Nguyễn Ái Quốc, tên thật là Nguyễn Sinh Cung, đã đóng một vai trò quan trọng trong việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam. Dưới đây là một số điểm nổi bật:

Nguyễn Ái Quốc đã tiếp thu những tư tưởng tiến bộ của nhân loại về “tự do, bình đẳng, bác ái” và hình thành ý chí cứu nước, cứu đồng bào.
Trước nhu cầu cấp bách của phong trào cách mạng trong nước, Nguyễn Ái Quốc đã triệu tập Hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản để lập một chính đảng duy nhất của Việt Nam, lấy tên là Đảng Cộng sản Việt Nam
Nguyễn Ái Quốc đã chủ trì hội nghị, phê phán quan điểm sa lầm của các tổ chức cộng sản.
Nguyễn Ái Quốc đã soạn thảo Chính cương vắn tắt, Sách lược văn tắt, là cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng.
Những hoạt động này đã đánh dấu bước chuyển biến quyết định trong tư tưởng và lập trường chính trị của Nguyễn Ái Quốc, từ lập trường yêu nước chuyển sang lập trường cộng sản.