Dế Mèn phiêu lưu kí là một truyện kí viết cho thiếu nhi nổi tiếng của nhà văn Tô Hoài. Nhân vật chính là chú Dế Mèn được xây dựng với những nét tính cách, phẩm chất thật đáng yêu, đáng quý và trưởng thành dần theo những chặng đường, chuyến đi phiêu lưu. Dế Mèn đã có ý nghĩ độc lập từ bé nên chú ở riêng. Chú biến cái hang cũ nông choèn của mình thành một nơi cư trú rộng rãi, có đủ phòng trước, phòng sau, tầng trên, tầng dưới. Chú đào hang chăm chỉ, ban ngày cần cù làm việc, tối đến chú ca hát và uống sương đêm. Thế nhưng, Dế Mèn vẫn có tật xấu, đó là ưa gây gổ, cà khịa với mọi người, nhất là hay bắt nạt kẻ yếu. Hành động trêu chọc chị Cốc nhưng lại hèn nhát lẩn vào trong hang để mặc tai hoạ đến với Dế Choắt của Dế Mèn thật đáng giận. Chính trò nghịch ngợm vô trách nhiệm của Dế Mèn đã khiến Dế Choắt phái trả nợ oan bằng chính tính mạng của mình. Nhưng bản chất của Dế Mèn chỉ là háo thắng, sốc nổi chứ không phải xấu xa, độc ác. Chỉ vài câu nói của Dế Choắt đã làm thay đổi một Dế Mèn kiêu căng, ngạo mạn lúc bấy giờ.