Soạn bài Sự việc và nhân vật trong văn tự sự- Soạn văn lớp 6

Tóm tắt bài

   I. ĐẶC ĐIỂM CỦA SỰ VIỆC VÀ NHÂN VẬT TRONG VĂN TỰ SỰ

  a) Xem các sự việc trong truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh.

1. Vua Hùng kén rể.
2. Sơn Tinh, Thủy Tinh đến cầu hôn.
3. Vua Hùng ra điều kiện chọn kể.
4. Sơn Tinh đến trước, được vợ.
5. Thủy Tinh đến sau, tức giận, dâng nước đánh Sơn Tinh.
6. Hai bên giao chiến hàng tháng trời, cuối cùng Thủy Tinh thua, rút về.
7. Hàng năm, Thủy Tinh lại dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng đều thua.

• Vua Hùng kén rể: là sự việc khởi đầu.

• Sơn Tinh, Thủy Tinh cùng đến cầu hôn; vua Hùng ra điều kiện kén rể;
• Sơn Tinh đến trước được vợ: là các sự kiện phát triển.
• Thủy Tinh đến sau, tức giận, dâng nước đánh Sơn Tinh: là sự việc cao trào.

• Hai bên giao chiến hàng tháng trời, cuối cùng Thủy Tinh thua rút về; hàng năm Thủy Tinh vẫn khởi chiến nhưng đều thua: đó là sự việc kết thúc.

- Các sự việc trên có môi nhân quả chặt chẽ: Việc vua Hùng kén rể dẫn đến việc hai thần cùng đến cầu hôn. Hai thần cùng cần hôn dẫn đến việc vua phải đưa ra điều kiện chọn rể. Việc này lại dẫn đến việc Sơn Tinh đến sớm, lấy được vợ. Việc Sơn Tinh được vợ dẫn đến chuyên Thủy Tinh nổi giận đánh Sơn Tinh. Việc Thủy Tinh đánh Sơn Tinh dẫn đến việc hai bên giao tranh dữ dội. Việc giao tranh năm đó và các năm sau dẫn đến việc thất bại của Thủy Tinh.

b) Sáu yếu tô của văn tự sự thế hiện trong truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh.

• Chuyên do ai làm; do Sơn Tinh và Thủy Tinh cùng làm.
• Việc xảy ra o đâu: việc xảy ra ở miền Bắc nước ta.
• Việc xảy ra lúc nào: việc xảy ra vào thời Hùng Vương thứ 18.
• Nguyên nhân: nguyên nhân của sự việc là do vua kén rể và Sơn Tinh lược vợ.

• Kết quả: cuối cùng Thủy Tinh thua cuộc.

 -  Ta không thể xóa bỏ yếu tố thời gian và địa điểm vì làm thế, câu chuyện sẽ trở nên mơ hồ, thiếu cụ thể và mất đi tính lịch sử của nó.

• Việc giới thiệu tài năng của Sơn Tinh là cần thiết vì đó là điều kiện để có thể đánh thắng Thủy Tinh.
• Không thể bỏ việc vua Hùng ra điều kiện kén rể vì đó là một chi tiết then chốt dẫn đến sự việc Sơn Tinh được vợ.
• Việc Thủy Tinh nổi giận là vô lí vì vua đã ra điều kiện trước, ai làm đúng với điều kiện đó thì được kén làm con rể vua Hùng và Sơn Tinh đã đôn sớm nên được vợ là phải, Thủy Tinh đến chậm (không hợp điều kiện) nên không cưới được vợ là đúng.

     c) Sự việc thể hiện mối thiện cảm của người kể đôi với Sơn Tinh và vua Hùng là: vua Hùng đã rất công bằng khi đề ra điều kiện kén rể.

      Sơn Tinh khi trổ tài đã tỏ ra vượt trội hơn Thủy Tinh và có thể chế ngự được tài năng của Thủy Tinh. Còn một chi tiết nữa là các thứ mà vua đề ra để làm sính lễ: "voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao" cùng với "cơm nếp, bánh chưng" đều là những thứ có sần ở miền rừng núi và trên cạn. Như vậy thì Sơn Tinh sẽ thuận lợi hơn Thủy Tinh rất nhiều trong việc tìm kiếm các thứ lễ vật dẫn cưới đó. Nói về sự chiến thắng của Sơn Tinh người kế cũng tỏ ý thật vui mừng hả dạ.

• Việc Sơn Tinh thắng Thủy Tinh nhiều lần có ý nghĩa khẳng định sức mạnh hơn hẳn của Sơn Tinh.
• Không thể cho Thủy Tinh thắng Sơn Tinh vì như vậy lũ lụt sẽ xảy ra, người chết, nhà cửa bị trôi đi, đồng ruộng ngập nước, nạn đói kém sẽ xảy ra kéo theo dịch bệnh.
• Không thể xóa bỏ việc "hàng năm Thủy Tinh lại dâng nước đánh Sơn Tinh" vì đó là một thực tế: năm nào, về mùa lũ, nước sông cũng dâng cao đe dọa tính mệnh và tài sản của dân ta.

    2. Nhân vật trong văn tự sự:

   a) Nhân vật trong văn tự sự là người làm ra sự việc, đồng thời cũng là người được thể hiện, được nói tới.

• Truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh có các nhân vật: Sơn Tinh, Thủy Tinh, vua Hùng thứ mười tám, công chúa Mị Nương, các Lạc hầu.
• Nhân vật chính là: Sơn Tinh và Thủy Tinh cùng có vai trò quan trọng nhất.
• Sơn Tinh và Thủy Tinh cùng được kể tới nhiều lần.
• Nhân vật phụ là vua Hùng, Mị Nương, các Lạc hầu.

    Nhưng những nhân vật này vẫn cần thiết phải có, không thể bỏ.

• Được gọi tên: vua Hùng thứ mười tám, MỊ Nương, Sơn Tinh, Thủy Tinh
• Được giới thiệu bù lịch, tính tính, tài nàng: Vua Hùng là nhà vua thứ mười tám Mị Nương là con vua Hùng, người đạp như hoa, tính nết dịu hiền

  Sơn Tinh người vùng núi Tản Viên, có tài phép di chuyển được núi đồi.

  Thủy Tinh người miền biển có tài gọi gió, hô mưa.

• Được kể việc làm, hành động, ý nghĩ, lời nói:

   Vua Hùng muốn kén rể cho con đã nêu ra điều kiện dể lựa chọn chàng rể tài ba. Điếu kiện đó dược kể rõ trong lời nói của nhà vua.

  Sơn Tinh biểu diễn phép lạ và đã đến sớm hơn Thủy Tinh nên đón được Mị Nương về làm vợ. .

   Thủy Tinh cũng trổ tài nhưng đến chậm nên tức giận mà khởi chiến đánh Sơn Tinh. Hai bên đánh nhau kịch liệt nhưng Thủy Tinh đánh không

Chú ý:

•   Sự việc trong văn tự sự được kể sự việc xảy ra một cách cụ thể, về thời gian, không gian, nhân vật. Có nguyên nhân, diễn biến, kết quả...

         Sự việc trong văn tự sự được sắp xếp theo một trật tự, diễn biến sao cho thể hiện được tư tưởng mà người kể muốn diễn đạt.

•  Nhân vật trong văn tự sự là kẻ thực hiện các sự việc và là kẻ được thể hiện trong văn bản. Nhân vật chính đóng vai trò chủ yếu trong việc thể hiện tư tưởng của văn bản. Nhân vật phụ giúp nhân vật chính hoạt động. Nhân vật được thể hiện qua các mặt: tên gọi, lai lịch, tính nết, hình dáng, việc làm...

II.  LUYỆN TẬP

1. Chỉ ra các việc mà các nhân vật trong truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh đã làm:

• Vua Hùng muốn kén rể và đã chọn được Sơn Tinh để gả Mị Nương.
• Mị Nương, con gái nhà vua đi lấy chồng.
• Sơn Tinh trổ tài rồi mang lễ vật tới trước nên đã lấy được Mị Nương. Sơn Tinh dời đồi, bốc từng dãy núi chống lại sự tấn công quyết liệt của Thủy Tinh và đã chiến thắng.
•  Thủy Tinh cũng biểu diễn phép lạ nhưng lại là người mang lẽ vật tới sau nên không cưới được Mị Nương, do đó đã nổi giận dâng nước và làm nên giông bão đánh Sơn Tinh, nhưng cuối cùng đã thât bại lui binh. Tuy thế, mỗi năm một lần, Thủy Tinh vẫn gây chuyện chiến tranh. Sơn Tinh dũng cảm chống đỡ nên Thủy Tinh vẫn không thắng nổi.