Không biết tự bao giờ mà những câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ đã được nhân dân ta sáng tác và lưu truyền cho tới tận bây giờ. Những câu ca dao tục ngữ ấy chính là những bài học đạo lí, những kinh nghiệm quý báu mà cha ông ta đúc rút lại để dặn dò con cháu sau này. Một trong những đạo lí truyền thống mà mỗi người con của mảnh đất Việt Nam ta đều biết đến đó là: lá rụng về côi, suối chảy về nguồn, mỗi người chúng ta ai ai cũng phải luôn biết ơn và khắc ghi công lao mà các bậc cha anh để lại. Điều đó đã được nhân dân ta đúc rút thành những câu tục ngữ: “Uống nước nhớ nguồn”, “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.”

“Uống nước nhớ nguồn” hay “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” đều là những câu tục ngữ mà nhắc đến lối sống ân tình, tình nghĩa của nhân dân ta, gợi nhắc con người về lòng biết ơn đói với thế hệ đi trước – thế hệ mà biết bao con người đã đánh đổi công sức, đánh đổi mồ hôi, thậm chí là đánh đổi cả máu và nước mắt để có được chúng ta ngày hôm nay, để có một đất nước hòa bình như thế này.

Lòng biết ơn từ lâu đã trở thành một truyền thống tốt đẹp của nhân dân ta, điều đó được thể hiện qua bề dày những câu ca dao tục ngữ truyền miệng từ ngàn đời về đạo lí sống của con người:

“Cây có cội mới nảy mầm xanh lá
Nước có nguồn mới bể rộng, sông sâu”

Hay bài:

“Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho trong chữ hiếu mới là đạo con.”

Hay bài ca dao nói về công lao của những người đi trước nhằm nhắc nhở chúng ta phải luôn trân trọng, biết ơn giá trị của cuộc sống hiện tại:

“Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.”

Không chỉ vậy, lòng biết ơn còn là thước đo phẩm chất và nhân cách của mỗi người. Chúng ta sẽ trở thành những kẻ vô ơn, sống hoài sống phí, chúng ta liệu có muốn biến mình trở thành một dứa con bất hiếu hay một người học trò vô lễ? chúng ta liệu có ai muốn mình trở thành những kẻ ngang nhiên ăn không trái chín trên cây của một người nông dân nghèo khổ, vất vả? Ắt hẳn không ai trong chúng ta mong muốn như vậy. Khi chúng ta biết trân trọng thành quả của người khác, chúng ta sẽ được mọi người thêm tôn trọng và yêu mến hơn, khi ấy những gì mà chúng ta trao cho người khác cũng được nâng niu và công nhận.

Bên cạnh giá trị truyền thống vốn có của mình, lòng biết ơn còn được coi là một trong những tình cảm thiêng liêng nhất. Nếu chúng ta không biết trân trọng công lao của người khác thì chúng ta đang hưởng thụ cuộc sống ngày hôm nay một cách vô ơn, vô nghĩa. Được sinh ra và lớn lên, chúng ta phải khắc ghi công lao sinh thành và nuôi dưỡng của cha mẹ. Để được nên người, được nâng tầm tri thức, chúng ta phải biết ơn công lao giáo dục của thầy cô và gia đình. Để được hưởng cơm ngon, trái ngọt mỗi ngày, chúng ta phải biết ơn những người nông dân một nắng hai sương, bán mặt cho đất bán lưng cho trời. Và để được sống dười nền trời hòa bình, không có khói lửa chiến tranh như ngày hôm nay, chúng ta phải biết ơn Cách Mạng, biết ơn những người anh hùng đã hi sinh, biết ơn nhân dân đã thầm lặng cống hiến để có được Tổ Quốc ta ngày hôm nay… Mọi thứ trên đời không tự nhiên sinh ra hay mất đi, để có được những thành quả ấy là cả một hành trình dài của bao đời người, bao thế hệ. Chúng ta phải trân trọng nó. Nhưng bên cạnh sự biết ơn, chúng ta phải là những người duy trì, phát triển từ những thành quả vốn có ấy, để chúng ta nối bước cha ông, lại trở thành những người đi trước với thế hệ sau, chúng ta phải đóng góp, chúng ta phải cống hiên, để những trái ngọt ngày không mất đi mà ngày thêm căng mọng, ngọt ngào.

Từ đạo lí mà cha ông ta ta răn dạy, chúng ta lên án phê phán những kẻ có lỗi sống vô ơn, coi những điều mình được hưởng thụ là tất yếu, là đương nhiên, không biết phấn đấu, phát huy những gì mình đang có. Những kẻ như vậy ắt sẽ bị xã hội coi thường, không tôn trọng và yêu mến.

“Uống nước nhớ nguồn” và “ăn quả nhớ kẻ trồng cây” từ lâu đã là những câu nó truyền đời, truyền thống của nhân dân ta. Mỗi lần đọc lại những lời dặn dò ấy, em lại tự nhủ sẽ cố gắng phấn đấu hơn để sẽ luôn nhớ ơn những công lao vô bờ ấy, để góp phần xây dựng quê hương, đất nước thêm giàu đẹp.

       Sống theo tư tưởng đạo lí tốt đẹp là 1 phần bản sắc xủa con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam. Chúng ta có thể tự hào rằng, dân tộc Việt Nam có rất nhiều truyền thống, đạo lí đẹp: yêu nước, thương nòi, giàu lòng nhân ái, lòng tự trọng, doàn kết... Một trong số đó là nhớ ơn, biết ơn những người có công, người đã khuất. Điều này được nhắc tới qua nhiều tục ngữ, ca dao. Tiêu biểu trong số đó là: "Ăn quả nhớ kẻ trồng cây" và "Uống nước nhớ nguồn",

       Hai câu tục ngữ trên nhắc nhở chúng ta phải biết trân trọng, biết ơn những người đi trước đổ mồ hồi, nước mắt và cả xương máu để đem lại thành quả tốt đẹp mà chúng ta hưởng thụ hôm nay.

       Lòng biết ơn thể hiện của truyền thống coi trọng nhân dân. Lòng biết ơn được nhắc tới trong mọi hoàn cảnh khác nhau của cuộc sống. Nâng bát cơm trên tay, người ta khuyên đừng quên sự vất vả, lam lũ của người dân:

                                     "Ai ơi bưng bát cơm đầy

                          Dẻo thơm  một hạt, đắng cay muôn phần".

       Tại sao lòng biết ơn lại được nhân dân ta trân trọng và đặt lên hàng đầu như vây? Bởi vì đó chính là tình cảm linh thiêng cảu mỗi con người, là cơ sở của mọi hành động tốt đẹp ở đời. Ông bà xưa nay đã dạy: "Ơn ai một chút chẳng quên... và lòng biết ơn được thểể hiện qua lời nói, hành động cụ thể trong ngày.

       Trong mỗi gia đình, dù giàu hay nghèo khó đều có bàn thờ gia tiên. Dẫu chỉ nén nhang, chén nước nhưng con cháu gửi gắm vào tấm lòng thành kính tưởng nhớ công đức của tổ tiên, ông bà, cha mẹ. Có mối quan hệ vô hình nhưng khăng khít giữa các thế thế hệ với nhau. Người đã khuất dường như luôn có mặt bên cạnh người còn sống, tiếp thêm sức mạnh, nâng đỡ con cháu mình trên hành trình dài rộng của cuộc đời. Những người đang sống bày tỏ lòng biết ơn tiền nhân bằng cách gìn giữ, phát huy trong truyền thống để làm vẻ vang cho gia đình, dòng họ.

       Trải qua hơn bốn ngàn năm lịch sử dựng nướ và giữ nước, dân tộc ta phải đương đầu với kẻ thù xâm lược hung hãn, tàn bạo như Hán, Tống, Minh Thanh rồi thực dân Pháp, phát xít Nhật và cuối cùng là đế quốc Mĩ. Bao nhiêu người đã ra đi không trở về, xương máu đã đổ xuống để bảo vệ chủ quyền tự do, độc lập cho Tổ quốc. Trên khắp đất nước, đâu đâu cũng có những đền miếu, chùa chiền và đâì tưởng niệm để ghi nhớ công ơn của những anh hùng liệt sĩ đã cống hiến và hi sinh cho Tổ quốc. Đền thờ các vua Hùng trên đất tổ Phong Châu, đền thờ Hai Bà Trưng ở Hà Tây, đền thờ Đinh Tiên Hoàng ở Ninh Bình, các vị vua đời Trần có công đánh ba lần quân Mông-Nguyên ở Nam định, Quảng Ninh, lăng chủ tịch Hồ Chí Minh ở Hà Nội, đền Bến Dược ở Củ Chi, thành phố Hồ chí Minh, nghĩa trang Trường Sơn ở Quảng Bình... và hàng ngàn nghĩa trang liệt sĩ quanh năm được nhân dân ta chăm sóc khói nhang với tấm lòng biết ơn vô hạn.

       Một biểu hiện thiết thực nữa của lòng biết ơn là chính sách đúng đắng của Đảng và Nhà nước ta với thương binh, liệt sĩ có công với cách mạng. Biết bao bà mẹ Việt Nam anh hùng được cả nước tôn vinh, được các cơ quan, đòn thể, trường học nhân phục dưỡng dưỡng để các mẹ hưởng tuổi già. Phong trào đền ơn đáp nghĩa nhân rộng khắp nơi. Những ngôi nhà tình nghĩa mọc lên từ miền xuôi đến miền ngược. Nghững quân đội tình nguyện ngày đêm miệt mài đi tìm hài cốt của đồng đội ở các chiến trường xưa nơi rừng xâu núi thẳm về mảnh đất quê hương... Đó chính là đạo lí "Uống nước nhớ nguồn" và "Ăn quả nhớ kẻ trông cây" của nhân dân ta.

       Hai câu tục ngữ "Uống nước nhớ nguồn" và "Ăn quả nhớ kẻ trông cây" là bài học lớn dạy ta biết làm người. Nó gợi nhớ trong lòng ta món nớ sâu nặng:

                                     "Cơm cha, áo mẹ, chữ thầy

                               Nghĩ sao cho bõ những ngày ước ao"

`C``H``Ú``C` `B``Ạ``N` `H``Ọ``C` `T``Ố``T`
`#``b``a``o``h``u``y`