Bài thơ "Chạy giặc" của nhà thơ Tố Hữu là một tác phẩm đặc sắc thể hiện sâu sắc tâm tư của nhân dân Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Thông qua hình ảnh của một cuộc chạy giặc, bài thơ không chỉ phản ánh nỗi đau mất mát, mà còn thể hiện lòng yêu nước và tinh thần đoàn kết của dân tộc. Mở đầu bài thơ, tác giả sử dụng hình ảnh "Tan chợ vừa nghe tiếng súng Tây" để gợi lên bối cảnh khẩn cấp và hỗn loạn. Tiếng súng không chỉ là biểu tượng của sự tàn bạo của kẻ thù mà còn là dấu hiệu của sự tan vỡ, mất mát. Những hàng chợ đông đúc bỗng chốc trở nên vắng lặng, những hoạt động thường nhật bị ngưng trệ, mang lại cảm giác bất an cho người dân. Câu thơ thứ ba "Bỏ nhà lũ trẻ lơ xơ chạy" hiện lên những hình ảnh đau xót của gia đình. Trẻ em, lẽ ra phải được bình yên lớn lên, giờ đây phải rời bỏ quê hương trong lo lắng, sợ hãi. Hình ảnh "lũ trẻ" khiến người đọc cảm nhận rõ nỗi khổ của những số phận vô tội giữa cơn loạn lạc. Đằng sau những bước chân chạy trốn ấy là nỗi nhớ quê hương, là những kỷ niệm ngọt ngào giờ đã trở thành xa vời. Mất mát không chỉ hiện hữu ở con người mà còn ở cả thiên nhiên. "Bầy chim dáo dác bay" thể hiện cảnh tượng thiên nhiên cũng chịu chung một nỗi đau. Những cánh chim không còn chỗ quay về, chúng cũng hoang mang như những con người trên mặt đất. Thành phố, quê hương trở nên thê lương khi "Bến Nghé" - một biểu tượng của Sài Gòn, giờ "tan bọt nước", không còn nguyên vẹn như trước. Tác giả Tố Hữu tiếp tục phác họa hiện thực khốc liệt qua hình ảnh "Đồng Nai tranh ngói nhuốm màu mây". Câu thơ không chỉ mô tả cảnh tượng chiến tranh mà còn gợi ra bầu không khí bi tráng, nơi mà chiến tranh phủ bóng đen lên cuộc sống. Hỏi Trang dẹp loạn rày đâu vắng là câu hỏi đầy châm biếm, vừa thể hiện sự bất lực, vừa thể hiện sự trách móc. Kẻ cầm quyền, người có trách nhiệm với đất nước lại không có mặt kịp thời để bảo vệ dân. Đó là nỗi đau mà không chỉ riêng cá nhân con người mà toàn thể đất nước đang phải gánh chịu. Kết thúc bài thơ, Tố Hữu không chỉ dừng lại ở hiện thực bi thương mà còn gửi gắm nỗi khao khát một ngày đất nước yên bình, một Việt Nam hòa bình không còn tiếng súng. Những câu thơ như tiếng lòng của nhân dân, là tiếng nói yêu nước, là mong mỏi về một tương lai tươi sáng. Tóm lại, "Chạy giặc" là tác phẩm đậm tính hiện thực, chứa đựng cả nỗi đau và hy vọng. Tố Hữu không chỉ ghi lại một thời kỳ lịch sử khó khăn mà còn là tiếng nói của nhân dân Việt Nam trong cuộc chiến giành độc lập, tự do