai anh em phải chia tay.

– Thủy để lại cả hai con búp bê lại cho Thành.

Các phần của truyện được xếp đặt theo thứ tự thời gian và được phân biệt rạch ròi, cho nên bố cục đó là rành mạch và hợp lí. Tuy nhiên, câu chuyện ấy vẫn có thể dược kể theo một bố cục khác cũng được, miễn là vẫn đảm bảo yêu cầu rành mạch, hợp lí.
Trong hai cách kể trên:

+ Cách a) kết quả sự việc trước nguyên nhân sự việc, làm cho người đọc khó hiểu và không có hứng thú.

+ Cách b) Nguyên nhân sự việc trước kết quả sự việc, dễ hiểu vì câu chuyện có đầu có đuôi, làm người đọc tò mò theo dõi câu chuyện.
3.

– Bố cục bài báo cáo của bạn học sinh đó chưa thật rành mạch và hợp lí. Vì các phần (1), (2), (3) ở thân bài chỉ mới kể lại việc học tốt chưa nói kinh nghiệm tốt.

– Có thể bổ sung sửa chữa như sau:

+ Sau mục 1, 2, 3 cần nói tới mục về kinh nghiệm tốt

+ Mục 4 nên thay bằng nói về thành tích của kinh nghiệm tốt