Câu 2 trang 49 SGK Công nghệ 10

Đề bài

Điều kiện khí hậu có ảnh hưởng như thế nào đến sự phát sinh, phát triển của sâu, bệnh hại cây trồng?

Hướng dẫn giải

Các điều kiện tự nhiên có ảnh hưởng đến sâu bệnh là:

-  Nhiệt độ: Thân nhiệt của sâu không ổn định, vì vậy hoạt động sống, hành vi, tốc độ phát triển cũng như số lượng cá thể chịu ảnh hưởng rất lớn vào nhiệt độ môi trường. Sự sinh trưởng và phát triển của sâu chỉ mạnh mẽ trong điều kiện thích hợp. Giới hạn nhiệt độ này tuỳ thuộc từng loại sâu, đa số có giới hạn từ 10-52^oC. Điều kiện nhiệt độ ảnh hưởng tới sự phát triển của sâu bọ tuỳ thuộc vào các giai đoạn sống khác nhau và phụ thuộc vào độ ẩm của môi trường.

Mỗi loài sâu muốn hoàn thành chu kì phát triển (trứng, sâu non, nhông, trưởng thành) cần môt tổng số nhiệt hữu hiệu gọi tắt là tổng nhiệt. Biết được tổng nhiệt của sâu, người ta có thể căn cứ và nhiệt đô trung bình hàng ngày để dự tính ngày bướm xuất hiện, hoặc ngày bướm đẻ trứng, ngày nở sâu non và dự tính số lứa sâu xuất hiện trong một năm. 

-  Độ ẩm: Đối với các loài sâu, đô ẩm tương đối của không khí rất có ý nghĩa, nó làm thay đổi lượng nước trong mô cơ thể, do đó ảnh hưởng đến khả năng sống và sinh sản của chúng. Để thích nghi với đô ẩm thưởng thay đổi trong ngày, sâu có những tập tính tìm nguồn có đô ẩm thích hợp như sâu ẩn nấp trong đất có tập tính di chuyển theo chiều dọc, khi trên mặt đất khô, chúng chui sâu xuống các lớp đất dưới. Mối tương quan giữa đô ẩm và nhiệt đô có vai trò quyết định đến sự sinh trưởng và phát triển của sâu hại.

- Đối với vi sinh vật gây bệnh cho cây trồng, điều kiện nhiệt đô và đô ẩm cũng đóng vai trò quyết định. Muốn gây bệnh, trước hết bào tử của vi sinh vật phải bám được vào cây bằng nhiều con đường như tiếp xúc trực tiếp, nhờ gió, nhờ nước, nhờ các giọt mưa, nhờ sâu bọ. Các điều kiện bên ngoài như nhiệt đô, đô ẩm, phản ứng (chua hoặc kiềm) của giọt nước có ảnh hưởng rất lớn đến sự nảy mầm của bào tử nấm hại cây trồng. Vì vậy, các biện pháp tạo đô thoáng cho cây trồng để các giọt nước, giọt sương trên lá cây chóng bốc hơi, chóng khô có ý nghĩa ngăn ngừa bệnh phát triển.

- Ngoài hai yếu tố trên, điều kiện ánh sáng và gió cũng tác đông đến sự sinh trưởng, phát triển của sâu bệnh. Nhiều loại sâu hại có nhu cầu ánh sáng yếu hoặc hoạt đông về đêm, vì vậy những ngày âm u cũng là điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của sâu hại.