Thề nguyền (trích Truyện Kiều) - Ngữ văn 10

• Nguyễn Du là một đại thi hào dân tộc của nước ta, thơ văn của ông đến nay vẫn con sáng lấp lánh như những viên ngọc
• Nguyễn Du hiệu là Thanh Hiên tên chữ là Tố Như
• Ngay từ nhỏ đã rất thông minh và hoạt bát
• Xuất thân từ một gia đình dòng dõi nhà quan
• Lớn lên Nguyễn Du cũng học hành đỗ đạt ra làm quan
• Ông còn làm thơ và trở thành một nhà thơ nổi tiếng của Việt Nam lúc bấy giờ
• Các tập thơ nổi tiếng: Thanh Hiên thi tập, nam trung tạp ngâm, bắc hành tạp lục…

• Vị trí 

  • Thuộc phần: Gặp gỡ và đính ước.

  • Từ câu 431- 452 trong tác phẩm "Truyện Kiều".

• Nội dung

  • Sau lần gặp gỡ đầu tiên trong buổi chiều thanh minh thơ mộng, Kim Trọng đi tìm nhà trọ học gần cạnh nhà Thúy Kiều cốt để tìm gặp lại nàng. Hai người đã gặp gỡ, trao kỉ vật làm tin. Một hôm, khi cả gia đình sang chơi bên ngoại, Kiều đã tìm gặp Kim Trọng. Chiều tà, nàng trở về nhà, được tin cả nhà vẫn chưa về, nàng quay lại gặp chàng. Hai người đã làm lễ thề nguyền gắn bó trước "vầng trăng vằng vặc".

• Chủ đề
  • Quan niệm về tình yêu tiến bộ của nhà thơ, sức mạnh tình yêu vượt qua lễ giáo phong kiến.
• Bố cục
  • ​Gồm 2 phần
    • Phần 1 (14 câu đầu): Kiều băng băng lối khuya sang nhà Kim trọng để nói lời thề nguyền.
    • Phần 2 (8 câu cuối): Cuộc thề nguyền Kim - Kiều.

"Cửa ngoài vội rủ rèm the, 

Xăm xăm băng lối vườn khuya một mình

Nhặt thưa gương giọi đầu cành,

Ngọn đèn trông lọt trướng huỳnh hắt hiu.

Sinh vừa tựa án thiu thiu,
Dở chiều như tinh dở chiều như mê.
Tiếng sen sẽ động giấc hoè,
Bóng trăng đã xế hoa lê lại gần

Bâng khuâng đỉnh Giáp non thần

Còn ngờ giấc mộng đêm xuân mơ màng

Nàng rằng: “Khoảng vắng đêm trường,

Vì hoa nên phải trổ đường tìm hoa.

Bây giờ rỏ mật đôi ta,

Biết đâu rồi nữa chẳng là chiêm bao ?”

Tâm trạng và tình cảm của Thúy Kiều

• Theo như lễ giáo phong kiến thì con gái phải là để người con trai tỏ tình trước hay là cha mẹ đặt đâu con ngồi đó nhưng Kiều lại khác. Nàng một mình "xăm xăm băng lối" sang nhà Kim trọng.

  • Từ ngữ:

    • "Xăm xăm", "băng": Hành động dứt khoát, táo bạo, mạnh mẽ, bất chấp quan niệm hà khắc của lễ giáo phong kiến → Thể hiện sự vội vàng và tình cảm lớn lao mà Thúy Kiều dành cho Kim Trọng.

  • "Nhặt thưa gương giọi đầu cành,...Còn ngờ giấc mộng đêm xuân mơ màng": Hình ảnh Thúy Kiều quay trở lại gặp Kim Trọng trong không gian đầy trăng thơ mộng.
  • "Nàng rằng: “Khoảng vắng đêm trường,...Biết đâu rồi nữa chẳng là chiêm bao ?”: Lời Thúy Kiều.
    • "Khoảng vắng đêm trường": Là khoảng thời gian tất cả mọi vật đều chìm trong giấc ngủ. Nhưng Kiều không để thời gian chi phối tình cảm của mình mà đã xăm xăm đến nhà Kim trọng.
    • "Vì hoa nên phải trổ đường tìm hoa": Tình yêu hồn nhiên, trong sáng, tự do và tha thiết.
    • Hoa tượng trưng cho cái đẹp nhưng dễ phai tàn → Nó dự báo một cuộc đời bão táp của Kiều.
    • "Chẳng là chiêm bao": Băn khoăn về một sự tan vỡ.

⇒ Đoạn thơ thể hiện được tâm trạng và tình cảm của Thúy Kiều. Nàng đã nghe theo tiếng gọi của tình yêu và chính vì thế mà đã hành động mà không cần biết đến thứ lễ giáo phong kiến kia

Tâm trạng và thái độ trân trọng của Kim Trọng

• Nhà thơ dùng những mỹ từ rất đẹp để nói về cảnh tượng ấy : “nhặt thưa”, “lọt”, "hắt hiu". Mọi thứ đều trở nên nhỏ nhẹ, hiền từ trước tình yêu
• Điển cố điển tích: tiếng sen, giấc xòe -> để chỉ giấc mơ được gặp người đẹp của Kim Trọng
• Và đến khi biết là mình không phải là mơ nữa thì Kim Trọng nhanh chóng rước Kiều vào nhà

→ Đoạn thơ là một màn tình yêu giữa nàng và chàng. Thúy Kiều chủ động sang tìm Kim Trọng đủ thấy tình yêu trong nàng đã lớn như thế nào. Kim Trọng thì vốn đã phải lòng nàng nhưng vẫn còn sợ nàng không đồng ý. Hai người nhận ra tình cảm của nhau và chuẩn bị một lễ thề nguyền thiêng liêng hạnh phúc.

"Vội mừng làm lễ rước vào,

Đài sen nối sáp, lò đào thêm hương

Tiên thề cùng thảo một chương

Tóc mây một món dao vàng chia đôi

Vừng trăng vàng vặc giữa trời,

Đinh ninh hai miệng một lời song song.

Tóc tơ cân vặn tấc lóng,

Trăm năm tạc một chữ đổng đốn xương"

• Không gian: Trong nhà giữa một đêm trăng sáng
• Thời gian: đêm tối
• Các hình ảnh:
  • Đài sen, lò đào thêm hương
  • Tiên thề: Tờ giấy viết lời thề
  • Dùng dao vàng cắt tóc thề nguyền

→ Quyết tâm chung đôi

• Ánh trăng: Nhân chứng cho cuộc thề nguyền của đôi trai gái
• Lời thề: Trăm năm bền vững. 
  • Hai miệng một lời song song → Thể hiện sự đồng lòng, một lòng một dạ cho tình yêu này. Đó cũng là một niềm tin vào tình cảm mãi thủy chung sắt son của hai người

⇒ Đó quả là những vần thơ đẹp nhất hay nhất về tình yêu của chàng Kim và nàng Kiều. Chuyện tình của hai người chẳng khác nào cổ tích vậy. Vậy là một buổi thê nguyền đã diễn ra thật thiêng liêng và hạnh phúc. Những tín vật tình yêu cùng những lời nói đồng lòng đã được vầng trăng kia chứng giám.