Soạn bài: Bố cục của văn bản (siêu ngắn)

Đọc văn bản “Người thầy đạo cao đức trọng” và trả lời câu hỏi:

Câu 1: (trang 24 sgk Ngữ văn 8 tập 1):

Văn bản trên có thể chia thành 3 phần:

- Phần 1 (Từ đầu ... không màng danh lợi)

- Phần 2 (tiếp ... không cho ai vào thăm)

- Phần 3 (còn lại)

Câu 2: (trang 24 sgk Ngữ văn 8 tập 1):

Nhiệm vụ của từng phần:

-Phần 1: Giới thiệu thầy giáo Chu Văn An

-Phần 2: Tài năng và cuộc đời thầy Chu Văn An

-Phần 3: Niềm tiếc thương và kính trọng thầy Chu Văn An

Câu 3: (trang 24 sgk Ngữ văn 8 tập 1):

Mối quan hệ giữa các phần trong văn bản trên:

- Mở bài: giới thiệu chủ đề văn bản, khái quát nội dung văn bản.

- Thân bài:Triển khai chủ đề, chứng minh, làm rõ chủ đề đã nêu ở mở bài

- Kết bài: Khái quát, tổng kết chủ đề văn bản.

→ Cả ba phần có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, các phần được sắp xếp theo trình tự logic, thống nhất để chủ đề của văn bản.

Câu 4: (trang 24 sgk Ngữ văn 8 tập 1):

- Bố cục của văn bản là sự tổ chức các đoạn văn thể hiện chủ đề.

- Bố cục văn bản gồm 3 phần: Mở bài, thân bài, kết bài.

- Nhiệm vụ của từng phần:

    + Phần mở bài: nêu chủ đề văn bản

    + Phần thân bài: Trình bày các khía cạnh của chủ đề

    + Phần kết bài: tổng kết chủ đề của văn bản

Các phần của văn abrn có quan hệ chặt chẽ, thống nhất hướng tới làm rõ chủ đề văn bản.

Câu 1: (trang 25 sgk Ngữ văn 8 tập 1):

-Phần thân bài văn bản Tôi đi học kể về những sự kiện: Hồi ức về ngày đầu tiên đi hoc trên đường đến trường, khi đứng trên sân trường, khi vào lớp học

-Các sự kiện này được sắp xếp theo trình tự thời gian và không gian.

Câu 2: (trang 25 sgk Ngữ văn 8 tập 1):

Diễn biến tâm trạng của Hồng trong văn bản Trong lòng mẹ ở phần thân bài:

-Yêu và mong nhớ người mẹ

- Đau đớn và tủi nhục trước sự cay độc của bà cô

-Căm giận những hủ tục đã đày đọa mẹ

-Vững tin về mẹ

-Sung sướng tột cùng khi gặp lại mẹ

Câu 3: (trang 25 sgk Ngữ văn 8 tập 1):

Trình tự miêu tả:

-Miêu tả người:

    + Giới thiệu khái quát về người đó

    + Miêu tả chi tiết ngoại hình: chiều cao, dáng người, khuôn mặt, da…

    + Giọng nói, cử chỉ, hành động

    +Tính cách

-Miêu tả vật:

    + Giói thiệu khái quát vật đó

    + Miêu tả chi tiết hình dáng: khối lượng, màu sắc…

    + Công dụng

    + Tình cảm của con người với vật

-Miêu tả con vật

    + Giới thiệu khái quát con vật đó

    + Miêu tả chi tiết hình dáng: dáng, khuôn mặt, màu lông, đôi mắt…

    + Đặc tính: Tiếng kêu, thói quen

    + Tình cảm của con người và con vật đó

Một số trình tự miêu tả phổ biến: Miêu tả theo trình tự khái quát đến cụ thể, miêu tả từ xa đến gần…

Câu 4: (trang 25 sgk Ngữ văn 8 tập 1):

Cách sắp xếp các sự việc trong văn bản “Người thầy đạo cao đức trọng”:

-Chu Văn An là người “đạo cao”:

    + Học trò theo học rất đông

    + Nhiều người đỗ cao.

    + Vì thế ông được nhà vua “vời ông ra dạy thái tử học”

-Chu Văn An là người “đức trọng”

    + Từ quan về quê vì can gián vua không thành

    + Thẳng thắn chỉ ra cái sai của học trò dù là quan to

Câu 5: (trang 25 sgk Ngữ văn 8 tập 1):

Cách sắp xếp nội dung phần Thân bài của văn bản:

-Nội dung phần thân bài được trình bày theo trình tự tùy thuộc vào kiểu văn bản, chủ đề văn bản.

-Nội dung phần thân bài được sắp xếp theo trình tự thời gian và không gian, sự phát triển của sự việc, mạch suy luận.

Câu 1: (trang 26 sgk Ngữ văn 8 tập 1):

Cách trình bày ý:

a. Trình bày theo trình không gian : từ xa tới gần, từ trong ra ngoài, từ gần ra xa.

- Xa xa từ vệt rừng đen…

- Càng đến gần những đàn chim bay…

- Đứng dưới gốc cây có thể thò tay…

- Xa xa thấp thoáng…

- Đi ba nghìn thước mà vẫn thấy…

b. Trình bày ý theo thứ tự thời gian:

- Từng mùa trong năm

- Từng giờ trong ngày

- Về chiều

- Khi vầng sáng na quạt khép lại dần

c, Trình bày theo chủ đề: nói về trí tưởng tượng của dân gian trong truyện truyền thuyết.

- Cách sắp xếp hợp lí, liên kết chặt chẽ, cân xứng: một bên là lịch sử, một bên là truyền thuyết có cốt lõi lịch sử nhờ tí tưởng tượng của nhân dân.

Câu 2: (trang 27 sgk Ngữ văn 8 tập 1):

Trình bày về lòng thương mẹ của chú bé Hồng ở văn bản Trong lòng mẹ:

- Khi sống trong những lời giả dối, thâm độc, xúc phạm của bà cô:

+ Dù non một năm Hồng không nhận được tin tức của mẹ nhưng em không hề trách hay ghét bỏ mẹ mình.

+ Căm ghét và mong muốn mãnh liệt muốn xóa bỏ những hủ tục đã đày đọa mẹ.

+ Bình tĩnh, tự tin đối đáp lại bà cô dù trong lòng vô cùng tổn thương.

+ Luôn tin rằng mẹ sẽ về mà không cần gửi thư bảo mẹ.

-Khi gặp lại và nằm trong lòng mẹ:

+ Thoáng thấy bóng ai giống mẹ, em đuổi theo ngay.

+ Nhận ra mẹ, em thấy mẹ thật tươi đẹp lạ thường và thấy giây phút đó thật “rạo rực”

+ Được gặp mẹ Hồng sung sướng đến òa khóc, quên những tủi cực đã chịu mà chỉ tận hưởng sự vỗ về, yêu thương của mẹ.

Câu 3: (trang 24 sgk Ngữ văn 8 tập 1):

Cách sắp xếp phần thân bài như trên là không hợp lý.

-Trước hết, cần giải thích nghĩa đen và nghĩa bóng của câu tục ngữ.

-Sau đó chứng minh:

    + Những người thường xuyên chịu khó hòa mình vào đời sống sẽ nắm chắc tình hình, học hỏi được nhiều điều bổ ích

    + Các vị lãnh tụ bôn ba tìm đường cứu nước

    + Trong thời kì đổi mới, nhờ giao lưu với nước ngoài, ta học tập được công nghệ tiên tiến của thế giới.