Phân tích chữ người tử tù

  Nhắc đến một nghệ sĩ dành cả cuộc đời đi tìm cái đẹp thì không ai có thể không nhớ đến Nguyễn Tuân. Một nhà văn, một nghệ sĩ được đánh giá là một trong những cây bút tài hoa của nềm văn học Việt Nam hiện đại. Các nhân vật trong câu văn của ông thường được nhìn nhận như một người nghệ sĩ thực thụ và "Chữ người tử tù" cũng được xây dựng dưới sự nhìn nhận như thế. Bên cạnh đó, Nguyễn Tuân còn khéo léo xây dựng tình huống truyện độc đáo tạo sự bất ngờ, đó là cảnh cho chữ trong nhà giam- phần đặc sắc nhất của thiên truyện "một cảnh tượng xưa nay chưa từng có". Dưới đây .com sẽ bài phân tích chữ người tử tù của Nguyễn Tuân, các bạn có thể tham khảo các bài phân tích văn học bằng cách theo dõi page  Tại đây

Phân tích chữ người tử tù

   Khi nhắc tới lối văn chương luôn khát khao hướng tới chân-thiện-mĩ, người ta thường nhắc tới Nguyễn Tuân - một nghệ sĩ suốt đời đi tìm cái đẹp. Một nhà văn, một nghệ sĩ được đánh giá là một trong những cây bút tài hoa của nềm văn học Việt Nam hiện đại. Các nhân vật trong câu văn của ông thường được nhìn nhận như một người nghệ sĩ thực thụ và "Chữ người tử tù" cũng được xây dựng dưới sự nhìn nhận như thế. Bên cạnh đó, Nguyễn Tuân còn khéo léo xây dựng tình huống truyện độc đáo tạo sự bất ngờ, đó là cảnh cho chữ trong nhà giam- phần đặc sắc nhất của thiên truyện "một cảnh tượng xưa nay chưa từng có"

Nhân vật sinh thành ra cái đẹp trong cảnh cho chữ chính là Huấn Cao - "là người của vùng tỉnh Sơn", “viết chữ rất nhanh, rất đẹp” và “có chữ ông Huấn mà treo là có một báu vật trên đời”. Huấn cao nổi lên như là "sự nổi loạn của cái đẹp" không chỉ bởi sự tài hoa, cái đẹp thiên lương mà còn nét phí phách rạng ngời của một anh hùng. Trong hoàn cảnh chốn lao ngục khí phách ấy vẫn ngời ngời, ông đã dám đứng lên chống lại triều đình phong kiến, coi thường mấy trò tiểu nhân của bọn lính cai ngục, khinh bạc trước sự biệt đãi của quản ngục. Sự khúm núm, khép nép của viên quản ngục càng tô đậm vẻ đẹp hiên ngang của ông Huấn, con người không bán rẻ con chữ của mình vì bất kì danh lợi, tiền bạc. Cả đời ông chỉ cho chữ ba người bạn thân nhưng khi biết đến tấm lòng chân thành của quản ngục, Huấn Cao đã thay đổi suy nghĩ trong ông "nào ta có biết đâu, một người như thầy Quản đây lại có những sở thích cao quý như vậy. Thiếu chút nữa, ta đã phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ". Con chữ của Huấn Cao đã nâng đỡ tâm hồn, nhân cách của một con người,  việc cho chữ là việc "một tấm lòng ta đền đáp một tấm lòng trong thiên hạ". Nhân vật Huấn Cao được lấy nguyên mẫu từ hình tượng Cao Bá Quát nhưng dưới ngòi bút tài hoa của Nguyễn Tuân Huấn Cao đã trở thành biểu tượng cho vẻ đẹp thiêng liêng, tao nhã của nền văn hóa cổ truyền. Đồng thời nhà văn Nguyễn Tuân cũng bày tỏ quan điểm về cái đẹp, cái thiện về một con người. Đọc "chữ người tử tù" ta cảm nhận được cái "ngông" vừa cổ điển, vừa hiện đại chỉ có thể bắt gặp trong những trang viết của Nguyễn Tuân.

Con người tài hoa uyên bác -Huấn Cao

    Bên cạnh vẻ đẹp tài hoa, khí chất anh hùng của Huấn Cao thì nhân vật quản ngục xuất hiện với một niềm say mê, trân trọng cái đẹp. Dù ở trong chốn hỗn loạn, xô bồ nhưng tâm hồn ông luôn hướng về cái đẹp, tâm nguyện của quản ngục là được có một con chữ của Huấn Cao để về treo ở trong nhà riêng. Ông luôn cung kính, biệt đãi, lễ phép dù đứng trước thái độ kiêu ngạo, ngạo nghễ của ông Huấn, đón nhận những lời khuyên bảo của Huấn Cao với một thái độ thành kính. Cái tư thế khúm núm, thía độ kính cẩn đặc biệt là cái cúi đầu thành kính đón nhận lời khuyên của ông Huấn làm cho vẻ đẹp nhân cách của cai ngục đáng quý, đáng trân trọng hơn. Cái cúi đầu không làm cho viên quản ngục hèn kém mà thậm chí đưa ông trở nên cao thượng hơn bao giờ hết. "Có những cái cúi đầu làm cho con người trở nên hèn hạ, có những cái cúi lậy làm cho con người trở nên đê tiện. Nhưng cũng có những cái cúi đầu làm cho con người trở nên cao cả hơn, lớn lao hơn, lẫm liệt hơn, sang trọng hơn. Đấy là cái cúi đầu trước cái tài, cái đẹp, cái thiên lương". và cái cúi đầu của quản ngục là như thế. Qua hình ảnh viên quản ngục, ta cảm nhận được hơn cả chính là cái đẹp nó tồn tại ngay cả trong cái ác, cái tối tăm để đẩy lùi cái xấu, hướng con người tới cuộc sống tốt đẹp hơn. 

    Cảnh cho chữ nằm ở phần cuối của thiên truyện, là một tình huống đẩy câu chuyện lên cao trào và cũng là tháo nút cho truyện. Qua đó nhà văn Huấn Cao gửi gắm những giá trị lớn lao cho tác phẩm. Trong không gian buồng tối chật hẹp, dưới ánh sáng rực của bó đuốc tẩm dầu "một cảnh tượng xưa nay chưa từng có" đã diễn ra. Trái ngược với cảnh thông thường mọi người tìm đến những nơi không gian đẹp, thoáng đãng, yên tĩnh để sáng tạo nghệ thuật thì ở đây trong không gian nhơ bẩn chốn lao tù, tối tăm, bụi bặm cũng không ngăn được việc sáng tạo nghệ thuật diễn ra. Thời gian ở đây cũng gợi trong lòng người đọc nhiều suy nghĩ vì đây chính là đêm cuối của người tử tù- người cho chữ và cũng chính là giờ phút cuối cùng của Huấn Cao. Và trong hoàn cảnh ấy thì "một người cố đeo gông, chân vướng xiềng vẫn ung dung, đĩnh đạc dậm tô nét chữ trên tấm lụa trắng tinh". Trong khi ấy, viên quản ngục và thầy thơ dại thì khúm núm. Chắc đây là một cảnh tượng xưa nay chưa từng có trong chốn lao tu khi đáng ra viên quản ngục phải là người răn đe kẻ tù tội thì tù nhân lại trở thành người răn dạy, ban tặng cái đẹp, cái thiện 

    Một bên là tù nhân đang lĩnh án tử hình và một bên là người thực thi pháp luật tưởng chừng họ là hai phía đối lập nhau nhưng xét trên phương diện nghệ thuật thì họ lại là tri âm, tri kỉ của nhau. Trong cả đoạn văn miêu tả cảnh cho chữ, nhà văn đã vận dụng linh hoạt biện pháp nghệ thuật tương phản giữa ánh sáng và bóng tối, giữa cái hỗn độn, xô bồ của nhà giam và cái thanh khiết màu trắng của tấm lụa và những nét chữ thanh đậm đẹp đẽ. Nhà văn đã làm nổi bật hình ảnh của Huấn Cao, nâng cao sự đấu tranh vươn lên của ánh sáng với bóng tối, cái đẹp với cái xấu, cái thiện với cái ác. Ngọn lửa chính nghĩa cháy rực giữa chốn ngục tù, cái đẹp được sáng tạo và ra đời giữa chốn lao tù tối tăm, nhơ bẩn, hôi hám. Cái tài của Nguyên Tuân đã làm bật được chủ đề của tác phẩm: Cái đẹp chiến thắng cái cái xấu, cái thiên lương chiến thắng cái ác. .

Cảnh cho chữ diễn ra trong chốn ngục tù

    Sau khi cho chữ, Huấn Cao còn khuyên quản ngục từ bỏ chốn ngục tù "đổi chỗ ở" để có thể tiếp tục sở nguyện cao đẹp. Muốn chơi chữ phải giữ được cái thiên lương vì ở trong một môi trường đầy rẫy những cám dỗ, những cái xấu thì cái đẹp rất khó bền vững. Tuy cái đẹp có thể ra đời ở chốn tối tăm, nhơ nhuốc, từ môi trường cái ác nhưng nó không thể gìn giữ, phát triển và sống chung với cái ác, cái xấu. Với Nguyễn Tuân, thú chơi chữ nhưu là một môn nghệ thuật không chỉ đòi hỏi sự cảm nhận tinh tế từ thị giác mà còn là sự cảm nhận bằng cả tâm hồn. Trong từng nét chữ, từng mùi mực thơm là hương vị của thiên lương. Nền tảng của con chữ là cái thiện, chơi chữ chính là thể hiện cách sống văn hóa, thiên lương. Trước những lời chỉ bảo của Huấn Cao, viên quản ngục đã xúc động "vái người tù một vái, chắp tay nói một câu mà dòng nước mắt rỉ vào kẽ miệng nghẹn ngào: kẻ mê muội này xin bái lĩnh". Trong khung cảnh ấy, hình tượng nhân vật Huấn Cao trở nên khí chất, cao lớn hơn bao giờ hết, vượt lên cả những dung tục thấp hèn của thế giới xung quanh. 

    Bằng nhịp điệu chậm rãi, câu văn giàu hình ảnh liên tưởng đã đưa đến người đọc những đoạn phim chân thực. Từng lời văn, từng hình ảnh dưới ngòi bút tài hoa của Nguyễn Tuân trong một buồng tối chật hẹp hình ảnh con người "ba cái đầu đang chăm chú trên một tấm lụa trắng tinh", hình ảnh của người từu tù "cổ đeo gông, chân vướng xiềng đang dậm tô từng nét chữ" đã để lại nhiều suy nghĩa, ấn tượng trong lòng người đọc. Ngôn ngữ sử dụng nhiều từ hán việt để miêu tả đối tượng là thú chơi chữ bên cạnh đó bút pháp tả thực, phâm tích tâm lý nhân vật cũng được nhà văn Nguyễn Tuân sử dụng linh hoạt tài tình

    Tác phẩm "Chữ người tử tù" đã thể hiện được tài năng, sáng tạo và những tư tưởng độc đáo của Nguyễn Tuân. Từ đó, nhà văn bày tỏ một cách kín đáo về cái đẹp, cái thiện, cái tốt sẽ chiến thắng cái xấu, cái dơ bẩn trong mọi hoàn cảnh khi con nguwoif biết vượt lên nghịch cảnh, khi con chữ chen mình tỏa sáng chốn  ngục tù tối tăm. Tác phẩm gửi gắm đến người đọc một thông điệp nhân văn răng dù cuộc đời có tối tăm thì vẫn còn đó những tâm lòng tỏa sáng, vươn lên chiến đấu để bảo vệ cái thiên lương, cái đẹp. 

Mong rằng bài viết Phân tích chữ người tử tù của .com sẽ giúp các bạn có thêm nhiều bài học bổ ích!