Truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa được sáng tác năm 1970 trong chuyến đi thực tế ở Lào Cai của tác giả. Tác phẩm là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của nhà văn Nguyễn Thành Long viết về những con người đang thầm lặng ngày đêm cống hiến cho quê hương, đất nước.

  Truyện ngắn xoay quanh hai nhân vật chính là một nhà họa sĩ già và một anh thanh niên làm công tác khí tượng trên đỉnh núi cao. Nhà họa sĩ già đi qua Sa Pa trong chuyến đi thực tế cuối cùng của mình trước khi về hưu. Anh thanh niên làm công tác khí tượng một mình trên đỉnh núi cao, gần như không có ai biết đến. Hai nhân vật gặp nhau trong một đêm mưa bão, khi nhà họa sĩ già bị lạc đường và tìm thấy căn nhà của anh thanh niên. Họ trò chuyện với nhau về cuộc sống, nghề nghiệp, tình yêu, và cảm nhận được sự đồng điệu giữa hai con người xa lạ. Họ cũng cảm nhận được vẻ đẹp của Sa Pa, một vùng đất không lặng lẽ như tên gọi, mà là một vùng đất đầy sức sống, đầy hy vọng, đầy tình yêu.

  Truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa có nhiều giá trị nghệ thuật và nhân văn. Tác giả đã khắc họa thành công hình ảnh những người lao động bình thường mà tiêu biểu là anh thanh niên làm công tác khí tượng, qua đó, tác giả còn muốn khẳng định vẻ đẹp của những con người lao động và ý nghĩa của những công việc thầm lặng. Tác giả cũng đã tạo nên một không gian Sa Pa đẹp và sống động, với những màu sắc, âm thanh, hương vị đặc trưng của vùng đất này. Tác giả cũng đã sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật như miêu tả, tâm lý học, đối thoại, so sánh, nói gián tiếp, để tạo nên một tác phẩm có chiều sâu và hấp dẫn.