Soạn văn 8: Thực hành tiếng Việt trang 16, sẽ cung cấp những kiến thức vô cùng hữu ích về bài học này.
Mời các bạn học sinh lớp 8 tham khảo để có thêm những kiến thức hữu ích và cần thiết. Nội dung chi tiết sẽ được đăng tải ngay sau đây.
Soạn bài Thực hành tiếng Việt (trang 16)
Biệt ngữ xã hội
1. Chỉ ra biệt ngữ ở những câu sau và cho biết dựa vào đâu em khẳng định như vậy. Hãy giải nghĩa các biệt ngữ đó.
a. Năm lên sáu, cung thiếu nhi thành phố có cuộc tuyển “gà” khắp các trường tiểu học, tôi cũng được chọn gửi đến lớp năng khiếu.
(Ngô An Kha, Tìm mảnh ghép thiếu)
b. Ôn tập cẩn thận đi em. Em cứ “tủ” như vậy, không trúng đề thì nguy đấy.
Gợi ý:
a.
- Biệt ngữ: gà
- Trong từ điển, “gà” dùng để chỉ một loại gia cầm. Nhưng trong trường hợp này, “gà” được dùng trong ngữ cảnh một cuộc thi được tổ chức.
- “gà”: chỉ những thành viên mới.
b.
- Biệt ngữ: tủ
- Trong từ điển, tủ được dùng để chỉ một đồ vật. Nhưng trong trường hợp này, “tủ” được dùng trong ngữ cảnh học tập, thi cử với đối tượng sử dụng là học sinh.
- “tủ” là những nội dung mà học sinh ôn tập trước kì thi (không ôn tập toàn bộ kiến thức mà chỉ ôn nội dung có thể có trong đề thi).
2. Cái việc lơ đễnh rất hữu ý đó, cái chuyện bỏ quên hộp thuốc lào vẫn là một ám hiệu của Cai Xanh dùng tới mỗi lúc đi tìm bạn để “đánh một tiếng bạc lớn” nghĩa là cướp một đám to.
(Nguyễn Tuân, Một đám bất đắc chí )
Vì sao ở câu trên, người kể chuyện phải giải thích cụm từ “ đánh một tiếng bạc lớn ”? Theo em, tác giả dùng cụm từ đó với mục đích gì?
Gợi ý: Người kể chuyện phải giải thích cụm từ “đánh một tiếng bạc lớn” để người đọc hiểu được ý nghĩa của cụm từ trong ngữ cảnh được sử dụng.
3. Trong phóng sự Tôi kéo xe của Tam Lang (viết về những người làm nghề kéo xe chở người thời trước Cách mạng tháng Tám năm 1945), có đoạn hội thoại:
- Mày đã “ làm xe ” lần nào chưa?
- Bẩm, chúng cháu chưa làm bao giờ cả.
Trong Cạm bẫy người của Vũ Trọng Phụng – một tác phẩm vạch trần trò gian xảo, bịp bợm của những kẻ đánh bạc trước năm 1945 – có câu: Tôi rất lấy làm lạ là vì cứ thấy hai con chim mòng thắng trận, ù tràn đi mà nhà đi săn kia đã phí gần hai mươi viên đạn .
Nêu tác dụng của việc sử dụng biệt ngữ xã hội (in đậm) trong các trường hợp trên. Đọc tác phẩm văn học, gặp những biệt ngữ như thế, việc đầu tiên cần làm là gì?
- Việc sử dụng biệt ngữ xã hội trong các trường hợp trên giúp cho việc diễn tả đời sống của các nhân vật trong tác phẩm một cách sinh động, hấp dẫn hơn.
- Khi đọc tác phẩm văn học, gặp những biệt ngữ như thế, việc đầu tiên cần làm là xác định ý nghĩa của biệt ngữ (dựa vào ngữ cảnh sử dụng, đối tượng sử dụng kết hợp với việc tìm hiểu thông tin liên quan bên ngoài).
4. Chỉ ra biệt ngữ xã hội trong các đoạn hội thoại sau và nhận xét về việc sử dụng biệt ngữ của người nói:
a.
- Cậu ấy là bạn con đấy à?
- Đúng rồi, bố. Nó lầy quá bố nhỉ?
b.
- Nam, dạo này tớ thấy Hoàng buồn buồn, ít nói. Cậu có biết vì sao không?
- Tớ cũng hem biết vì sao cậu ơi.
Gợi ý:
a.
- Biệt ngữ: lầy
- Việc sử dụng biệt ngữ trong trường hợp này là không phù hợp. Vì từ “lầy” là biệt ngữ xã hội được sử dụng trong phạm vi đối tượng là giới trẻ. Còn đối tượng giao tiếp là người bố (khác biệt về tuổi tác) sẽ không hiểu được ý nghĩa của biệt ngữ này.
b.
- Biệt ngữ: hem
- Việc sử dụng biệt ngữ trong trường hợp này là phù hợp. Vì từ “hem” là biệt ngữ xã hội được sử dụng trong phạm vi đối tượng là giới trẻ. Đối tượng giao tiếp ở đây là bạn bè, có thể hiểu được ý nghĩa của biệt ngữ.
