→ Thiên nhiên tác động đến đời sống sinh hoạt của con người. 

+ Thiên nhiên cung cấp các tài nguyên cần thiết để phục vụ đời sống và sản suất của ta.

+ Thiên nhiên là môi trường sinh sống của con người.

+ Thiên nhiên tác động đến nguồn kinh tế của con người.

→ Thiên nhiên tác động đối với hoạt động giao thông vận tải và du lịch.

+ Gây khó khăn trong việc phát triển giao thông trên các nơi có địa hình cao, hiểm trở.

+ Cung cấp biển, ao, hồ cho nền giao thông đường thủy.

+ Tạo ra những phong cảnh đẹp phục vu cho nền du lịch.

a) Nông nghiệp

* Thuận lợi:

- Có biển, hải cảng, khí hậu ấm áp, trong lành.

=> Thuận lợi phát triển giao thông hàng hải, ngư nghiệp, thương nghiệp.



* Khó khăn:

- Phần lớn lãnh thổ là núi và cao nguyên; đất ven đồi xấu, khô, rắn.

- Những dãy núi cao từ lục địa chạy ra biển đã ngăn cách thung lũng này với thung lũng khác, tạo thành những đồng bằng nhỏ hẹp.

=> Thích hợp trồng cây lưu niên như nho, ô liu, cam chanh. Lương thực thiếu phải mua lúa mì, lúa mạch của người Ai Cập, Tây Á.

- Khoảng đầu thiên niên kỷ I TCN, cư dân Địa Trung Hải bắt đầu biết chế tạo công cụ bằng sắt, diện tích canh tác tăng hơn, việc trồng trọt đã có kết quả. 

Mục b

b) Thủ công nghiệp

- Nhiều thợ giỏi, khéo tay. Họ làm ra những sản phẩm nổi tiếng như đồ gốm, với đủ các loại bình, chum, bát bằng gốm tráng men trang trí hoa văn có màu sắc và hình vẽ đẹp.

- Có nhiều xưởng thủ công chuyên sản xuất một mặt hàng có chất lượng cao. Nhiều xưởng thủ công có quy mô khá lớn: có xưởng từ 10 - 15 người làm, lại có xưỏng lớn sử dụng từ 10 đến 100 nhân công, đặc biệt mỏ bạc ở Át-tích có tới 2000 lao động.

Mục c

c) Thương nghiệp

- Sự phát triển của thủ công nghiệp làm cho sản xuất hàng hoá tăng nhanh, quan hệ thương mại được mở rộng.

- Thương nghiệp đường biển rất phát triển, mở rộng buôn bán với mọi miền ven Địa Trung Hải, với các nước phương Đông:

+ Họ đem bán: rượu nho, dầu ô liu, đồ mĩ nghệ, đồ dùng kim loại, đổ gốm...

+ Mua về: lúa mì, súc vật, lông thú từ vùng Hắc Hải, Ai Cập,... tơ lụa, hương liệu, xa xỉ phẩm từ các nước phương Đông.

+ Trong đó, nô lệ là thứ hàng hoá quan trọng bậc nhất. Nhiều nơi như Đê-lốt, Pi-rê... trờ thành trung tâm buôn bán nô lệ lớn của thế giới cổ đại.

- Hoạt động thương mại phát đạt đã thúc đẩy việc mở rộng lưu thông tiền tệ. Các thị quốc đều có đồng tiền riêng của mình. 

=> Như vậy, nền kinh tế của các nhà nước ở vùng Địa Trung Hải phát triển mau lẹ. Hi Lạp và Rô-ma sớm trở thành các quốc gia giàu mạnh.

ND chính

Những thuận lợi và khó khăn của thiên nhiên và đời sống kinh tế của các quốc gia cổ đại phương Tây.