Đoạn trích "Xuân Tóc Đỏ cứu quốc" của Nguyễn Quang Sáng mang đến cho người đọc ấn tượng sâu sắc về khả năng diễn tả bức tranh đời sống, thời đại của tiểu thuyết. Tác giả đã xây dựng thành công hình ảnh nhân vật Xuân Tóc Đỏ - mộtnhân vật với tính cách hồn nhiên, lạc quan, yêu đời nhưng lại phải sống trong cảnh nghèo khó, áp bức. Qua những chi tiết miêu tả sinh động về cuộc sống thường ngày của Xuân Tóc Đỏ, tác giả đã tái hiện bức tranh chân thực về xã hộingày xưa:  đó là một xã hội đầy bất công, áp bức, nơi người dân phải sống trong cảnh đói khổ, lầm than. Tuy nhiên, bên cạnh những gam màu đen tối ấy , tác giả cũng khéo léo lồng ghép những hình ảnh tươi sáng, lạc quan, thể hiện niềm tin vào tương lai tươi đẹp. Hình ảnh Xuân Tóc Đỏ tham gia cứu nước là minh chứng cho tinh thần yêu nước, bất khuất của người dân Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Với lối viết giản dị, mộc mạc, giàu sức gợi, tác giả đã đưa người đọc đến với một thế giới nhân vật sinh động, góp phần khắc họa bức tranh chân thực về đời sống và thời đại trước Cách mạng tháng Tám. Qua đó, tác phẩm khẳng định giá trị hiện thực to lớn, đồng thời thể hiện niềm tin vào tương lai tươi đẹp của dân tộc.Đoạn trích "Xuân Tóc Đỏ cứu quốc" là một minh chứng tiêu biểu cho khả năng diễn tả đời sống, thời đại của tiểu thuyết. Nhờ có ngòi bút tài hoa của tác giả, bức tranh xã hội Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám đã được hiện lên một cách sinh động và đầy ấn tượng.