So với truyện cổ tích, sự sáng tạo độc đáo của Nguyễn Dữ thể hiện tập trung ở phần kết truyện nếu tác phẩm gốc dừng lại ở sự việc Vũ Nương nhảy xuống sông tự vẫn, Trương Sinh nhận ra sai lầm của mình thì ở đây Nguyễn Dữ xây dựng thêm tình tiết mới tạo nên một kết thúc hấp dẫn nhiều ẩn ý.Tác giả kể một câu chuyện rất thật với bi kịch đầy chua xót và nghiệt ngã với hiện thực cuộc sống nhưng đến đây tác giả quyết định sử dụng yếu tố hoang đường kì ảo với các nhân vật không có thực ở thủy cung. Khi không thể có cách nào để hóa giải hiện thực, người ta buộc phải tìm đến những yếu tố siêu nhiên để giải quyết hiện thực ấy. Chính những chi tiết không có thật lại càng tô đậm thêm tính chất nghiệt ngã của hiện thực.Phần kết mở ra trong lòng người đọc nhiều cảm nhận, nhiều cách đánh giá khác nhau.Có hậu là vì Vũ Nương được giải oan, được cứu sống; Trương Sinh nhận ra lỗi lầm của mình. Đặc biệt nó còn phù hợp với tâm lí ngàn đời của nhân dân với khát khao ở hiền gặp lành.Không có hậu là vì Trương Sinh nhận ra lỗi lầm nhưng đã quá muộn. Vũ nương được cứu sống nhưng mãi mãi không thể trở về trần gian. Nàng được sống một cuộc đời êm ấm ở dưới động rùa-nơi không có nỗi đau, không có nước mắt, không có bi kịch..Nhưng sự không có hậu được nhấn mạnh ở chỗ: Thiên đường thực sự của người phụ nữ, hạnh phúc của họ chính là mái ấm gia đình, là bữa cơm ấm áp nhưng nàng mãi mãi không thể nào có được nữa hạnh phúc giản dị ấy.