Trong xã hội có rất nhiều loại người. Bên cạnh những người tốt lấy lao động, cống hiến làm niềm vui, còn có không ít những kẻ chỉ biết thủ lợi cho riêng mình, khi hưởng thụ thì có mặt trước nhưng lúc khó khăn nguy hiểm thì tìm cách tránh né, đùn đẩy cho người khác. Lối sống cá nhân, ích kỉ ấy đã bị nhân dân ta phê phán qua câu tục ngữ: “Ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau”.

Nghĩa tường minh của câu tục ngữ này tương đối dễ hiểu bởi nó nêu lên hai sự việc khá quen thuộc trong đời sống hàng ngày. Thường thường, nếu được mời đi “ăn cỗ” (dự đám giỗ, đám tiệc,…), người đi trước (đến sớm) sẽ được chủ nhân mời ngồi chỗ tốt ở bàn trên, mâm trên, thức ăn đầy đủ, ngon lành. Ai chậm chân đến sau tất nhiên sẽ thiệt thòi hơn. Còn “lội nước” thì “đi sau” để còn biết nông sâu ra sao mà tránh, vì đi trước sẽ không lường được nguy hiểm.