Bài thơ "Qua đèo Ngang" của Bà Huyện Thanh Quan là một trong những bài thơ hay nhất viết về đề tài thiên nhiên và tình yêu quê hương, đất nước. Bài thơ được viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật, sử dụng nhiều từ ngữ, hình ảnh gợi tả, thể hiện cảm xúc tinh tế, sâu sắc của tác giả.

Hai câu thơ đầu giới thiệu hoàn cảnh sáng tác của bài thơ:

• Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà
• Cỏ cây chen đá, lá chen hoa

Bà Huyện Thanh Quan đang trên đường đi sứ vào Huế, khi đến đèo Ngang thì trời đã sắp tối. Bóng núi trùng điệp, trời chiều tà tạo nên một khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ, tráng lệ nhưng cũng mang chút gì đó hiu quạnh, cô đơn.

Hai câu thơ sau khắc họa hình ảnh con người trong cảnh thiên nhiên hoang sơ, heo hút:

• Lom khom dưới núi tiều vài chú
• Lác đác bên sông chợ mấy nhà

Những người tiều phu, những mái nhà tranh thấp thoáng dưới chân núi, bên bờ sông gợi lên một cuộc sống bình dị, đơn sơ của con người nơi đây.

Hai câu thơ cuối là lời bộc bạch tâm trạng của tác giả:

• Nhớ nước đau lòng con quốc quốc
• Thương nhà mỏi miệng cái gia gia

Tiếng chim quốc quốc, tiếng chim gia gia vọng lên trong không gian tĩnh lặng của buổi chiều tà, gợi lên nỗi nhớ quê hương, đất nước của tác giả.

Bài thơ "Qua đèo Ngang" của Bà Huyện Thanh Quan đã vẽ nên một bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, tráng lệ nhưng cũng mang chút gì đó hiu quạnh, cô đơn. Qua đó, tác giả thể hiện tình yêu quê hương, đất nước thiết tha, sâu sắc.

Dưới đây là những cảm nhận cụ thể của em về từng câu thơ trong bài:

• Câu 1: "Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà"

Câu thơ mở đầu bằng một cử chỉ "Bước tới" mạnh mẽ, dứt khoát, thể hiện quyết tâm của nhà thơ trong chuyến đi sứ. Tuy nhiên, thời gian "bóng xế tà" lại mang ý nghĩa tượng trưng cho sự tàn phai của thời gian, gợi lên một cảm xúc buồn bã, cô đơn trong lòng nhà thơ.

• Câu 2: "Cỏ cây chen đá, lá chen hoa"

Câu thơ sử dụng hai động từ "chen" để gợi tả sự hoang sơ, heo hút của thiên nhiên nơi đây. Cỏ cây, hoa lá mọc chen chúc giữa những tảng đá lớn, tạo nên một khung cảnh thiên nhiên vừa hùng vĩ, tráng lệ, vừa hoang sơ, bí hiểm.

• Câu 3: "Lom khom dưới núi tiều vài chú"

Câu thơ khắc họa hình ảnh những người tiều phu đang lao động dưới chân núi. Hình ảnh "lom khom" gợi lên sự vất vả, lam lũ của những người dân nơi đây.

• Câu 4: "Lác đác bên sông chợ mấy nhà"

Câu thơ gợi tả một khung cảnh làng quê nghèo nàn, heo hút. Những ngôi nhà tranh thấp thoáng bên bờ sông, gợi lên một cuộc sống bình dị, đơn sơ của con người nơi đây.

• Câu 5: "Nhớ nước đau lòng con quốc quốc"

Câu thơ sử dụng biện pháp nhân hóa, ẩn dụ để diễn tả nỗi nhớ quê hương, đất nước của tác giả. Tiếng kêu "quốc quốc" của loài chim gợi lên nỗi đau buồn, xót xa trong lòng nhà thơ.

• Câu 6: "Thương nhà mỏi miệng cái gia gia"

Câu thơ sử dụng biện pháp nhân hóa, ẩn dụ để diễn tả nỗi nhớ nhà của tác giả. Tiếng kêu "gia gia" của loài chim gợi lên nỗi nhớ thương, trăn trở của tác giả về quê hương, gia đình.

Bài thơ "Qua đèo Ngang" của Bà Huyện Thanh Quan là một bài thơ hay, giàu giá trị nghệ thuật và nội dung. Bài thơ đã thể hiện tình yêu quê hương, đất nước thiết tha, sâu sắc của tác giả.