Bài 2 trang 21 SGK Địa lí 10

Đề bài

Hãy trình bày các hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất ?

Hướng dẫn giải

Các hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất:

* Sự luân phiên ngày và đêm:

- Trái Đất hình cầu nên một nửa luôn được chiếu sáng, một  nửa không được chiếu sáng.

- Tuy nhiên, do Trái Đất tự quay quanh trục nên mọi nơi ở bề mặt Trái Đất đều lần lượt được Mặt Trời chiếu sáng rồi lại chìm vào bóng tối, gây nên hiện tượng luân phiên ngày, đêm.

* Giờ trên Trái Đất và đường chuyển ngày quốc tế:

- Trái Đất có hình khối cầu và tự quay quanh trục từ Tây sang Đông, nên ở cùng một thời điểm, người đứng ở các kinh tuyến khác nhau sẽ nhìn thấy Mặt Trời ở các độ cao khác nhau, do đó các địa điểm thuộc các kinh tuyến khác nhau sẽ có giờ khác nhau, đó là giờ địa phương (giờ mặt trời).

- Đường chuyển ngày quốc tế:

+ Giờ địa phương không thuận tiện trong đời sống xã hội, vì vậy người ta chia bề mặt Trái Đất  làm 24 múi giờ, mỗi múi giờ rộng 15 độ kinh tuyến. Các địa phương nằm trong cùng một múi sẽ thống nhất một giờ (giờ múi).

+ Giờ ở múi số 0 được lấy làm giờ quốc tế hay giờ GMT.

+ Trên Trái Đất luôn có một múi giờ mà ở đó có hai ngày lịch  khác nhau, vì vậy phải chọn một kinh tuyến làm mốc để đổi ngày. Người ta quy định lấy kinh tuyến 180⁰ qua giữa múi giờ số 12 ở Thái Bình Dương làm đường chuyển ngày quốc tế.

+ Đi từ tây sang đông qua kinh tuyến 180⁰  thì lùi lại một ngày; nếu đi từ phía đông sang tây qua kinh tuyến 180⁰ thì  tăng thêm 1 ngày lịch.

* Sự lệch hướng chuyển động của các vật thể:

- Trái Đất tự quay quanh trục sinh ra lực Côriôlit làm lệch hướng các vật thể chuyển động:

+ Ở bán cầu bắc: vật  chuyển động bị lệch về bên phải.

+ Ở bán cầu nam: vật chuyển động bị lệch về bên trái.

- Lực Côriôlit tác động mạnh đến hướng chuyển động của các khối khí, dòng biển, dòng sông,...