Soạn bài Giá trị văn học và tiếp nhận văn học - Soạn văn lớp 12

Tóm tắt bài

Câu 1

1. Giá trị nhận thức

  Giá trị nhận thức là khả năng của văn học có thể đáp ứng được yêu cầu 1 của con người muốn hiểu biết một cách rõ ràng hơn, sâu sắc hơn về cuộc sống xung quanh mình và chính bản thân mình để từ đó tác động vào cuộc sống có hiệu quả hơn.

  Văn học có thể mang đến cho người đọc những hiểu biết, những nhận thức mới mẻ, sâu rộng về nhiều mặt của cuộc sông trong nhưng khoảng thời gian và không gian khác nhau từ ngày xưa đên ngày nay từ trong nước đến nước ngoài. Đó chính là quá trình nhận thưc cuọc sống của văn học. Qua những tác phẩm văn học cụ thể, văn học còn giúp cho mọi người đọc hiểu được bản chất của con người nói chung và hiểu chính bản thân mình hơn. Đó chính là quá trình tự nhận thức mà văn học mang tới cho mỗi người.

2. Giá trị giáo dục

  Giá trị giáo dục là khả năng của văn học có thể mang tới cho người đọc những bài học quý báu về lẽ sống ở đời giúp họ tự rèn luyện mình ngày mai tốt đẹp hơn. Văn học hình thành trong người dọc một lí tưởng tiến bộ, giúp họ có quan điểm và thái độ đúng đắn về cuộc sống, biết yêu ghét phân minh tâm hồn lành mạnh trong sáng và cao thượng. Văn học giúp con người phân biệt phải trái, xấu tốt, đúng sai, có quan hệ tốt đẹp và biết gắn bó cuộc sống của mình với cuộc sống của tập thể của cộng dồng.

  Cũng cần lưu ý rằng đặc trưng giáo dục của vàn học là không áp dặt hay giảng giải trực tiếp khô khan, cứng nhắc mà bằng con đường từ cảm xúc đến nhận thức, bằng cái thật, cái đúng, cái dẹp của những hình tượng sinh dộng giàu tính thuyết phục. Tác dụng giáo dục của vàn học vì vậy dần dần thấm sâu mà bền vững, gợi được những nghĩ suy sâu sắc về con người và cuộc sống, gián tiếp đưa ra những bài học, những đề nghị về cách sống. Như thế, văn học chính là một phương tiện hiệu nghiêm dể kiến tạo nên ở con người những gì mang tính nhân đạo chân chính, không chỉ góp phần hoàn thiện bản thân con người mà còn hướng họ tới những hành động cụ thể thiêt thực vì một cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn.

3. Giá trị thẩm mĩ

  Giá trị thẩm mĩ là khả năng của văn học có thể mang tới cho người đọc những vẻ đẹp muôn hình vạn trạng của cuộc sống. Đó là vẻ đẹp của thiên hiên cành vật của quê hương đất nước, vẻ dẹp của những cảnh đời cụ thể, đẹp hào hùng của chiến trận. Ngoài ra, văn học còn đi sâu khám phá, phát hiện, miêu tả vẻ đẹp của con người từ ngoại hình đến nội tâm với nhừng diễn biến sâu sắc của tư tưởng, tình cảm và những hành động gây ấn tương không dễ gì quên đối với mọi người.

  Cái dẹp trong văn học thể hiện cả ở nội dung và hình thức nghệ thuật khiên người đọc thêm yêu mến cuộc sông, thêm khao khát hướng tới Chân, Thiện, Mĩ.

Câu 2

  Các giá trị của văn học có mối quan hệ với nhau rất mật thiết.

  Giá trị nhận thức luôn là tiền đề của giá trị giáo dục. Phải có nhận thức đúng đắn thì văn học mới giáo dục được con người. Ngược lại, giá trị giáo dục làm sâu sắc thêm giá trị nhận thức của văn học đối với đời sống bởi vì người ta nhận thức không phải chỉ để nhận thức mà nhận thức là để hành dộng. Cả giá trị giáo dục và giá trị nhận thức đều phát huy tích cực nhất qua giá trị thẩm mĩ.

  Cả ba giá trị trên đồng thời tác động đến người đọc theo quan niệm của cố nhân ta, đó chính là sự kêt hợp hài hòa nhuần nhuyễn cả ba giá trị chân - thiện - mĩ của văn chương.

Câu 3

  Tác phẩm văn học được nhà văn, nhà thơ sáng tác ra cho độc giả tiếp nhận. Dưới dạng quyển sách, văn bản tác phẩm mới chỉ là một thông báo đã được mã hóa. Chỉ khi được tức là được độc giả cảm nhận, tưởng tượng, liên tưởng nhận ra thế giới nghệ thuật và các lớp ý nghĩa của nó thì tác phẩm mới thực sự xuất hiện dưới dạng sông động, toàn vẹn. Như vậy, tiếp nhận vần học là toàn bộ hoạt động đọc, giải thích, tưởng tượng, khen chê của người đọc đối với tác phẩm.

  Hai tính chất trong tiếp nhận văn học là tính cá thể hóa, chủ động tích cực, tính đa dạng, không thông nhất.

  Ở tính chất đầu, năng lực thị hiếu, sở thích cá nhân dóng vai trò rất B trọng. Tùy theo tuổi tác, kinh nghiệm sống, học vấn hay tâm trạng Hđọc, người nghe lúc tiếp xúc tác phẩm văn chương. Ngoài ra, tiếp nhận Van học còn dòi hỏi tính tích cực sáng tạo của người đọc, người nghe. Đó là hoạt động cảm nhận, bổ sung, liên kết các mối liên hệ bên trong, giải thích, giá. Mỗi người đọc, người nghe có một hình ảnh tác phẩm do người ấy mà thành.