Đáp án:

 10.

a. 0,08 mol \(Na_2HPO_4\) và 0,04 mol \(NaH_2PO_4\)

b. 0,08 mol \(Na_2HPO_4\) và 0,04 mol \(NaH_2PO_4\)

Giải thích các bước giải:

 10.

a. 

Nhỏ từ từ dung dịch \(H_3PO_4\) vào dung dịch NaOH:

\(H_3PO_4+3NaOH\to  Na_3PO_4+3H_2O\ (1)\)

Vì \(\dfrac{0,12}1>\dfrac{0,2}3\) nên sau phản ứng (1), NaOH hết

\(\Rightarrow n_{Na_3PO_4}=\dfrac{n_{NaOH}}3=\dfrac 1{15}\ \text{mol}; n_{H_3PO_4\ \text{phản ứng}}=\dfrac 13 \cdot n_{NaOH}=\dfrac 1{15}\ \text{mol}\Rightarrow n_{H_3PO_4\ \text{dư}}=0,12-\dfrac 1{15}=\dfrac 4{75}\ \text{mol}\)

\(2Na_3PO_4+H_3PO_4\to 3Na_2HPO_4\ (2)\)

Vì \(\dfrac{\dfrac 1{15}}{2}< \dfrac 4{75}\) nên sau phản ứng (2), \(Na_3PO_4\) hết

\(n_{H_3PO_4\ \text{phản ứng}}=\dfrac 12n_{Na_3PO_4}=\dfrac 1{30}\ \text{mol}\Rightarrow n_{H_3PO_4\ \text{dư}}=\dfrac 4{75}-\dfrac 1{30}=\dfrac 1{50}\ \text{mol}; n_{Na_2HPO_4}=\dfrac 32\cdot n_{Na_3PO_4}=\dfrac 1{10}=0,1\ \text{mol}\)

\(Na_2HPO_4+H_3PO_4\to 2NaH_2PO_4\ (3)\)

Vì \(0,1>\dfrac 1{50}\) nên sau phản ứng (3), \(H_3PO_4\) hết

\(\Rightarrow n_{Na_2HPO_4\ \text{phản ứng}}=n_{H_3PO_4}=\dfrac 1{50}\ \text{mol}\Rightarrow n_{Na_2HPO_4\ \text{dư}}=0,1-\dfrac 1{50}=0,08\ \text{mol}; n_{NaH_2PO_4}=2n_{H_3PO_4}=0,04\ \text{mol}\)

Vậy sau phản ứng thu được \(0,08\ \text{mol}\ Na_2HPO_4\) và 0,04 mol \(NaH_2PO_4\)

b.

Nhỏ từ từ dung dịch NaOH vào dung dịch \(H_3PO_4\)

\(H_3PO_4+NaOH\to NaH_2PO_4+H_2O\ (4)\)

Vì \(0,12<0,2\) nên sau phản ứng (4), \(H_3PO_4\) hết

\(\Rightarrow n_{NaOH\ \text{phản ứng}}=n_{H_3PO_4}=0,12\ \text{mol}\Rightarrow n_{NaOH\ \text{dư}}=0,2-0,12=0,08\ \text{mol}; n_{NaH_2PO_4}=n_{H_3PO_4}=0,12\ \text{mol}\)

\(NaH_2PO_4+NaOH\to Na_2HPO_4+H_2O\ (5)\)

Vì \(0,08<0,12\) nên sau phản ứng (5), NaOH hết

\(\Rightarrow n_{NaH_2PO_4\ \text{phản ứng}}=n_{NaOH}=0,08\ \text{mol}\Rightarrow n_{NaH_2PO_4\ \text{dư}}=0,12-0,08=0,04\ \text{mol}; n_{Na_2HPO_4}=n_{NaOH}=0,08\ \text{mol}\)

Vậy sau phản ứng thu được 0,08 mol \(Na_2HPO_4\) và 0,04 mol \(NaH_2PO_4\)