Soạn bài: Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí

(trang 51 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2): Đọc các đề bài sau ...

a. Các đề được đưa ra có điểm giống nhau là : cùng đưa ra một vấn đề tư tưởng, đạo lí để người viết bàn bạc, suy nghĩ,... đề có thể có mệnh lệnh hoặc là đề mở.

b. Một số đề bài tương tự :

   - Bình luận câu tục ngữ "Ăn quả nhớ kẻ trồng cây"

   - Suy nghĩ của em về tính trung thực trong học tập.

   - Đoàn kết là sức mạnh.

Các em đọc kĩ phần tìm hiểu đề, tìm ý và lập dàn bài trong SGK để tìm hiểu cách làm bài.

(trang 55 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2): Lập dàn bài ...

1. Tìm hiểu đề và tìm ý:

   - Tìm hiểu đề: Vấn đề nghị luận là gì? (Tinh thần tự học). Mệnh lệnh của đề là gì? (Đề bài này không có mệnh lệnh cụ thể nhưng vẫn phải xác định các thao tác cụ thể khi làm bài : phân tích, giải thích, chứng minh...).

   - Tìm ý: Tự học là gì? Tại sao phải tự học? Tự học có tác dụng, ưu thế gì? Người có tinh thần tự học là người như thế nào? Em đã biết đến những tấm gương tự học nào? Em đã có tinh thần tự học chưa? Lật lại vấn đề (người không có tính tự học sẽ như thế nào...?)

2. Lập dàn ý:

a. Mở bài:

Ngoài việc học trên lớp, việc tự học là vô cùng quan trọng để đạt được hiệu quả trong học tập.

b. Thân bài:

   - Giải thích : “Tự học” là tự mình vạch ra kế hoạch, tự mình tìm hiểu, nghiên cứu các kiến thức trong sách vở, trên truyền hình, trong đời sống...

   - Lợi ích của việc tự học :

       + Học sinh tự tìm hiểu kiến thức, nhớ lâu, tiếp thu bài trên lớp hiệu quả hơn, năng động hơn trong học tập.

       + Khơi nguồn tư duy sáng tạo, rèn cho não bộ biết sắp xếp công việc khoa học.

       + Người học sinh có biện pháp tự học hiệu quả là làm chủ kiến thức

   - Dẫn chứng : Từ xa xưa đã có biết bao tấm gương tự học làm nên cơ đồ, cả truyền thuyết và thực tế như : Mạc Đĩnh Chi tự học thi đỗ Trạng nguyên, Mã Lương tự học và vẽ như thật, Bác Hồ tự học, tự trải nghiệm biết được nhiều ngôn ngữ, văn hóa nhân loại...

   - Phê phán: Những kẻ thiếu tinh thần tự học, lười học, xem việc học là khổ sở.

   - Rèn luyện tính tự học như thế nào là đúng cách, hiệu quả ?

       + Chuẩn bị trước bài mới, ôn lại bài cũ,...

       + Người học lên kế hoạch cho mình về thời gian và lượng kiến thức, trình tự?

c. Kết bài:

   - Tinh thần tự học giúp con người nâng cao kiến thức, tự làm chủ lấy mình.

   - Tinh thần tự học rất cần cho tất cả mọi người. Mỗi học sinh cần rèn luyện cho mình biện pháp tự học để đạt hiệu quả cao trong học tập.