Cách thay thế từ/cụm từ trong bài nghị luận văn học là tài liệu vô cùng hữu ích, giúp lối viết văn của các bạn học sinh trở nên trau chuốt, mượt mà, tạo thiện cảm cho người đọc.
Chắc hẳn mỗi chúng ta khi viết nghị luận văn học, không ít lần các bạn đã phải lặp lại nhiều lần cụm từ tác giả, tác phẩm,“đoạn thơ, hoàn cảnh sáng tác, miêu tả, … khiến bài văn trở nên tẻ nhạt và rập khuôn. Vì vậy với cách thay thế từ, cụm từ trong bài nghị luận văn học dưới đây sẽ giúp các bạn cải thiện vốn từ. Các bạn hãy học thuộc ngay các cụm từ trên và vận dụng chúng vào bài thi đảm bảo bài viết sẽ bớt lặp lại từ và tạo điểm sáng để khiến thầy cô thích thú. Ngoài ra các bạn xem thêm cách viết đoạn văn nghị luận 200 chữ, cách làm bài văn nghị luận văn học.
Cách thay thế từ/cụm từ trong bài nghị luận văn học
1. Thay thế từ trong tác phẩm
Từ thay thế | Các từ được thay thế |
Tác phẩm | - Những trang văn, trang thơ
- Đứa con tinh thần của người nghệ sĩ
- Chìa khóa mở cửa tâm hồn
- Bài thơ, câu chuyện
- Tuyệt tác văn chương
- Áng văn, áng thơ
- Thi phẩm
- Công trình sáng tạo nghệ thuật
- Sản phẩm lao động nghệ thuật
|
Tác giả | - Người sáng tác
- Người sáng tạo
- Nhà văn, nhà thơ
- Thi sĩ, thi nhân
- Văn nhân, người nghệ sĩ
- Cây bút, người chắp bút, ngòi bút
- Gọi bằng tên riêng (ví dụ Tô Hoài)
- Gọi bằng tên Hiệu
- Gọi bằng vị trí (ví dụ Xuân Diệu Ông hoàng thơ tình)
- Người viết
- Nhà văn tài năng
- Người tạo nên tác phẩm
- Nhà văn xuất sắc
- Người sáng tác
- Nhà văn nổi tiếng
- Nhà văn danh tiếng
|
Người đọc | - Người đồng sáng tạo cùng tác giả
- Tri âm tri kỉ của nhà văn
- Người giải mã tác phẩm
- Người đối thoại với tác phẩm
- Người giao tiếp với nhà thơ, nhà văn qua lớp ngôn từ
- Người nối dài sức sống của tác phẩm
|
Con người | - Loài người
- Bản thể
- Cá thể
- Cộng đồng
- Nhân loại
- Người ta
|
Cảm xúc | - Tâm tư tình cảm
- Tâm tình
- Tiếng nói nội tâm
- Tiếng nói bên trong
- Thế giới tâm hồn
|
Hoàn cảnh sáng tác | - Tác phẩm ra đời trong
- Chính là mãnh đất hiện thực màu mỡ để nhà văn, nhà thơ viết nên tác phẩm
- Những vần thơ, trang truyện đã nãy nở từ trong...
|
Thời kì trung đại | - Thời đại phong kiến
- Xã hội cũ
- Thời của những ước lệ, tượng trưng lên ngôi
- Thời đại mà tính quy phạm và sùng cổ được đề cao
- Thời đại với những rường mối phong kiến trói buộc con người
|
Thời kì kháng chiến | - Thời của chiến tranh bay trắng cả trời xanh
- Trong không khí quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh
- Thời của mưa bom đạn nổ
|
Phê phán, lên án | - Tố cáo
- Phanh phui
- Mổ xẻ
- Vạch trần
- Phơi bày
- Bày tỏ thái độ bất mãn
- Bày tỏ thái độ căm phẫn
|
Miêu tả | - Khắc họa…
- Phác thảo…
- Giọt mồ hôi đã rơi trên “cánh đồng” trắng muốt để cho hạt mầm của tác giả đâm chồi, nảy lộc và khi mùa đến chúng đã đơm hoa kết trái với “hình tượng nhân vật”/“bức tranh thiên nhiên, con người, xã hội” bằng những nét vẽ…
- Người nghệ sĩ ấy đã dùng tài năng điều khiển con chữ của mình để tạo ra một …
- Men say của cảm hứng chính là chất liệu tốt nhất để tác giả nâng bút khám phá ….
|
Cảm nhận, cảm thấy | - Rung động với …
- Thấu hiểu những …
- Khi trái tim rung ngân từng nhịp với những đau buồn/nhớ nhung,... [những trạng thái cảm xúc] khôn xiết của tác giả là lúc chúng ta đã đặt chân vào thế giới của …
- Nếu không thả hồn mình vào tận cùng của những con chữ làm sao ta có thể cùng cười, cùng khóc với những …
|
Đúng vậy | - Thật công bằng khi cho rằng …
- Không phải ngẫu nhiên khi đánh giá …
- Người nghệ sĩ ấy đã đúng khi …
- Vạn vật sinh ra đều được vận hành theo quy luật của vũ trụ, cũng giống như mặt trời, mặt trăng chẳng chiếu sáng riêng ai và chúng ta không sai khi khẳng định ….
|
Tác dụng của nó là | - Lắng đọng trong từng câu văn... người đọc cảm nhận được, phải chăng qua chi tiết... ta thấy, Bề sâu bề xa của... phải chăng đó là,...
- Phủi lớp bụi của ngôn từ trên bề mặt, ta bắt gặp…
- Lắng đọng hồn mình trong từng câu thơ câu văn/ chi tiết/ hình ảnh, người đọc nhận ra…
- “Chi tiết nhỏ làm nên nhà văn lớn” và phải chăng chi tiết này đã chứa đựng…
- “Thơ là một bức họa để cảm nhận thay vì để ngắm” (Leonardo De Vinci), đằng sau hình ảnh/ câu thơ bạn có cảm nhận được…
- Ngôn từ được ví như chồi non lộc biếc, nảy nở ra những đóa hoa thơm ngát, hoa ấy nở từ chi tiết/ câu thơ hình ảnh này chính là…
|
Ý kiến hoàn toàn đúng đắn | - Nhận định là một chân lý muôn thuở
- Câu nói đã góp phần đưa ra cái nhìn toàn diện và chính xác
- Ý kiến đã làm sâu sắc và hoàn chỉnh về…
- Ý kiến như một lời khẳng định vững chắc
- Lời phát biểu thật tiêu biểu và xác đáng
|
Thứ nhất, thứ hai, thứ ba, … | - Không những thế mà còn …
- Khơi dòng cảm xúc …
- Sự say mê, nhiệt huyết đã chắp cánh cho người nghệ sĩ khi viết …
- Theo dấu chân của người nghệ sĩ, ta tiếp tục khám phá …
- Lần mở từng trang sách đã cũ nhưng ta lại thấy lấp lánh “những bụi vàng” …
|
2. Các từ thay thế theo tên tác giả
STT | TÊN TÁC GIẢ | TỪ THAY THẾ |
1 | Kim Lân | - Nhà văn của “quý hồ tinh, bất quý hồ đa”;
- Nhà văn tiền chiến, với thế giới người bé mọn;
- Một cây bút truyện ngắn tài năng (GS, TS Trần Đăng Suyền);
- Người con xứ Kinh Bắc;
- Nhà văn của làng quê, ruộng đồng;
- Nhà văn của gốc lúa nương dâu; …
|
2 | Tô Hoài | - Cây đại thụ của nền văn chương, một đời cần cù đi và viết;
- Người con mảnh đất ven đô;
- Hạt ngọc văn đàn Việt Nam;
- Tô Hoài - một từ điển sống, một pho sách sống;
- Nhà Hà Nội học;
- Người bạn đường thân thiết của mọi lứa tuổi;
- Một cây bút cự phách;...
|
3 | Nguyễn Minh Châu | Người mở đường tinh anh và tài năng; Kẻ nâng giấc cho những người cùng đường, tuyệt lộ, bị cái ác hoặc số phận đen đủi dồn đến chân tường; Nhà văn suốt đời đi tìm hạt ngọc ẩn giấu trong bề sâu tâm hồn con người; Ngọn cờ đầu của nền văn học đổi mới; Người nhận thức thấu triệt về con người; Người dứt khoát vứt bỏ các nguyên tắc lí thuyết giáo điều trong văn nghệ đương thời; Nhà văn của những trăn trở tìm tòi hướng sáng tác mới; … |
4 | Nguyễn Tuân | - Ông vua tùy bút;
- Người phu chữ;
- Một người “An Nam hoàn toàn”;
- Con người rất mực tài hoa;
- Người đi tìm và sáng tạo cái đẹp;
- Con chiên của chủ nghĩa xê dịch;
- Người săn tìm cái đẹp, cái thật;
- Từng là một nhà duy mỹ có hạng, môn đệ trung thành của thuyết Nghệ thuật vị nghệ thuật;
- Phù thủy ngôn từ;
- Một diễn viên tay ngang;
- Chuyên viên cao cấp tiếng việt;
- Người thợ kim hoàn của chữ;...
|
5 | Hoàng Phủ Ngọc Tường | - Một cây bút đa tài;
- Người con xứ Huế;
- Nhà văn đi cùng những dòng sông kỉ niệm;
- Một người đã chiêm nghiệm trong im lặng và trong sương khói chỉ để giữ lại những nét đẹp sâu thẳm của thiên nhiên;
- Cây bút chứa chan tình cảm; Người một đời gắn bó với Huế;
- Hoàng Phủ Ngọc Tường - trầm cả tâm hồn trong khuôn mặt cuộc đời cùng với đất trời, sông nước của Huế;
- Thi sĩ của thiên nhiên; …
|
6 | Lưu Quang Vũ | - Nhà viết kịch đa tài;
- Người chắp bút những tác phẩm sống mãi với thời gian;
- Người tiên phong cho văn học đổi mới;
- Cha đẻ của những câu thơ thao thức, khôn nguôi;
- Lưu Quang Vũ - hoa cúc xanh vẫn còn;
- Chiến binh nhân ái của thơ ca và sân khấu;
- Người phá tung những mực thước, khuôn phép, vừa phải, lưng chừng;
- Người mở cửa;
- Người đập cửa;
- Người nổi gió; Nhà thơ của nhân dân;
- Tượng đài của nền kịch nghệ Việt Nam;
- Nhà viết kịch xuất sắc của thời kỳ hiện đại; …
|
3. Cách thay thế từ ngữ để bài văn trở nên đặc sắc
Từ thay thế | Các từ được thay thế |
Trong tất cả các tác phẩm đã học, em thích nhất là tác phẩm A… | - Một tác phẩm văn học chân chính là tác phẩm đọng lại trong trái tim người đọc nhiều cảm xúc và suy ngẫm. Nếu được hỏi tác phẩm nào khiến bạn rung động nhất, tôi sẽ không chần chừ mà trả lời ngay tác phẩm A… với nội dung B… |
- Tác giả đã miêu tả… | - Nhà văn/ nhà thơ đã kỳ công trong những nét vẽ khắc họa… - Người nghệ sĩ…như nhà ảo thuật tài ba biến hoá… - Người nhạc trưởng…điều khiển… |
- Tác giả đã thể hiện… | - - Tác giả đã biểu đạt, biểu lộ, gửi gắm, ký thác, đúc kết, trao gửi, truyền tải, truyền đạt, mang đến góc nhìn mới |
- (Tên tác giả) là một trong những nhà thơ tiêu biểu của nền văn học Việt Nam, ông đã để lại cho đời nhiều áng văn hay mà trong đó phải kể đến thi phẩm. | (Tên tác giả) + khi luận bàn về văn chương đã cho rằng “Nhà thơ như con ong biến trăm hoa thành một mật – Một giọt mật thành, đòi vạn chuyến ong bay”. Ông đã nêu lên được yêu cầu cơ bản của thơ ca là phải gắn liền với mạch nguồn đời sống, mỗi con người được trừu xuất ra trên trang giấy để phải thấm đẫm hương vị của cuộc đời. Có như vậy, tác phẩm của nhà văn mới vượt lên khỏi mọi quy luật băng hoại của thời gian mà sống mãi trong tâm tưởng của bao thế hệ bạn đọc. Không thoát khỏi quy luật ấy, nhà văn ABC đã đem đến với thi đàn Việt Nam tác phẩm + ( Tên tác phẩm) là kết tinh của quá trình trải nghiệm và chiêm nghiệm dài lâu. |
- Tác giả, nhà thơ, nhà văn,… | - Con người tài hoa ấy, tâm hồn thanh cao kia, trái tim thuần khiết của, người thư ký trung thành của thời đại, Kẻ lãng tử ấy, con người được giáo phó kỹ thác hiện thực của thời đại ấy, chàng thi sĩ tài học, nữ sĩ họ … |