Câu 1 trang 66 SGK Sinh học 10 Nâng cao

Đề bài

Thế nào là vận chuyển thụ động, vận chuyển chủ động các chất qua màng sinh chất ? Phân biệt vận chuyển chủ động và vận chuyển thụ động. Cho ví dụ minh hoạ.

Hướng dẫn giải

* Thế nào là vận chuyển thụ động, vận chuyển chủ động các chất qua màng tế bào ?

- Sự vận chuyển thụ động là sự vận chuyển các chất khí (0₂, C0₂...) chất hoà tan (vô cơ, hữu cơ bé) hoặc nước trực tiếp qua màng sinh chất theo građien nồng độ hoặc áp suất thẩm thấu qua các kênh (lỗ) của màng nhờ các prôtêin mang (pemêaza) và không tiêu tốn năng lượng.

- Sự vận chuyển chủ động (tích cực) là sự vận chuyển các chất qua màng thông qua các kênh (lỗ) của màng ngược với građien nồng độ và có tiêu thụ năng lượng.

* Phân biệt vận chuyển thụ động và vận chuyển chủ động :

- Sự vận chuyển thụ động xảy ra với các điều kiện sau :

+ Kích thước chất vận chuyển phải nhỏ hơn đường kính lỗ màng (0₂, CO₂, H₂O...)

+ Phải có sự chênh lệch nồng độ (các chất hoà tan trong nước vận chuyển thuận chiều với građien nồng độ).

+ Trong vận chuyển có chọn lọc thì phải có prôtêin kênh đặc hiệu (ví dụ prôtêin).

- Vận chuyển chủ động (tích cực) xảy ra với điều kiện sau :

+ Phải có ATP.

+ Phải có prôtêin vận chuyển đặc hiệu.

Ví dụ: thận thu hồi glucôzơ (trong nước tiểu có nồng độ thấp) trở về máu (nơi có nồng độ cao).