Soạn bài số phận con người

1. Hoàn cảnh và tâm trạng của An-drây Xô-cô-lôp sau khi chiến tranh kết thúc và trước khi gặp bé Va-ni-a được miêu tả ngư thế nào?

   - Hoàn cảnh:

       + Chịu trăm ngàn cay đắng: “Tôi đã chôn chân trên đất người... cuối cùng của tôi”.

       + Không vợ con, không nhà cửa, không hi vọng, không trở về quê hương.

       + Trở thành người lang thang, ăn nhờ ở đậu, chìm trong men rượu để trốn tránh quá khứ.

   → Chiến tranh tước đoạt tất cả những gì quý giá nhất: quê hương, gia đình, tình yêu thương, niềm hi vọng.

   - Tâm trạng:

       + Vỡ tung, mất hồn, rơi vào nỗi đau cùng cực, âm thầm chịu đựng.

       + Sống như người lao động bình thường.

       + Tìm đến rượu để giảm và quên hết nỗi đau → Bế tắc.

       + Những giọt nước mắt: nỗi đau không thể diễn tả bằng lời. Tinh thần và thể chất dường như đổ sụp, trở nên như người mất hồn.

   → Nỗi buồn đau, mất mát im đậm trên gương mặt anh “cặp mắt nguội lạnh lúc nào cũng buồn thê thảm”, vò xé trái tim anh “ trái tim tôi đã suy kiệt, đã bị chai sạn vì đau khổ”.

2. Việc An-đrây nhận cậu bé Va-ni-a làm con nuôi có tác động lớn lao đến hai cha con như thế nào? Tâm hồn ngây thơ của bé Va-ni-a, và lòng nhân hậu của An-đrây Xô-cô-lốp được hiểu như thế nào? Điểm nhìn của người kể chuyện có giống điểm nhìn của nhân vật không?

thật là kì diệu. Nó sưởi ấm hai trái tim cô đơn Ị

hai niềm vui sống. An-đrây Xô-cô-lốp tâm sư- “Tôi th <*em c^° rá

nách tỏi như con chim sẻ dưới mái rạ, ngáy khe khè 110 rúc và0

lời nào tả xiết*. “Đêm đêm khi nhìn nó ngủ, khi thì thơm -1Ò?S VU1 k ng

trái tim tồi đả bị suy kiệt, (lã bị chai sạn vì đau khổ, nay trỏ nên êm dịu hơn”.

Điểm nhìn của tác giả cùng hoàn toàn trùng khớp với điểm nhìn của nhân vật An-đrảy Xô-cô-lốp: “Cái chính ở đây ỉà phải biết kịp thời quay mặt di. Cái chính ờ dây là dừng làm tổn thương trái tim em bé, đừng dể cho em I thấy những giọt nước mắt dàn ông hiếm hoi nóng bỏng lăn trôn má anh . Cái j chính ở dây là phải sắp xếp lại cuộc sống làm sao để trỏ em dược sung sướng hạnh phúc; phải châm sóc hết lòng cho bao nhiêu đứa trẻ bất hạnh vì chiến tranh.

3. An-đrây Xô-có-lốp đã vượt lên nỗi đau và sự cô đơn như thế nào

Trong cuộc sống còn đầy những khó khăn thời hậu chiên, Xô-cô-lôp dà I vượt lên nồi đau và sự cô đơn của chính mình với một tinh trách nhiệm cao I cả và một nghị lực phi thường. Anh vẫn phải lo kiếm kê sinh nhai. Đã vào I tuổi 46, Xô-cô-lốp vẫn phải một mình xoay sở. Thật không đơn gian chút I nào việc anh nhận bé Va-ni-a làm con. Đây là một công việc mơi me và đầy I khó khăn: sự vụng về của người đàn ông phải nuôi dưỡng và chăm sóc cháu I bé. Anh tâm sự: “Chỉ có mình tôi thì cần gì đâu?... nhưng thêm nó thì I khác...”. Rồi đời thường với bao rủi ro lúc nào cũng có thể xảy ra đối với I người lái xe như anh. Chẳng hạn như chuyện xe ô tô cua anh quệt phải COQ I bò: "Con bò đứng dậy ve vẩy đùa rồi chạy vào ngõ hẻm, còn tôi thì bị tước I bằng lái". Anh thuật lại với nụ cười hóm hỉnh với một dư vị chua chát. Bị I tịch thu bằng lái là cuộc sống bị ảnh hưởng.

Anh lại phải ra di. Thế là hai bố con lại thất thểu dắt nhau tìm đến một I nơi khác để kiếm sông.

May mà Xô-cô-lốp còn có chỗ dựa quan trọng là tình bạn, là tấm lòng của I hai người bạn chiến đấu cùng đơn vị trước đây. Tình bạn cao cả đó đã sưởi I ấm tâm hồn anh.

Xô-cô-lôp chân thành tâm sự: “trái tim tôi đã suy kiệt, đã bị chai sạn vì I đau khổ”... “nhưng mà quả tim của tôi đã rệu rã lắm rồi, đến phải thay pít-tông I thôi... Có khi tự nhiên nó nhói lên, thắt lại vì giữa ban ngày mà tối tăm mặt I mũi. Tôi chỉ sợ lúc nào đó đang ngủ mà tôi chết luôn làm con trai tôi phải I khiếp sợ”.

Nỗi đau vẫn không nguôi ám ảnh Xô-cô-lốp. Anh chịu đựng lặng thầm và ■ tâm sự chân tình: “Và đây là một điều rất kì lạ: ban ngày bao giờ tôi cũng ■ trân tĩnh được, không hở ra một tiếng thở dài, một lời than vãn, nhưng ban ■ đêm thức giấc thì gốĩ ướt đẫm nước mắt”. Xô-cô-lốp đã khóc trong giáíl chiêm bao. Anh đã kiên cường nuốt thầm nước mắt để cho bé Va-ni-a khónlB phải khóc.

4. Thái độ của người kể chuyện, ý nghĩa lời trữ tình ngoại để ở cuối truyện?

- Thể hiện lòng khâm phục, sự quý mến với bản lĩnh kiên cường, lòng nhân hậu của con người Xô viết.

- Tin tưởng vào tương lai qua hình ảnh chú bé Vania.

- Tin tưởng vào sức mạnh tiềm ẩn và những cống hiến thầm lặng mà to lớn của những thế hệ con người Nga trong cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc.

- Đoạn cuối: lời kêu gọi, nhắc nhở sự quan tâm, trách nhiệm của toàn xã hội đối với những con người bất hạnh.
5. Theo anh (chị) trong đoạn trích này, tác giả đã nghĩ gì về số phận con người.

Qua đoạn trích này, Xô-cô-lốp thể hiện những suy nghĩ của mình về tính cách con người Nga, sô' phận của họ trong hiện tại và tương lai.

Nghĩ về tính cách con ngưòi Nga, “con người có ý chí kiên cường” và lòng nhân ái bao la, nhà văn đã bộc lộ một thái độ “vững tin mạnh mẽ”. Tự nhiên, tôi muôn nghĩ rằng con người Nga đó là con người có ý chí kiên cường không gì bẻ gãy được và sông bên cạnh bô', chú bé kia một khi lớn lên sè có thể đương đầu với mọi thử thách... Với tác phẩm đặc sắc này Xô-cô-lôp ngợi ca sức mạnh tiềm ẩn và biết bao công hiến lặng thầm to lớn của cả một thế hệ những An-đrây Xô-cô-lốp trong sự nghiệp bảo vệ và xây dựng Tổ quốc.