Soạn bài: Nghĩa tường minh và hàm ý (tiếp theo)

Câu 1 (trang 90 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):

   - "Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi." có hàm ý: Sau bữa ăn này, u sẽ bán con nên con sẽ không được ăn ở nhà nữa.

   - "Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài." có hàm ý: U đã bán con cho nhà cụ Nghị thôn Đoài.

* Chị Dậu không dám nói thẳng với con vì nói thẳng ra sự thật thì cả chị lẫn con sẽ rất đau lòng, dùng hàm ý để giấu đi, giảm bớt nỗi đau ấy, tránh điều đau lòng.

Câu 2 (trang 91 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):

Hàm ý trong câu thứ hai rõ hơn. Chị Dậu phải nói rõ hơn vì cái Tí vẫn còn chưa hiểu hết hàm ý ẩn trong câu trước. Cái Tí đã hiểu hàm ý trong câu nói của mẹ thể hiện ở thái độ “giãy nảy”, “liệng của khoai vào rổ và òa lên khóc” của cái Tí và câu nói “U bán con thật đấy ư?...”

Câu 1 (trang 91 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):

(1) : giễu cợt Hoạn Thư phải chịu xét xử của Kiều.

(2) : người độc ác như Hoạn Thư sẽ bị báo oán

Câu 2 (trang 92 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):

   - "Cơm sôi rồi, nhão bây giờ !": Hàm ý là: chắt giùm nước để cơm khỏi nhão.

Em bé nói hàm ý vì trước đó đã nói thẳng ra nhưng không có hiệu quả; lần này không cần nhắc lại ý "chắt giùm nước" mà thêm vào ý giục giã: "nhão bây giờ!".

   - Việc sử dụng hàm ý trong trường hợp này không có hiệu quả, vì người nghe không tiếp nhận, từ chối bằng cách "vẫn ngồi im".

Câu 3 (trang 92 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):

Câu chứa hàm ý "từ chối" như : "Tôi bận ôn thi", "Tôi phải đi thăm người ốm"...

Câu 4 (trang 92 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):

Qua sự so sánh của Lỗ Tấn có thể nhận ra hàm ý : Hy vọng không ai chắc chắn, nhưng nếu cố gắng thực hiện thì có thể đạt được.

Câu 5 (trang 93 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):

   - Các câu có hàm ý mời mọc:

       + Bọn tớ chơi từ khi thức dậy cho đến lúc chiều tà. Bọn tớ chơi với bình minh vàng, bọn tớ chơi với vầng trăng bạc.

       + Bọn tớ ca hát từ sáng sớm cho đến hoàng hôn. Bọn tớ ngao du nơi này nơi nọ mà không biết từng đến nơi nao.

   - Các câu có hàm ý từ chối:

       + Mẹ mình đang đợi ở nhà.

       + Buổi chiều mẹ luôn muốn mình ở nhà, làm sao có thể rời mẹ mà đi được?

   - Có thể viết thêm câu có hàm ý mời mọc rõ hơn:

       + Bạn muốn chơi cùng bọn tớ không ?

       + Chơi với bọn tớ rất tuyệt !