Ôn tập về thơ- soạn văn 9

Câu 1. Lập bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại đă học trong sách Ngữ văn 9 (cả hai tập) theo mẫu dưới đây:

Câu 2. Các  tác phâm thơ thống kê ở trên đều là thơ Việt Nam từ sau Cách mạng tháng Tám 1945. Em hãy ghi lại tên các bài thơ theo từng giai đoạn dưới đây:

a) Giai đoạn kháng chiến chống Pháp (1945 - 1954).

b) Giai đoạn hòa bình ở miền Bắc sau cuộc kháng chiến chống Pháp (1954 - 1964).

c) Giai đoạn kháng chiến chống Mĩ (1964 - 1975).

d) Giai đoạn từ sau 1975.

Các tác phẩm thơ đã thể hiện như thế nào về cuộc sống của đất nước và tư tưởng, tình cảm của con người?

   Sắp xếp các bài thơ Việt Nam đã học theo giai đoạn lịch sử:

    - 1945-1964: Đồng chí

   - 1954-1964:   Đoàn thuyền đánh cá, Bếp lửa, Con cò.

   - 1964-1975: Bài thơ về tiểu đội xe không kính, Khúc hát ru những em bé trên lưng mẹ.

   - Sau 1975:   Ánh trăng, Mùa xuân nho nhỏ, Viếng lăng Bác, Nói với con, Sang thu.

    Các tác phẩm thơ kể trên đã thể hiện hình ảnh đất nước và con người Việt Nam suốt một thời kì lịch sử từ sau Cách mạng tháng Tám qua nhiều gỉaỉ đoạn:

   - Hai cuộc khổng chiên chống Pháp chống Mĩ gian khổ nhưng dùng cảm, anh hùng.

   - Công cuộc lao động xây dựng dất nước và nhừng môi quan hệ tốt đẹp của con người.

   Đặc biệt là đã thể hiện tâm hồn, tình cảm, tư tưởng của con người trong một thời kỉ lịch sử cố nhiều biến động, thay dổi lớn lao sâu sắc.

   + Yêu nước, yêu quê hương.

   + Tình đồng chí, gắn bó với cách mạng, yêu kính Bác Hồ,

   + Tình mẹ con, bà cháu...

Câu 3. Nhận xét về những điểm chung và nét riêng trong nội dung và cách biểu hiện của tình cảm mẹ con trong các bài thơ: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ, Con cò, Mây và sóng.

    Hai bài thơ Khúc hát ru nhừng em bé lớn trèn lưng mẹ, Con cò đều ngợi ca tình mẹ con thắm thiết rất đồi thiêng liêng, đều vận dụng lời ru, điệu ru con của người mẹ nhưng về tình cảm, cảm xúc ở mỗi bài có nét riêng:

   - Khúc hát ru nhừng em bé lớn trên lưng mẹ thể hiện sự gán bó, thống nhất tình yêu con VỚI lòng yêu nước, gắn bó thủy chung với cách mọng và ý chí chiến đấu của người mẹ Tà ổi trong hoàn cảnh chiến đấu gian khổ, ác liệt ở chiến khu Tây Thừa Thiên thời chống Mĩ.

   - Con cò khai thác phát triển từ hình tượng con cò trong ca dao hát ru để ngợi ca tinh mẹ và ý nghĩa của lời ru.

   Trong khi đó, Mây và sóng của Ta-go hóa thồn vào lời trò chuyện hết sức hồn nhiên, ngây thơ của chú bé với mẹ để thể hiện tình yêu mẹ thắm thiết của trẻ thơ. Mẹ đối với trẻ thơ là vẻ đẹp, là niềm vui, là sự hấp dần sâu xa, bất tận hơn hết thảy mọi sự hấp dần khác trong vũ trụ này. 

Câu 4.Nhận xét về hình ảnh người lính và tình đồng đội của họ trong các bài thơ: Đồng chí, Bài thơ về tiểu đội xe không kính, Ánh trăng.

   Đều viết về người lính cách mạng với những vẻ đẹp trong tính cách và tâm hồn nhưng ba bài thơ Đồng chí, Bài thơ về tiểu đội xe không kính và Ảnh trăng lại khai thác những nét riêng trong nhừng hoàn cảnh không giống nhau:

    - Đồng chí là hình ảnh của những người lính ở thời kì đầu cuộc kháng Pháp. Họ xuất thân từ nông dân, nơi những làng quê nghèo khó, đã tự nguyện và hăng hái lên đường chiến đấu. Tình đồng chí của những người đồng đội dựa trên cơ sở cùng một cảnh ngộ, cùng chia sẻ gian lao, thiếu thốn và nhất là cùng một lí tưởng chiến đấu. Bài thơ thề hiện đặc sắc vẻ đẹp và sức mạnh của tình đồng chí ở người lính cách mạng.

    - Bài thơ về tiểu đội xe không kính là hình ảnh những chiên sĩ lái xe Trường Sơn thời chống Mĩ. Họ rất dùng cảm, bất chấp khó khăn, nguy hiểm, hiên ngang tiến tới với niềm lạc quan và ý chí kiên cường. Một hình ảnh tiêu biểu cho thế hệ trẻ thời chống Mĩ.

    - Ánh trăng nói về nghĩ suy của người lính khi đã đi qua rồi cuộc chiến tranh nay sống êm ấm trong thành phố, trong hòa bình. Bài thơ này gợi lại bao kỉ niệm đã qua gắn bó người lính với đồng đội, với đất nước trong những ngày tháng cũ gian lao để từ đó nhắc nhớ về đạo lí nghĩa tình thủy chung sau trước.

 Câu 5. Nhận xét về bút pháp xây dựng hình ảnh thơ trong các bài: Đoàn thuyền đánh cá (Huy Cận), Ánh trăng (Nguyễn Duy), Mùa xuân nho nhỏ (Thanh Hải), Con cò (Chế Lan Viên).

   So sánh bút pháp sáng tạo hình ảnh thơ trong một số bài thơ

   - Hai bài thơ Đồng chí và Đoàn thuyền đánh cá sử dụng hai bút pháp khác nhau trong xây dựng hình ảnh thơ. Bài Đồng chí sử dụng bút pháp hiện thực, lấy những chi tiết thực của đời sông làm chất liệu (nước mặn đồng chua, đất cày làm sỏi đá, áo rách vai, quần có vài mảnh vá, chân không giày...). Ngay cả hình ảnh “Đầu súng trăng trị rất đẹp, rất thi vị nhưng cũng rất thực. Bài Đoàn thuyền đánh cá ( yêu dùng bút pháp tượng trưng phóng đại với nhiều liện tưởng, tư tượng so sánh mới mẻ độc đáo. (Mặt trời xuống biển như hòn lửa, cài then, đêm sập cửa, lái gió, buồm trăng).

   - Hai bài thơ về tiếu đội xe không kính và Ánh trăng đã sử dụng bút pháp khác nhau. Nếu Phạm Tiến Duật sử dụng bút pháp hiện thực miêu tả cụ thể hình dáng chiếc xe, cảm giác và sinh hoạt của lái xe thì  Nguyên Duy chủ yếu dùng bút phép gợi tả không đi vào chí tiết mà hướng tới ý nghĩa khái quát và biểu tượng của hình ảnh.

Câu 6. Phân tích một khổ thơ mà em thích trong các bài thơ đã học.

   Học sinh tự chọn và phân tích.