Chính trị Nhà Nguyễn

a. Bối cảnh :

 -  Sau khi đánh bại Tây Sơn, năm 1802 Nguyễn Ánh lên ngôi ,lấy niên hiệu là Gia Long, thành lập nhà Nguyễn, đóng đô ở Phú Xuân (Huế)

-    Năm 1804, đổi tên nước là Việt Nam rồi Đại Nam.

b. Tổ chức bộ máy nhà nước:

Tổ chức theo mô hình thời Lê.

- Ở địa phương: Chia đất nước làm 3 vùng : Bắc thành, Gia Định Thành và các Trực Doanh (Trung Bộ) do triều đình trực tiếp quản lý.

-Năm 1832 Vua Minh Mạng cải cách hành chính :

,chia nước thành 30 tỉnh và phủ Thừa Thiên , đứng đầu là Tổng đốc Tuần Phủ do triều Đình điều hành.

-Giáo Dục:  Quan lại được tuyển chọn qua khoa cử.

-Luật Pháp: Ban hành Hoàng Triều Luật Lệ có 400 điều.

-Quân đội:  được tổ chức qui củ,nhưng trang bị lạc hậu.

c. Ngoại giao:

 -Thuần phục nhà Thanh , Lào và CPC thuần phục.

-Với phương Tây thì “đóng cửa”…

Chính trị Nhà Lê Sơ

-Lê Lợi lên ngôi vua, khôi phục lại nước Đại Việt.

-Vua nắm mọi quyền hành , giúp vua có 6 bộ ( Lại , Hộ , Lễ ,Binh , Hình , Công) , đứng đầu mỗi bộ có quan Thượng Thư , bên cạnh bộ có Hàn Lâm Viện (công văn ),Quốc Sử Viện ( biên soạn lịch sử ), Ngự Sử Đài (kiểm tra).

- Vua Lê Thánh Tông bỏ chức tướng quốc ,đại tổng quản , hành khiển , trực tiếp làm chỉ huy quân đội , cấm các quan lập quân đội riêng .

- Vua Lê Thánh Tông chia cả nước làm 13 đạo thừa tuyên , do 3 ty cai quản là Đô Ty  (quân sự ) , Hiến Ty(xử án), Thừa Ty (hành chính ) ; dưới có phủ , huyện , châu (miền núi ) , xã.

=> Nhìn chung bộ máy Nhà nước thời Nguyễn giống thời Lê sơ, có cải cách chút ít. Song những cải cách của nhà Nguyễn nhằm tập trung quyền hành vào tay vua. Vì vậy nhà nước thời Nguyễn cũng chuyên chế như thời Lê sơ.