Soạn bài Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh - Soạn văn lớp 9

I . KẾT HỢP THUYẾT MINH VỚI MIÊU TẢ TRONG BÀI VĂN THUYẾT MINH

a)   Nhan đề bài văn là Cây chuối trong đời sống Việt Nam có thể hiểu bài văn muốn nói đến cây chuối trong đời sống của dân tộc Việt Nam. Nghĩa là chúng ta phải trình bày vị trí, vai trò của cây chuối trong đời sống của người Việt Nam, đặc biệt là người nông dân Việt Nam.

b)   Những câu thuyết minh về đặc điểm tiêu biểu của cây chuối trong bài này:

Đoạn 1 là câu đầu tiên: Đi khắp Việt Nam... đến núi rừng.

Đoạn 2 là câu: Người phụ nữ nào... đến hoa quả.

Đoạn 3: giới thiệu quả chuối với phân loại và công dụng: chuối chín để ăn, chuối xanh để chế biến thức ăn, để thờ. Tác giả nói rõ cách dùng, cách nấu món ăn và các lúc thờ cúng khác nhau.

c)   Những câu văn có yếu tố miêu tả cây chuối, quả chuối:

- […] cây chuối thân mềm vươn lên như những cột trụ nhẵn bóng, tỏa ra vòm tán lá xanh mướt che rợp từ vườn tược đến núi rừng.

-  […] chuối mọc thành rừng bạt ngàn vô tận.

-  […] chuối trứng cuốc – không phải quả tròn như trứng cuốc mà khi chín vỏ chuối có những vệt lốm đốm như vỏ trứng cuốc.

- Không thiếu những buồng chuối dài từ ngọn cây uốn trĩu xuống tận gốc cây.

Những câu văn có yếu tố miêu tả làm cho người đọc hình dung rõ ràng đối tượng được miêu tả như là nó vốn có trong đời sống.

d)   Theo yêu cầu chung của văn bản thuyết minh, văn bản này có thể bổ sung thêm về công dụng của lá chuối, thân cây chuối, nõn chuối, bắp chuối…

II. Luyện tập

Câu 1: Bổ sung yếu tố miêu tả vào các chi tiết thuyết minh:

- Thân cây chuối có hình trụ, nhẵn bóng gồm nhiều lớp bẹ xếp lên nhau theo thứ tự từ trong ra ngoài.

- Lá chuối tươi to bản xanh mướt, nom chẳng khác một con thuyền xanh úp ngược, che mát cho cả khóm.

- Lá chuối khô không còn màu xanh mà chuyển sang màu đất. Khi ấy lá không còn vươn lên mà rũ xuống, nằm ép mình như còn cố bao bọc, chở che cho thân cây.

- Nõn chuối khi nhú lên có màu xanh non rất đặc trưng, gọi là màu nõn chuối. Từ chỗ cuộn chặt, nõn chuối lớn dần, lỏng ra. Chẳng mấy chốc nõn chuối nở òa thành một tàu chuối.

- Bắp chuối hay còn gọi là hoa chuối có màu tím nhạt hoặc tím sẫm. Bắp chuối vươn lên từ giữa lòng thân cây chuối. Đấy chính là một bông hoa lớn chứa rất nhiều quả chuối non xếp thành từng nải chuối.

- Quả chuối xếp thành nải chuối. Khi mới xuất hiện, nải chuối giống như một bàn tay xinh xắn có những ngón trắng hồng. Cả khi lớn, nải chuối vẫn giống bàn tay. Chả thế mà người ta ví von có người có bàn tay chuối mắn!

Câu 2: Yếu tố miêu tả trong đoạn văn đã cho:

Tách là loại chén uống nước của Tây, nó có tai. Chén của ta không có tai. Khi mời ai uống trà thì bưng hai tay mà mời. Có uống cũng nâng hai tay xoa xoa rồi mới uống.

Câu 3:

- Những con thuyền thúng nhỏ mang theo các làn điệu dân ca điểm thêm cho không khí ngày xuân nét thơ mộng, trữ tình.

- Lân được trang trí công phu, râu ngũ sắc, lông mày bạc, mắt lộ to, thân mình có các họa tiết đẹp.

- Hai tướng (tướng ông, tướng bà) của từng bên đều mặc trang phục thời xưa lộng lẫy có cờ đuôi nheo đeo chéo sau lưng và được che lọng.