Luyện từ và câu: Luyện tập về từ ghép và từ láy trang 43 SGK Tiếng Việt 4 tập 1

1. So sánh hai từ ghép sau đây:

Bánh trái (chỉ chung các loại bánh).

Bánh rán (chỉ loại bánh nặn bằng bột gạo nếp, thường có nhàn, rán chín giòn).

a) Từ ghép nào có nghĩa tổng hợp (bao quát chung) ?

b) Từ ghép nào có nghĩa phân loại (chỉ một loại nhỏ thuộc phạm vi nghĩa của tiếng thứ nhất) ?

Trả lời:

So sánh hai từ ghép:

Bánh trái: có nghĩa tổng hợp (vì nó chỉ chung các loại bánh.

Bánh rán: có nghĩa phân loại (vì nó chỉ một loại nhỏ thuộc phạm vi của tiếng thứ nhất).

2. Viết các từ ghép (được in đậm) trong những câu dưới đây vào ô thích hợp trong bảng phân loại từ ghép:

a) Từ ngoài vọng vào tiếng chuông xe điện lẫn tiếng chuông xe đạp lanh canh không ngớt, tiếng còi tàu hỏa thét lên, tiếng bánh xe đạp trên đường ray và tiếng máy bay gầm rít trên bầu trời.

Theo Tô NGỌC HIẾN

b) Dưới ô cửa máy bay hiện ra ruộng đồng, làng xóm, núi non. Những gò đống, bãi bờ với những mảng màu xanh, nâu, vàng, trắng và nhiều hình dạng khác nhau gợi những bức tranh giàu màu sắc.

Từ ghép có nghĩa tổng hợp

M: Ruộng đồng

Từ ghép có nghĩa phân loại

M: Đường ray

Từ ghép có nghĩa tổng hợp

M: Ruộng đồng

Từ ghép có nghĩa phân loại

M: Đường ray

Trả lời:

Phân loại từ ghép:

a) Từ ghép có nghĩa phân loại: xe điện, xe đạp, tàu hỏa, đường ray,

máy bay.

b) Từ ghép có nghĩa tổng hợp: ruộng đồng, làng xóm, núi non, gò

đống, bãi bờ, hình dạng, màu sắc.

3. Xếp các từ láy trong đoạn văn sau vào nhóm thích hợp :

Cây nhút nhát

Gió rào rào nổi lên. Có một tiếng động gì lạ lắm. Những chiếc lá khô lạt xạt lướt trên cỏ. Cây xấu hổ co rúm mình lại. Nó bỗng thấy xung quanh lao xao. He hé mắt nhìn: không có gì lạ cả. Lúc bấy giờ nó mới mở bừng những con mắt lá và quả nhiên không có gì lạ thật.

Theo TRẦN HOÀI DƯƠNG

a) Từ láy có hai tiếng giống nhau ở âm đầu.

b) Từ láy có hai tiếng giống nhau ở vần.

c) Từ láy có hai tiếng giống nhau ở cả âm đầu và vần. 

Trả lời:

Xếp các từ láy vào nhóm thích hợp:

a) Từ láy hai tiếng giống nhau ở âm đầu: nhút nhát.

b) Từ láy hai tiếng giống nhau ở vần: lạt xạt, lao xao.

c) Từ láy hai tiếng giống nhau ở âm đầu và vần: rào rào, he hé.