Lĩnh vực

Sự chuyển biến

Kinh tế

*Nông nghiệp

- Ở Đàng ngoài: sản xuất sa sút; nông dân bị thiếu ruộng trầm trọng, lâm vào cảnh đói khổ, bần cùng.

- Ở Đàng Trong: sản xuất phát triển; hình thành tầng lớp đại địa chủ; tình trạng nông dân thiếu ruộng không trầm trọng như Đàng Ngoài.

Thủ công nghiệp

- Ở cả Đàng Trong và Đàng Ngoài, các chính quyền vẫn duy trì hoạt động của các quan xưởng.

- Thủ công nghiệp trong nhân dân tiếp tục phát triển: đa dạng nhiều ngành, nghề; sản phẩm phong phú, tinh tế; xuất hiện nhiều làng nghề nổi tiếng.

*Thương nghiệp

- Hoạt động buôn bán trong dân đã trở nên phổ biến.

- Ngoại thương phát triển mạnh, có quan hệ giao thương với nhiều nước trên thế giới.

- Nhiều đô thị được hưng khởi.

*Tôn giáo, tư tưởng

- Nho giáo vẫn giữ địa vị thống trị.

- Đạo giáo và Phật giáo được phục hồi.

- Thiên Chúa giáo du nhập và dần gây được ảnh hưởng trong nhân dân.

*Văn học

- Văn học chữ Hán vẫn chiếm ưu thế.

- Văn học chữ Nôm đã phát triển mạnh hơn trước.

- Văn học dân gian phát triển với nhiều thế loại.

*Chữ viết

- Chữ Quốc ngữ ra đời và dần được sử dụng phổ biến.

*Văn nghệ dân gian

- Nghệ thuật điêu khắc rất phát triển với nét chạm khắc mềm mại, tinh tế.

- Nghệ thuật sân khấu đa dạng với các loại hình