Câu 1 (trang 96 sgk Ngữ Văn 10 Tập 2):

- Nhận xét cuộc đời Nguyễn Du : nhiều thăng trầm trong thời đại đầy biến động.

- Những đặc điểm về cuộc đời Nguyễn Du lí giải về thành công trong sáng tác :

+ Xuất thân quý tộc có nhiều đời làm quan. Dòng họ có hai truyền thống lớn : khoa bảng và văn hóa, văn học -> Nguyễn Du được thừa hưởng trí tuệ và truyền thống.

+ Cuộc đời nhiều thăng trầm, mồ côi cha mẹ sớm, từng sống cuộc đời phiêu bạt, sống gần nhân dân, thấu hiểu nghèo khó của nhân dân, kiếp người và am hiểu ngôn ngữ dân tộc trong đời sống nhân dân -> tư tưởng nhân đạo trong tác phẩm.

+ Làm quan cho nhà Nguyễn, đi sứ Trung Quốc -> hiểu rộng biết nhiều.

Câu 2 (trang 96 sgk Ngữ Văn 10 Tập 2): Sự nghiệp văn chương với các sáng tác chính :

- Ba tập thơ chữ Hán :

+ Thanh Hiên thi tập : 78 bài, viết trong 10 năm gió bụi đất Bắc (buồn đau).

+ Nam Trung tạp ngâm : 40 bài, thời gian làm quan triều Nguyễn (buồn đau).

+ Bắc Hành tạp lục : 131 bài, sáng tác trong chuyến đi sứ Trung Quốc (phê phán chế độ phong kiến Trung Hoa ; ca ngợi, đồng cảm với anh hùng, nghệ sĩ tài hoa ; cảm thông với người nghèo khổ, người phụ nữ tài hoa bạc mệnh).

- Chữ Nôm :

+ Đoạn trường tân thanh (Truyện Kiều) : 3254 câu, viết thể lục bát truyền thống.

+ Văn chiêu hồn : 184 câu, viết thể song thất lục bát, nội dung nhân đạo sâu sắc.

- Đặc điểm chung các tác phẩm :

+ Thể hiện tư tưởng nhân đạo.

+ Lên án, tố cáo những thế lực đen tối chà đạp con người, ngợi ca, trân trọng con người và vẻ đẹp kì diệu của tình yêu.

Câu 1 (trang 80 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

Những nét chính về Nguyễn Du có ảnh hưởng đến sáng tác Truyện Kiều :

a. Thời đại : Sống vào cuối thế kỉ XVIII là giai đoạn lịch sử đầy biến động : chế độ phong kiến rối ren, khủng hoảng, phong trào nông dân nổi lên khắp nơi.

b. Gia đình : Sinh ra trong gia đình đại quý tộc, nhiều đời làm quan và có truyền thống văn học.

c. Cuộc đời : Từng trải, đi nhiều, tiếp xúc nhiều, có vốn sống phong phú. Từng làm quan dưới triều Nguyễn, đi sứ Trung Quốc.

Câu 2 (trang 80 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

Tóm tắt Truyện Kiều :

a. Gặp gỡ và đính ước :

Thúy Kiều là thiếu nữ tài sắc vẹn toàn, con gái đầu một gia đình trung lưu lương thiện, em gái Thúy Vân và em trai Vương Quan. Trong buổi du xuân, nàng gặp và nảy nở mối tình với chàng Kim Trọng, nhân trả chiếc thoa rơi, Kim Trọng bày tỏ tâm tình và họ tự do đính ước.

b. Gia biến và lưu lạc

Kim Trọng về quê chịu tang, gia đình Kiều bị vu oan. Kiều nhờ Vân trả nghĩa Kim Trọng còn mình bán thân chuộc cha. Kiều bị bọn buôn người Mã Giám Sinh, Tú Bà, Sở Khanh lừa gạt đưa vào lầu xanh. Sau đó nàng được Thúc Sinh cứu vớt, nhưng lại bị vợ cả Thúc Sinh là Hoạn Thư đày đọa. Kiều trốn đến nương nhờ cửa Phật. Sư Giác Duyên vô tình gửi nàng cho Bạc Bà – một kẻ buôn người, nàng lại rơi vào lầu xanh. Thúy Kiều gặp Từ Hải, người anh hùng “đội trời đạp đất”. Từ Hải lấy Kiều, giúp nàng báo ân báo oán. Hồ Tôn Hiến lừa và giết Từ Hải, bắt Kiều hầu đàn, rượu. Bị ép gả cho viên thổ quan, Kiều trẫm mình ở sông Tiền Đường, nhưng nàng được sư Giác Duyên cứu giúp.

c. Đoàn tụ

Kim Trọng sau khi chịu tang, trở lại tìm Thúy Kiều. Hay tin gia đình Kiều, chàng đau đớn. Tuy kết duyên với Thúy Vân nhưng chàng không nguôi tình xưa, cất công đi tìm Kiều. Nhờ gặp sư Giác Duyên, Kiều tìm được gia đình. Chiều ý mọi người, nàng nối duyên Kim Trọng nhưng chỉ coi là tình bạn.