Dàn ý phân tích nhân vật Chí Phèo tuyển chọn 5 mẫu dàn ý chi tiết nhất. Qua đó, giúp các em học sinh lớp 11 có thêm nhiều tài liệu học tập, nắm được các luận điểm, luận cứ quan trọng để biết cách viết bài văn phân tích nhân vật hay đầy đủ các ý.
Hình tượng nhân vật Chí Phèo đế lại trong lòng người đọc nhiều niềm xúc động và lòng cảm thông sâu sắc đối với những kiếp người tàn tạ trước Cách mạng tháng Tám. Nhân vật Chí Phèo trong trang văn của Nam Cao giúp người sau hiểu được phần nào cuộc sống cơ khổ, chà đạp, hủy hoại con người đến tận cùng. Ngoài ra các em xem thêm: phân tích tác phẩm Chí Phèo, Diễn biến tâm trạng của Chí Phèo sau khi gặp Thị Nở, Cảm nhận nhân vật Chí Phèo và nhiều bài văn hay khác tại chuyên mục Văn 11.
Dàn ý phân tích nhân vật Chí Phèo
Dàn ý nhân vật Chí Phèo - Mẫu 1
I. Mở bài
- Vài nét về Nam Cao và truyện ngắn Chí Phèo: Một nhà văn như một tấm gương lớn về nhà văn-chiến sĩ, lòng say mê nghề nghiệp và tinh thần trách nhiệm. Chí Phèo là một tác phẩm tiêu biểu kết tinh tài năng nghệ thuật của ông
- Trong truyện ngắn, hình tượng trung tâm Chí Phèo là một nhân vật với nhiều bi kịch của kiếp người để lại trong lòng độc giả những dư âm sâu sắc
II. Thân bài
1. Hoàn cảnh Chí Phèo xuất hiện
- “Hắn vừa đi vừa chửi..”.: sự xuất hiện tự nhiên
- Qua tiếng chửi, chân dung nhân vật hiện lên:
- Kẻ lưu manh cứ rượu vào là chửi
- Đằng sau đó thấy Chí Phèo la nạn nhân ra sức cựa quậy, mong muốn được coi là người bình thường
2. Lai lịch, cuộc đời Chí Phèo trước khi ở tù
- Hoàn cảnh xuất thân: không cha, không mẹ, không nhà, không cửa, không một tấc đất cắm dúi cũng không có
- Tuy vậy, Chí vẫn giữ những phẩm chất tốt đẹp:
- Là một con người lương thiện: đi ở hết nhà này đến nhà khác, cày thuê cuốc mướn để kiếm sống ⇒ làm ăn chân chính
- Từng mơ ước giản dị về cuộc sống gia đình: có một ngôi nhà nho nhỏ, chồn cày thuê cuốc mướn… ⇒ Chí Phèo là một người lương thiện.
- Có lòng tự trọng: Bà ba Bá Kiến gọi lên đấm lưng, bóp chân, Chí cảm thấy nhục ⇒ Là người có ý thức về nhân phẩm.
⇒ Chí Phèo có đủ điều kiện để sống cuộc sống yên bình như bao người khác, quãng đời lương thiện của Chí kéo dài trong khoảng 20 năm đầu
3. Sự biến đổi của Chí Phèo sau khi ra tù
- Sự kiện Chí Phèo bị bắt vào tù:
- Vì Bá Kiến ghen với vợ hắn.
- Chế độ nhà tù thực dân đã biến Chí trở thành “con quỷ dữ của làng Vũ Đại”
- Hậu quả của những ngày ở tù:
- Hình dạng: “Cái đầu trọc lốc, hàm răng cạo trắng hớn, cái mặt thì câng câng đầy những vết sứt sẹo, hai con mắt gườm gườm” ⇒ Chí Phèo đánh mất nhân hình.
- Nhân tính: du côn, du đãng, triền miên trong cơn say, đập đầu, chửi bới, phá phách và làm công cụ cho Bá Kiến ⇒ Chí Phèo đã đánh mất nhân tính.
- Quá trình tha hóa của Chí Phèo: Đến nhà Bá Kiến trả thù ⇒ Chí mắc mưu, trở thành tay sai cho Bá Kiến
⇒ Chí đã bị cướp đi cả nhân hình lẫn nhân tính, là điển hình cho hình ảnh người nông dân bị đè nén đến cùng cực
4. Cuộc gặp gỡ giữa Chí Phèo và Thị Nở
- Tình yêu thương mộc mạc, chân thành của Thị Nở - đã đánh thức bản chất lương thiện của Chí Phèo:
- Về nhận thức: Nhận biết được mọi âm thanh trong cuộc sống.
- Nhận ra bi kịch trong cuộc đời của mình và sợ cô đơn, cô độc
- Về ý thức: Chí Phèo thèm lương thiện và muốn làm hòa với mọi người.
- Hình ảnh bát cháo hành là hình ảnh độc đáo, chân thật và giàu ý nghĩa:
Lần đầu tiên và cũng là lần cuối cùng Chí được ăn trong tình yêu thương và hạnh phúc.
⇒ Chí Phèo đã hoàn toàn thức tỉnh
5. Bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người
- Nguyên nhân: do bà cô Thị Nở không cho Thị lấy Chí Phèo → định kiến của xã hội .
- Diễn biến tâm trạng của Chí Phèo:
- Lúc đầu: Chí ngạc nhiên trước thái độ của Thị Nở
- Sau Chí hiểu ra mọi việc: Tuyệt vọng, Chí uống rượu rồi xách dao đên nhà Bá Kiến đâm chết Bá Kiến và tự sát.
- Ý nghĩa hành động đâm chết Bá Kiến và tự sát của Chí:
- Đâm chết Bá Kiến là hành động lấy máu rửa thù của người nông dân thức tỉnh về quyền sống.
- Cái chết của Chí Phèo là cái chết của con người trong bi kịch đau đớn trên ngưỡng cửa trở về cuộc sống làm người.
6. Nghệ thuật xây dựng nhân vật
- Xây dựng nhân vật điển hình trong hoàn cảnh điển hình
- Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật
- Ngôn ngữ mộc mạc, giản dị
III. Kết bài
- Khái quát lại những nét tiêu biểu dựng lên hình tượng Chí Phèo
- Liên hệ trình bày cảm nhận của bản thân về nhân vật này
Dàn ý nhân vật Chí Phèo - Mẫu 2
1. Mở bài
– Nam Cao là nhà văn hiện thực phê phán xuất sắc của văn học Việt Nam,
– Sáng tác của ông nói về những số phận nhỏ bé trong xã hội, đặc biệt là người nông dân.
– Chí Phèo là tác phẩm thể hiện hình ảnh của người nông dân trước Cách mạng tháng Tám bị thực dân phong kiến làm cho tha hóa nhân hình, nhân tính.
2. Thân bài
a) Chí Phèo, người nông dân lương thiện:
- Sinh ra là đứa trẻ mồ côi, bị bỏ rơi, sống vất vưởng.
- Lớn lên làm canh điền cho Bá Kiến, là người khỏe mạnh, chịu khó, “hiền lành như đất”.
- Có ước mơ và hạnh phúc bình dị.
- Có lòng tự trọng.
b) Chí Phèo, tên lưu manh, con quỷ dữ của làng Vũ Đại
- Bị Bá Kiến đẩy vào nhà tù thực dân.
- Người nông dân lương thiện bị nhà tù làm cho tha hóa cả về nhân hình và nhân tính.
=> Chí Phèo là hiện tượng có tính quy luật của xã hội đương thời, là sản phẩm của tình trạng đè nén, áp bức của nông thôn trước Cách mạng tháng Tám.
c) Chí Phèo, bi kịch của người sinh ra là người nhưng không được là người
- Cuộc gặp gỡ với thị Nở đã đánh thức phần người trong Chí.
- Chí thức tỉnh, khát khao được sống lương thiện, được trở về với cuộc sống đời thường, thực hiện những ước mơ bình dị. Biểu hiện cho sự thức tỉnh là Chí nhận ra mình đã già, nhận ra được những âm thanh của cuộc sống đời thường.
- Thế nhưng bị từ chối quyền làm người và chịu một kết cục bi thảm khi Thị nghe lời bà cô từ chối sống cùng Chí. Bà cô chính là đại diện cho rào cản xã hội, là tiếng nói đại diện cho thành kiến của xã hội đương thời khiến Chí rơi vào đau đớn, tuyệt vọng đến cùng cực.
- Kết cục bi thảm của Chí: Trong bế tắc, Chí ý thức được kẻ đã cướp đi bộ mặt và linh hồn của con người Chí chính là Bá Kiến. Chí đã đến trả thù, tiêu diệt Bá Kiến và tự kết liễu đời mình.
d) Đánh giá
– Nghệ thuật: Giọng kể đa thanh, khắc họa nhân vật độc đáo, xây dựng tình huống truyện hấp dẫn, hợp lý.
– Nội dung: Qua nhân vật Chí Phèo, Nam Cao đã thể hiện giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo mới mẻ. Vạch trần tội ác của bọn thực dân phong kiến đồng thời thể hiện niềm tin vào sức mạnh của tình người, vào nhân tính và bản chất con người.
3. Kết bài
– Chí Phèo đã trở thành hình tượng của người nông dân trước Cách mạng Tháng Tám trong văn học hiện thực phê phán Việt Nam.
– Giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo được thể hiện thông qua nhân vật Chí Phèo đã đưa tác phẩm trở thành kiệt tác số một của Nam Cao, khẳng định tên tuổi của ông trong nền Văn học Việt Nam.
Dàn ý phân tích nhân vật Chí Phèo - Mẫu 3
I. Mở bài
- Chí Phèo thật sự là một kiệt tác trong văn xuôi đương thời, là đỉnh cao trong sự nghiệp sáng tác của nhà văn Nam Cao.
- Ngòi bút Nam Cao có những quan tâm, những khám phá riêng về số phận người lao động bị chà đạp. Hình tượng nhân vật Chí Phèo - một điển hình nghệ thuật bất hủ trong văn xuôi Việt Nam - đã thể hiện cái nhìn đầy đủ mới mẻ, độc đáo có chiều sâu trong thể hiện nỗi khổ con người đó của Nam Cao.
II. Thân bài
1. Chí Phèo bị hủy hoại nhân hình, tước đoạt nhân tính
a. Chí Phèo bị hủy hoại nhân hình
- Ngay từ khi chào đời, Chí Phèo là một đứa con hoang, bị bỏ rơi bên một lò gạch cũ. Được dân làng nuôi, Chí Phèo, lớn lên như cây cỏ, tuổi thơ hết đi ở nhà này lại đi ở nhà nọ, tuổi thanh niên ra sức làm thân trâu ngựa cho nhà lí Kiến. Vì một chuyện ghen tuông vớ vẩn, bá Kiến đã nhẫn tâm đẩy Chí Phèo vào tù. Sau bảy, tám năm biệt tích trở về làng, Chí Phèo đã hoàn toàn biến đổi. Ngoại hình thật kinh tởm, cái đầu thì trọc lóc, cái răng cạo trắng hớn, cái mặt thì đen và rất cơng cơng, hai mắt gườm gườm trông gớm chết. Chí Phèo chuyên đập đầu, rạch mặt và đâm chém người cho nên cúi mặt hắn vàng mà lại muốn xạm màu gio, nó vằn dọc vằn ngang, không thứ tự, biết bao nhiêu là sẹo.
b. Chí Phèo bị tước đoạt nhân tính
- Từ lúc về làng, Chí Phèo hoàn toàn không kiểm soát được hành động của mình. Khi mua chịu rượu, bà hàng ngần ngừ không muốn đưa thì hắn rút bao diêm, đánh cái xòe, châm lên mái lều của mụ. Mụ hoảng hốt kêu gọi om sòm, vội dập tắt được ngọn lửa mới chạy, rồi khóc lóc mêu mêu, mụ đưa ra chai rượu.
- Chí Phèo hoàn toàn bị tha hóa, hành động như người mất trí. Bao nhiêu việc ức hiếp, phá phách, đâm chém, mưu hại, người ta giao cho hắn làm. Trong cơn say, Chí Phèo hành động tàn bạo như một con quỷ dữ, hoàn toàn mất nhân tính. Những cơn say của hắn tràn cơn này sang cơn khác, thành một cơn say, mênh mông, hắn ăn trong lúc say, uống rượu trong lúc say, để rồi say nữa, say vô tận (…). Hắn biết đâu đã phá bao nhiêu cơ nghiệp, đập nát bao nhiêu cảnh yên vui, đạp đổ bao nhiêu hạnh phúc, làm chảy máu và nước mắt của bao nhiêu người lương thiện!.
2. Quá trình thức tỉnh của Chí Phèo
- Trong tâm hồn tưởng chừng như chai đá, thậm chí bị huỷ hoại hoàn toàn của Chí Phèo, bản chất lương thiện ngày thường bị che lấp đi, vẫn le lói một ánh lương tri, sẽ bừng sáng khi gặp được cơ hội. Lúc được thị Nở chăm sóc, Chí Phèo rất ngạc nhiên vì xưa nay, nào hắn có thấy ai tự nhiên cho cái gì. Hắn phải dọa nạt hay giật cướp mới có.
- Tình cảm chân thật của thị Nở đã khơi dậy ý thức và lương tâm của Chí Phèo. Từ lúc này, Chí mới ý thức tình trạng tha hóa của mình và bi kịch bắt đầu diễn ra trong đời sống nội tâm.
- Sau khi được thị Nở chăm sóc, lần đầu tiên khi tỉnh giấc, Chí Phèo bâng khuâng nghe tiếng chim hót, tiếng cười nói của những người đi chợ thì niềm ao ước có một gia đình nho nhỏ bừng lên. Hắn có thể tìm bạn được, sao lại chỉ gây kẻ thù?
- Bản chất tốt đẹp của người lao động thức tỉnh trong lòng Chí: “Trời ơi. Hắn thèm lương thiện, hắn muốn làm hòa với mọi người biết bao!… Người ta sẽ nhận hắn vào cái xã hội bằng phẳng, thân thiện của những người lương thiện”.
3. Bi kịch bị tước bỏ quyền làm người
- Chí Phèo tha thiết muốn trở về sống lương thiện với mọi người, nhưng tất cả làng Vũ Đại đều sợ hãi, xa lánh anh ta. Thị Nở lại “cắt đứt” với Chí Phèo. Chí lại rơi vào tình thế hoàn toàn tuyệt vọng: Sống lương thiện thì không được chấp nhận, làm lưu manh như cũ thì không thể và cũng không muốn.
- Những lời lẽ cuối cùng của Chí Phèo bộc lộ tất cả bi kịch nội tâm đó: “Tao muốn làm người lương thiện (…). Không được! Ai cho tao lương thiện? Làm thế nào cho mất được những mảnh chai trên mặt này! Tao không thể là người lương thiện được nữa. Biết không!”.
- Cuối cùng, Chí Phèo đã đâm chết Bá Kiến, kẻ đã gây ra bi kịch đời Chí, rồi tự sát.
III. Kết bài
- Tác phẩm Chí Phèo mang giá trị nhân đạo sâu sắc, thể hiện ở tấm lòng yêu thương trân trọng của Nam Cao đối với những người khốn khổ. Tác giả phát hiện những phần sâu kín nhất trong tâm hồn của họ, những gì còn lại của tình người, sự khát khao hạnh phúc, ước muốn yêu thương, nhất là quyền được làm người lương thiện.
Chí Phèo là tiếng kêu cứu thiết tha của những người bất hạnh: Hãy bảo vệ và đấu tranh cho quyền được làm người của những con người lương thiện, để họ được sống và sống hạnh phúc, không còn những thế lực đen tối của xã hội đẩy họ vào chỗ mất cả nhân hình lẫn nhân tính đầy bi kịch xót xa.
Xem thêm Phân tích nhân vật Chí Phèo
Dàn ý phân tích nhân vật Chí Phèo - Mẫu 4
I. Mở bài
- Giới thiệu nhà văn Nam Cao, truyện ngắn Chí Phèo.
- Dẫn dắt giới thiệu: nổi bật trong tác phẩm là nhân vật Chí Phèo.
II. Thân bài
1. Hoàn cảnh, xuất thân của Chí Phèo
- Xuất thân: tứ cố vô thân, không nhà cửa…
- Một anh nông dân hiền lành, lương thiện:
- Chăm chỉ, thật thà: Đi ở hết nhà này đến nhà khác, cày thuê cuốc mướn để kiếm sống.
- Mơ ước bình dị: có một ngôi nhà nho nhỏ, chồng cày thuê cuốc mướn vợ dệt vải…
- Sống có lòng tự trọng: Bà ba - vợ Bá Kiến gọi lên đấm lưng, bóp chân, Chí chỉ cảm thấy nhục hơn là thấy thích.
=> Chí Phèo có đủ điều kiện để sống cuộc sống yên bình như bao người khác, quãng đời lương thiện của Chí kéo dài trong khoảng 20 năm đầu
2. Quá trình tha hóa của Chí Phèo
a. Chí Phèo bị bắt vào tù
- Chí Phèo làm thuê cho nhà Bá Kiến.
- Vì một chuyện ghen tuông không đâu, Bá Kiến đã đẩy Chí vào tù.
- Nhà tù thực dân đã biến Chí trở thành “con quỷ dữ của làng Vũ Đại”.
b. Sau khi ra tù
- Ngoại hình thay đổi: “Cái đầu trọc lốc, hàm răng cạo trắng hớn, cái mặt thì câng câng đầy những vết sứt sẹo, hai con mắt gườm gườm”.
- Nhân tính: du côn, du đãng, triền miên trong cơn say, đập đầu, chửi bới, phá phách, đến đòi nợ bá Kiến nhưng lại trở thành tay sai cho hắn.
c. Cuộc gặp gỡ giữa Chí Phèo và Thị Nở
- Tình yêu thương mộc mạc, chân thành của Thị Nở - đã đánh thức bản chất lương thiện của Chí Phèo:
- Nhận biết được mọi âm thanh trong cuộc sống.
- Nhận ra bi kịch trong cuộc đời của mình và sợ cô đơn, cô độc
- Chí Phèo thèm lương thiện và muốn làm hòa với mọi người.
- Hình ảnh bát cháo hành là hình ảnh độc đáo, chân thật và giàu ý nghĩa:
- Lần đầu tiên và cũng là lần cuối cùng Chí được ăn trong tình yêu thương và hạnh phúc.
- Bát cháo chứa đựng tình yêu thương của thị Nở đã đánh thức phần người trong Chí.
4. Bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người
- Nguyên nhân: Do bà cô Thị Nở không cho Thị lấy Chí Phèo (đại diện cho những định kiến trong xã hội xưa).
- Diễn biến tâm trạng của Chí Phèo:
- Lúc đầu: Chí ngạc nhiên trước thái độ của Thị Nở
- Sau Chí hiểu ra mọi việc: Tuyệt vọng, Chí uống rượu rồi xách dao đên nhà Bá Kiến đâm chết Bá Kiến và tự sát.
- Ý nghĩa hành động đâm chết Bá Kiến và tự sát của Chí:
- Đâm chết Bá Kiến là hành động lấy máu rửa thù của người nông dân thức tỉnh về quyền sống.
- Cái chết của Chí Phèo là cái chết của con người trong bi kịch đau đớn trên ngưỡng cửa trở về cuộc sống làm người.
5. Nghệ thuật
- Xây dựng nhân vật điển hình trong hoàn cảnh điển hình
- Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật
- Ngôn ngữ mộc mạc, giản dị
III. Kết bài
- Khái quát hình tượng nhân vật Chí Phèo.
- Cảm nhận chung về nhân vật Chí Phèo.
Xem thêm Phân tích quá trinh tha hóa của Chí Phèo
Dàn ý phân tích nhân vật Chí Phèo - Mẫu 5
I. Mở bài
- Giới thiệu đôi nét về nhà văn Nam Cao - một trong những nhà văn hiện thực xuất sắc của Việt Nam trước Cách mạng.
- Giới thiệu về truyện ngắn Chí Phèo, đặc biệt là hình tượng nhân vật Chí Phèo.
II. Thân bài
1. Trước khi đi tù
- Xuất thân: Không cha mẹ, không nhà cửa - lớn lên bằng lòng thương của người dân trong làng.
- Tình cách:
- Mơ ước bình dị: có một ngôi nhà nho nhỏ, vợ dệt vải, chồng cày thuê cuốc mướn…
- Sống có lòng tự trọng: Bà ba - vợ Bá Kiến gọi lên đấm lưng, bóp chân, Chí chỉ cảm thấy nhục hơn là thấy thích.
2. Sau khi đi ở tù về
- Ngoại hình: “Cái đầu trọc lốc, hàm răng cạo trắng hớn, cái mặt thì câng câng đầy những vết sứt sẹo, hai con mắt gườm gườm”.
- Tính cách: cộc lộc, hung hãn tìm đến nhà bá Kiến đòi nợ.
- Quá trình tha hóa của Chí Phèo:
- Sau khi về làng một ngày, Chí Phèo uống rượu thật say rồi đến thẳng nhà bá Kiến, gọi tên tục hắn ra mà chửi. Bá Kiến cáo già đã dùng lời lẽ ngon ngọt và tiền bạc để dụ dỗ, mua chuộc, biến Chí Phèo thành tay sai cho hắn. Như vậy, Chí Phèo không trả được mối thù mà còn bị bá Kiến ràng buộc, chi phối.
- Chán cảnh sống cô độc, vật vờ, túng quẫn, Chí Phèo lại đến gặp bá Kiến để xin được đi ở tù. Bá Kiến nắm được chỗ yếu của Chí Phèo nên dùng miếng mồi vật chất để dụ dỗ Chí Phèo lao sâu vào con đường làm tay sai cho hắn, triệt hạ các phe đảng nghịch trong làng. Mối thù vẫn còn nguyên mà Chí Phèo lại bị thua chuộc, tiếp tục mắc vào âm mưu thâm độc của bá Kiến.
=> Chí Phèo đã trở thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại.
3. Sau khi gặp thị Nở
- Mối tình với Thị Nở đã làm bừng thức lương tri của Chí Phèo. Hắn khao khát được sống, được yêu thương.
- Nhưng đến khi bị hắt hủi, ruồng bỏ, Chí Phèo tuyệt vọng và căm phẫn, tìm đến bá Kiến để giết hắn. Mối thù đã được trả bằng chính mạng sống của Chí Phèo.
III. Kết bài
- Khái quát lại về nhân vật Chí Phèo - nhân vật chính của tác phẩm.
- Cảm nhận chung về nhân vật Chí Phèo.
