Phân tích bài thơ "Chạy Giặc" của Nguyễn Đình Chiểu - Thân bài

Nguyễn Đình Chiểu, một nhà thơ nổi tiếng trong văn học Việt Nam, đã sáng tác bài thơ "Chạy Giặc" trong bối cảnh đất nước loạn lạc khi quân Pháp xâm lược. Bài thơ là một bức tranh chân thực và đau đớn về cảnh chạy giặc, qua đó thể hiện tình cảm yêu nước sâu sắc và nỗi xót xa trước cảnh nước mất nhà tan.

 Mở đầu bài thơ, Nguyễn Đình Chiểu mô tả cảnh tượng "Tan chợ vừa nghe tiếng súng Tây". Chỉ với một câu thơ ngắn gọn, tác giả đã khéo léo dựng lên bức tranh hỗn loạn, hoảng loạn của người dân khi nghe tiếng súng giặc. Chợ vốn là nơi bình yên, buôn bán tấp nập, nay tan tác trước sự xâm lăng của quân thù. Cảnh "Một bàn cờ thế phút sa tay" nhấn mạnh sự bất ngờ, bất lực của người dân trước tình hình chiến sự. Người dân không kịp trở tay, giống như một ván cờ đang đi dở, bỗng chốc bị phá hủy hoàn toàn.

Tiếp theo, tác giả tả cảnh tượng tang thương của những người dân phải bỏ nhà, bỏ cửa mà chạy loạn: "Bỏ nhà lũ trẻ lơ xơ chạy", "Mất ổ bầy chim dáo dác bay". Hình ảnh "lũ trẻ lơ xơ chạy" và "bầy chim dáo dác bay" là những hình ảnh gợi cảm, giàu tính biểu tượng, diễn tả nỗi đau, sự hoảng loạn và tình cảnh khốn cùng của những người dân vô tội. Những từ ngữ như "lơ xơ", "dáo dác" càng làm tăng thêm sự bi thảm và tàn khốc của chiến tranh, khiến người đọc không khỏi xót xa.

Nguyễn Đình Chiểu không chỉ mô tả cảnh chạy giặc mà còn bày tỏ nỗi lòng yêu nước và căm phẫn trước cảnh nước mất nhà tan: "Hỏi trang dẹp loạn rày đâu vắng". Câu thơ thể hiện sự trách móc, kêu gọi những anh hùng, những người có trách nhiệm đứng lên bảo vệ quê hương, đất nước. Sự trách móc này càng làm nổi bật tinh thần yêu nước của tác giả, luôn mong muốn đất nước được hòa bình, ổn định.

Những câu thơ tiếp theo khắc họa rõ nét hơn nữa cảnh tượng tang thương và sự tuyệt vọng của người dân: "Lão già thêm ghét, quán trọ đà khinh". Đây là hình ảnh của những người già cả, không còn nơi nương tựa, phải sống trong cảnh lang thang, tạm bợ. Nỗi đau, sự bất lực của họ như một lời tố cáo mạnh mẽ sự tàn ác của giặc ngoại xâm và sự vô cảm của những kẻ cầm quyền.

Ngôn ngữ của Nguyễn Đình Chiểu trong bài thơ rất giản dị nhưng giàu cảm xúc và hình ảnh. Mỗi câu thơ đều chứa đựng nỗi đau, sự xót xa và tinh thần phẫn nộ trước cảnh đất nước bị xâm lược, người dân phải chịu khổ đau. Hình ảnh "Bỏ nhà lũ trẻ lơ xơ chạy" hay "Mất ổ bầy chim dáo dác bay" không chỉ là miêu tả cảnh tượng cụ thể mà còn là những biểu tượng đầy tính gợi cảm về tình cảnh khốn khó và nỗi hoảng loạn của người dân trong chiến tranh.

Qua từng dòng thơ, Nguyễn Đình Chiểu đã khéo léo khắc họa một bức tranh toàn cảnh về cuộc sống người dân trong thời kỳ loạn lạc. Bài thơ không chỉ là lời tố cáo sự tàn ác của giặc ngoại xâm mà còn là lời kêu gọi những người có trách nhiệm, những anh hùng hãy đứng lên bảo vệ đất nước. Tinh thần yêu nước, lòng căm thù giặc và tình cảm sâu sắc đối với quê hương, đồng bào đã tạo nên sức mạnh và giá trị của bài thơ "Chạy Giặc".

Tham khảo thôi

Chúc bạn học tốt!