Cờ Ốc tên thật là cờ Ouk Chaktrang, người Việt Nam đọc chữ Ouk thành Ốc nên cờ Ouk Chaktrang được biết đến bằng cái tên Cờ Ốc. Cờ Ốc như một biến thể của Cờ Vua nhưng có rất nhiều điểm tương đồng.

Cờ Vua và Cờ Ốc đều có bàn cờ gồm 64 ô. Mỗi người chơi đều có 16 quân cờ cho mình. Cờ Ốc cũng có 8 con tốt, 2 con xe, 2 con mã, 2 con tượng, 1 con hậu và 1 con vua. Tuy nhiên 8 quân hàng dưới cùng bàn cờ sẽ gồm: xe, tượng, mã, hậu, vua và thứ tự đứng giống như Cờ Vua. Còn 8 quân tốt xếp ở hàng trên nhưng lại cách một hàng, thay vì đứng sát hàng dưới như trong Cờ Vua.

Hướng dẫn cách di chuyển trong Cờ Ốc

Quân hậu và quân tượng trong Cờ Ốc không có nhiều quyền năng như trong Cờ Vua, quân hậu tuy có thể đi thẳng hoặc đi chéo, nhưng mỗi nước chỉ được đi một ô chứ không thể đi nhiều ô như trong Cờ Vua. Quân tượng chỉ đi chéo được một ô còn quân vua đi như vua trong Cờ Vua, nhưng nước đầu được đi như mã. Quân tốt, mã và xe vẫn đi giống Cờ Vua. Riêng tốt sẽ được phong khi tiến lên hàng số 6.

Cách xếp quân cờ trong Cờ Ốc

Vị trí xuất phát ban đầu của cờ ốc khác ở chỗ hai vua được đặt chéo nhau, chứ không đối diện nhau như cờ vua. Các quân tốt cũng được đặt ở hàng ngang thứ ba và thứ sáu, thay vì thứ hai và thứ bảy như cờ vua. Cờ ốc không có những nước đặc biệt như nhập thành, bắt tốt qua đường, hay tốt đi hai ô lúc ban đầu.

Vua trong trong cờ ốc di chuyển giống cờ vua, nhưng nước đầu tiên có thể đi như một quân mã.

Hậu trong cờ ốc lại nằm trong nhóm yếu, do mỗi lần chỉ được đi chéo một ô, giống quân sĩ trong cờ tướng. Ở nước đi đầu tiên, hậu có thể tiến hai ô như tốt, với điều kiện quân tốt trước mặt đã di chuyển.

Tượng đi gần giống hậu, nhưng thêm một lựa chọn là tiến thẳng về phía trước một ô.

Cách di chuyển của mã và xe trong cờ ốc không có gì khác cờ vua. Điều đó có nghĩa xe mạnh nhất trên bàn cờ, do là quân duy nhất không bị giới hạn số ô trong mỗi lượt đi. Nó có thể đi từ hàng một lên hàng tám chỉ trong một nước, trong khi các quân còn lại mất ít nhất bốn nước trở lên.

Tốt (cá) trong cờ ốc cũng đi thẳng một ô, ăn chéo một ô, không đi lùi. Nhưng khi đến hàng sáu, cá được coi là "vượt vũ môn", trở thành cá thăng cấp. Khi đó, nó có khả năng di chuyển và ăn quân giống hậu trong cờ ốc, tức là đi chéo một ô và có thể đi lùi. Số cá được phép thăng cấp không giới hạn, lên đến tám quân.

Luật chơi Cờ Ốc

Trong cờ ốc, kỳ thủ sẽ thắng khi chiếu hết đối phương, hoặc đối thủ hết thời gian, cũng như cờ vua.

Quy tắc săn vua gồm hai loại, đầu tiên là trong trường hợp không bên nào còn tốt ban đầu, tức là chúng bị bắt hết hoặc đã thành cá thăng cấp. Khi đó, bên yếu thế có thể hô thành tiếng để đối thủ bắt đầu săn vua. Trong 64 nước kế tiếp, nếu bên ưu thế không thể chiếu hết, ván cờ sẽ hoà.

Quy tắc săn vua thứ hai là khi bên yếu thế chỉ còn quân vua trên bàn cờ. Họ cũng sẽ bắt đầu đếm từ tổng số quân trên bàn cờ cộng thêm 1. Nhưng bên ưu thế có bao nhiêu nước đi để chiếu hết còn phải phụ thuộc vào số quân họ có trên bàn cờ. Nếu bên ưu còn hai xe, số nước đi là 8 trừ tổng số quân trên bàn cờ. Nếu còn một xe, số nước là 16 trừ tổng số quân trên bàn cờ. Nếu còn hai tượng, số nước là 22 trừ tổng số quân trên bàn cờ. Nếu còn hai mã, số nước là 32 trừ tổng số quân trên bàn cờ. Nếu còn một tượng, số nước là 44 trừ tổng số quân trên bàn cờ. Nếu còn một mã hoặc một hậu, số nước là 64 trừ tổng số quân trên bàn cờ.

Chẳng hạn bên ưu còn hai xe lúc đối thủ bắt đầu đếm, họ sẽ phải chiểu hết trong bốn nước kế tiếp. Khi đó, bên yếu thế bắt đầu đếm từ 5 đến 8 (do còn bốn quân trên bàn cờ), chứ không phải từ 1. Chẳng hạn bên ưu còn hai tượng, hai mã, năm tốt, một hậu, bên yếu thế sẽ đếm từ 13 đến 22 (do còn 12 quân trên bàn). Khi đó, bên ưu sẽ phải chiếu hết sau 10 nước.

Trong lúc bên yếu đưa vua chạy trốn mà bắt được một quân của đối thủ, họ sẽ không phải đếm lại từ đầu.