Soạn bài Cô bé bán diêm - Soạn văn lớp 8

Tóm tắt bài

Câu 1: Hãy xác định ba phần (chỗ bắt đầu, chỗ kết thúc từng phần) của bài này nếu lấy việc em bé quẹt những que diêm làm phần trọng tâm. Căn cứ vào đâu để có thể chia phần thứ hai (phần trọng tâm) thành những đoạn nhỏ hơn?

Phần I: Hoàn cảnh của cô bé bán diêm.

Phần II: (Trọng tâm) Cô bé bán diêm và những mộng tưởng.

Phần III: Cái chết thương tâm của cô bé.

   Phần II trọng tâm có thể chia làm năm đoạn nhỏ căn cứ vào các lần cô bé quẹt diêm. Bốn lần đầu mỗi lần cô quẹt một que diêm. Lần thứ năm, cô đã quẹt tất cả những que diêm còn lại trong bao.

Nhìn chung, truyện diễn biến theo trình tự ba phần mạch lạc, hợp lí.

Câu 2: Trong phần đầu, nhà văn đã tạo dựng hoàn cảnh (gia đình, cuộc sống) vầ bối cảnh (thời gian, không gian) của em bé bán diêm như thế nào? Những hình ảnh tương phản (đôi lập, đặt gần nhau, làm nổi bật lẫn nhau) ở đây được thể hiện ra sao và nhằm mục đích nghệ thuật cụ thể gì?

_ Gia đình cuộc sống: Mẹ cô bé đâ chết, cô sống với bố, bà nội cô cũng đã qua đời. Nhà bố con cô nghèo, sống "chui rúc trong một xó tối tăm”, “tròn gác sát mái nhà”. Bố cô rất khó tính, cô "luôn luồn nghe những lời máng nhiếc chửi rủa và phải đi bán diêm để kiếm sống qua ngày.

-  Bối cảnh không gian, thời gian: Bối cảnh của truyện ỉồ đêm giao thừa ngoài đường phố lạnh giá ở Đan Mạch. Đan Mạch là một nước nhỏ thuộc khu vực Bắc Âu. Diện tích nước này khoảng một phần tám diện tích nước ta, thủ đô là Cô-pen-ha-ghen. Ớ đây, đêm giao thừa thời tiết rất lạnh, nhiệt độ nhiều lúc xuống tới vài chục độ dưới không độ, tuyết rơi dày đặc. Thế mà cô bé bán diêm ở đây lại "ngồi nép trong một góc tường, giữa hai ngôi nhà..." mong cho đỡ lạnh, nhưng ăn thua gì!

-  Những hình ảnh tương phản: An-đéc-xen trong tác phẩm này đã sử dụng nhiều hình ảnh tương phản: "Trời đông giá rét tuyết rơi” khác cô bé “đầu trần, chân đi đất”: Ngoài đường phố lạnh buốt và tối đen khác cửa sổ mọi nhà đều sáng rực ánh đèn. Cô bé bụng đói vì cả ngày chưa ăn uống gì khác *trong phố sực nức mủi ngỗng quay”. Những hình ảnh tương phản này được chọn lọc, nhằm nêu bật tình cảnh tội nghiệp, đổng thương của cô bé vừa rét, vừa đói, vừa khổ.

   Ngoài ra, còn có sự tương phản giữa hình ảnh "cái xó tối tăm” mà cô phải sông chui rúc với bố hiện nay với “ngôi nhà xinh xắn có dây thường xuân bao quanh” năm xưa khi bà nội cô còn sông. Hình ảnh tương phản này vừa nêu bật nỗi khổ vật chất, vừa cho thấy sự mất mát tinh thần của cô bé bây giờ, vì chỉ có bà nội cô là người thương cô.

Câu 3: Các mộng tưởng của em bé qua các lần quẹt diêm (lò sưởi, bàn ăn, cây thông Nô-en, người bà, hai bà cháu bay đi) dỉễn ra lần lượt có hợp lí không? Vì sao? Trong các mộng tưởng ấy, điều nào gắn với thực tế, điều nào thuần túy chỉ là tưởng tượng?

a) Bằng sự đan xen giữa hiện thực và mộng tưởng qua các lần quẹt diêm của cô bé, ta thấy nghệ thuật kể chuyện của An-đéc-xen thật hấp dẫn. Khi que diêm cháy lên là lúc mộng tưởng hiện ra trong đầu óc cô bé: từ lò sưởi bằng sắt có những hình nổi bằng đồng bóng nhoáng đến bàn ăn đã dọn khăn trải bàn trắng tinh, bát đĩa bằng sứ quý giá, có cả ngỗng quay... rồi thì cây thông Nô-en và hàng ngàn ngọn nến sáng rực, bà nội em mỉm cười với em, hai bà cháu vụt bay lên trời.

Nhưng khi que diêm tắt là lúc cô bé trở lại với thực tại trước mặt cô chi còn là những bức tường dày lậnh lẽo... Tất cả các ngọn nến bay lên, bay lên mãi rồi biến thành những ngôi sao trên trời xa...

b)  Các mộng tưởng của cô bé với các tình tiết được nhà văn thể hiện lần lượt theo thứ tự hợp lí. Do trời rất rét, cô bé lại vừa quẹt diêm nên cô mộng tưởng ngay đến lò sưởi, tiếp đó vì cô đói nên mộng tưởng đến chiếc bàn ăn với một con ngồng quay, độc biệt là con ngỗng quay dà nhảy ra khỏi đĩa và mang cả dao ăn, phuốc-sét tiến về phía cổ.